غزل زیاری: در طول تاریخ، چین چندین بار موقعیت جغرافیایی خود را تغییر داده است تا نیازهای رو به رشد خود را برآورده کند. اکنون بزرگترین پروژه زیرساختی جهان یعنی پروژه انتقال آب از جنوب به شمال چین به طول بیش از 4350 کیلومتر در حال انجام است. هدف از این طرح بلندپروازانه توزیع سالانه میلیاردها متر مکعب آب است یکی یکی از بزرگترین کشورهای جهان است.
در حال حاضر کارشناسان زیادی در حال بررسی و تحلیل انگیزه ها و پیامدهای این پروژه عظیم هستند که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
اهداف و محدوده پروژه
اگرچه 20 درصد از جمعیت جهان در چین زندگی می کنند، این کشور تنها یک ششم از منابع آبی جهان را دارد. مناطق شمالی چین خشک و در عین حال صنعتی و کشاورزی است، قسمت جنوبی آن تحت تأثیر سیل قرار گرفته است، به همین دلیل است که مفهوم توزیع مجدد آب برای اولین بار توسط مائو تسه تونگ در سال 1952 مطرح شد.
همین طرح منجر به پروژه جاه طلبانه انتقال آب از جنوب به شمال چین شد که در سال 2002 راه اندازی شد و قرار است تا سال 2050 تکمیل شود و در سه بخش مرکزی، شرقی و غربی چین اجرا خواهد شد.
این یکی این یکی از بزرگترین تلاش‌های چین برای مدیریت منابع آب است که در کنار سایر پروژه‌های بزرگ مانند سد سه دره بر روی رودخانه یانگ تسه برای رفع نیازهای جمعیت و اقتصاد رو به رشد چین اجرا شده است. البته این پروژه انتقال آب در مقیاس و گستردگی منحصر به فرد است و با اتصال جنوب پرآب به شمال خشک در نظر گرفته شده تا منابع آبی نسل های آینده را تامین کند.
اثرات اجتماعی و زیست محیطی پروژه
پروژه انتقال آب از جنوب به شمال چین چالش های زیست محیطی و اجتماعی موقتی ایجاد کرده و منجر به تغییرات گسترده در مناظر و اکوسیستم های طبیعی و همچنین اختلالات فراتر از مجاورت کانال ها شده است. به خصوص در مسیر شرقی که به دریاچه ها و شاخه های فرعی وابسته است و ذخایر ماهی را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
در عین حال، این پروژه خطرات غیرقابل پیش بینی مانند انتقال بیماری های منتقله از طریق آب مانند بیماری های انگلی ناشی از حلزون ها در جنوب چین را به همراه دارد و نگرانی های جدی برای سلامت عمومی ایجاد می کند.
یکی مشکل مهم دیگر نفوذ آب دریا است که زمانی رخ می دهد که مقادیر زیادی آب از یک منطقه منحرف می شود و تعادل طبیعی اکوسیستم های محلی را تغییر می دهد و آب باقیمانده را برای کشاورزی یا مصرف غیرقابل استفاده می کند.
هزینه های انسانی این پروژه نیز بسیار زیاد است و صدها هزار نفر از ساکنان در جریان ساخت بند آواره و مجبور به جابجایی شدند. این جابجایی ها جوامع را با منابع محدود و حمایت اندک برای بازسازی زندگی خود دچار مشکل کرده است. چنین مهاجرت های اجباری آسیب های اجتماعی زیادی را به همراه داشته است که کمتر در اخبار رسمی به آن پرداخته می شود.
برخی مقامات چینی از جمله معاون سابق وزیر مسکن و شهرسازی نسبت به پایداری نگهداری و مدیریت این سیستم ابراز نگرانی کرده اند. هزینه‌های عملیاتی بالا و اختلالات زیست‌محیطی و اجتماعی قابل توجه، تردیدهایی را در مورد اینکه آیا این پروژه راه‌حلی مناسب برای کمبود آب چین است یا خیر، ایجاد کرده است.
نکات بیشتر نقد از منظر اقتصادی و کشاورزی
پروفسور Stephan Pfister از ETH Zurich نقش این پروژه را در حفظ سیستم های کشاورزی ناپایدار ارزیابی می کند. او آن را با یک روش جراحی مقایسه می‌کند که سبک زندگی ناسالم زیربنایی را تغییر نمی‌دهد و معتقد است که اگرچه این پروژه ممکن است تأثیر کوتاه‌مدتی داشته باشد، اما نمی‌تواند سود بلندمدتی داشته باشد.
اگرچه بیشتر آب منتقل شده برای مصارف کشاورزی استفاده می شود. اما افزایش تقاضای غذا در چین به این معنی است که این کشور هنوز واردکننده خالص مواد غذایی است.
برخی دیگر از منتقