شهرام خرازیها با انتقاد از ایده های نادرست برنامه «جعبه سیاه» در پرداختن به موضوع مرگ، تاکید کرد که هر برنامه ای باید حساسیت های زیادی را برای مقابله با این موضوع و مسائلی از این دست در نظر بگیرد.
به گزارش ایلنا، شهرام خرازی ها، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، کارشناس مدیریت رسانه، منتقد سینما و تلویزیون درباره برنامه پرمخاطب «جعبه سیاه» گفت: اهدای کفن و آگهی ترحیم به مهمانان این برنامه خبرساز شده است. روز گذشته: علیرغم گسترش و توسعه فضای مجازی و اقبال عمومی جامعه به آن، همچنان تلویزیون یکی این رسانه یکی از قدرتمندترین رسانه های جهان است و این رسانه در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران قدرت بیشتری دارد. با توجه به این جمعیت قابل پوشش در برنامه های تلویزیونی، حساسیت خاصی روی این رسانه وجود دارد و قبل از پخش هر برنامه باید بررسی دقیق و ارزیابی تاثیر آن بر مخاطبان انجام شود.
خرازیها خاطرنشان کرد: به طور خلاصه باید بگویم با توجه به حجم بالای تماشاگران برنامه های تلویزیونی، قطعاً هر اقدامی که سلامت روان مخاطبان را هدف قرار دهد تأثیر بسزایی در جامعه خواهد داشت و با توجه به این تأثیر زیاد، صدا و سیما باید به محتوای برنامه ها توجه کنید. توجه کنید و بدون توجه به مسائل مهم مربوط به سلامت روان جامعه هیچ برنامه ای روی آنتن نفرستید. در کشور ما با وجود ارتقای فرهنگ و دانش عمومی، گسترش فضای دانشگاهی، دانشگاه ها و تخصصی شدن رشته های دانشگاهی، باز هم سیاست بر سلامت غلبه دارد و البته در تلویزیون هم همین طور است.
وی افزود: اهدای کفن و آگهی ترحیم در یک برنامه تلویزیونی در ساعات اوج تماشا و بدون طبقه بندی سنی، سلامت روان مخاطبان به ویژه قشر جوان را هدف قرار می دهد. موضوع مرگ در یک برنامه تلویزیونی حساسیت های خاصی را می طلبد و اگر تهیه کنندگان و صدا و سیما اشتباه کردند، وظیفه ناظر پخش است که از پخش این برنامه ها جلوگیری کند. در برنامه «جعبه سیاه» که یک برنامه ضبط شده است، به نظر می رسد نه سازنده، نه مدیر هنری و نه ناظر پخش از حساسیت موضوع مطلع نبودند و همه این افراد به ویژه ناظر پخش مقصر این حادثه هستند
این کارشناس رسانه تاکید کرد: حضرت امام خمینی (ره) فرمودند صدا و سیما جایگاه دانشگاه را دارد. سوال من از مسئولین مربوطه این است که این چه دانشگاهی است که مدیر و متولی آن بدون هیچ ملاحظه ای به میهمان خود کفن می دهد؟ متأسفانه در سال های اخیر در تلویزیون شاهد بودیم که مجریان و خبرنگاران این رسانه برای اشک های میهمانان تلاش زیادی می کنند و تمام تلاششان این است که مخاطب را به گریه بیاندازند.
مثلاً در برنامه «بدون تعارف» می بینیم که مجری عمداً عکس هایی را به مهمانش نشان می دهد و مسائلی را مطرح می کند که به هر حال گریه اش را در می آورد و وقتی مهمان بالاخره اشک می ریزد، چشم کارگردان تلویزیون و فیلمبردار را می بندند. میهمان را نشان می دهند که یک اشک نریزد و از دستش ندهد. در واقع علاوه بر مجری، کاملاً مشخص است که حتی فیلمبردار هم منتظر است که اشکی بریزد تا آن را بگیرد و در نتیجه هدف همه تهیه کنندگان برنامه همین است.
وی افزود: تلاش برای به گریه انداختن مردم با ترفندهای مختلف از هر نظر کاری زشت است و این اقدام هم از نظر اعتقادی و هم از نظر علم روانشناسی کار اشتباهی است. وقتی فردی به عنوان مهمان در برنامه ای حاضر می شود مجری حق ندارد با هیچ ترفندی او را ناراحت کند و تلاش برای ناراحتی و گریه مهمان هجمه به سلامت روان این فرد است که به هیچ وجه قابل قبول نیست.
البته باید به این نکته اشاره کنم که گریه کردن مهمان یا گریه کردن مخاطب توسط برنامه همیشه اشتباه نیست. در همین برنامه ای که مثال زدم گاهی موضوعی مطرح می شود که می تواند احساسات مخاطب را به جوش بیاورد. به عنوان مثال، یک مهمان در مورد آزادی زندانیان صحبت می کند، یا کسی در مورد شهادت یک پسر صحبت می کند یکی او از نزدیکان خود می گوید و اساس این مسائل مورد قبول جامعه است و مفاهیمی مانند فداکاری، ایثار و … را منتقل می کند و گریه مخاطب یا مهمان در این مواقع منفی نیست، بلکه وقتی مجری است. تمام تلاشش را می کند تا آنها را به گریه بیاندازد. مورد استفاده مهمان و مخاطب قرار می گیرد. قطعا اتفاق بدی در آن برنامه افتاده که کارکرد مثبتی برای جامعه ندارد چرا که مخاطب هم متوجه فضای مجری و تلاش او برای ناراحتی مهمان می شود.
خرازیها تصریح کرد: در برنامه می توان حتی کفن یا ترحیم به میهمان هدیه داد اما این برنامه ها باید رده سنی باشد، شوراهای لازم صحنه های مختلف برنامه را تصویب کرده اند، برنامه نباید در زمان پربیننده پخش شود. هشدارهای لازم به مخاطبان در مورد با توجه به حساسیت موضوع برنامه، روانشناسان و روحانیون از دیدگاه تخصصی خود این برنامه را تایید کرده اند و سپس برنامه اجرا می شود. روی هوا اگر چنین برنامه ای بدون هشدارهای لازم روی آنتن برود قطعا باعث از بین رفتن سلامت روان گروه زیادی از بینندگان می شود که این امر موجب بدبینی جامعه نسبت به تلویزیون و رادیو می شود و تلویزیون را که امروزه با افت شدید مخاطب روبه رو است. ، بیشتر در معرض خطر است.
متأسفانه تلویزیون فقط ادعا می کند که مخاطبان زیادی دارد و مخاطبان این رسانه در حال افزایش است. من نمی دانم این آمار بر چه اساسی به دست می آید. او حجم مخاطب خود را قبول ندارد و با هر ترفندی می خواهد جلب توجه کند.
این منتقد در ادامه سخنان خود گفت: یقیناً هیچ کس منکر مرگ نیست، ما مسلمانان مرگ را حق می دانیم و در قرآن و روایات مکرراً موضوع مرگ مطرح شده است و اگر ادعا می شود که می خواهند با یک قرآنی برخورد کنند. موضوع شرعی، پس باید با همان ملاحظاتی که مطرح کردم به صورت صحیح و علمی مطرح شود تا بیننده شوکه نشود و منفور نباشد.
خوشبختانه مهمانان برنامه «جعبه سیاه» تحت تأثیر فضاسازی مجری قرار نگرفتند و در مقابل آن مقاومت کردند و متوجه اقدام نادرست این برنامه شدند، اما متاسفانه در بسیاری از مواقع شاهد بودیم که مهمانان در نهایت تسلیم اهداف مجری شدند. و گریه کرد و همانطور که گفتم دوربین اشک های مهمان را به برجسته ترین شکل ممکن می گیرد و برنامه سعی می کند از این طریق مورد توجه قرار گیرد.
باید تاکید کنم که این اقدامات نه تنها وجهه تلویزیون را تخریب نمی کند، بلکه چهره جمهوری اسلامی ایران را نیز هدف قرار می دهد، زیرا امروز این اقدامات تاثیری جهانی دارد و مایه تمسخر جهانیان می شود و رسانه های مختلف درباره آن اظهار نظر می کنند. این اقدامات
خوارزی ها در پایان تصریح کرد: به نظر من تلویزیون در بن بست ایده پردازی گرفتار شده است و می خواهد مخاطب خود را به هر شکلی حفظ کند و برای حفظ آن از هر ترفندی استفاده می کند. به نظر من چنین ایده هایی که حاشیه ای هم هستند را می توان آگاهانه و آگاهانه انتخاب کرد تا برنامه ها مورد توجه قرار گیرند و دست اندرکاران این برنامه ها با این ترفند مورد توجه قرار گرفتن جایگاه خود را حفظ کنند و به برنامه سازی ادامه دهند.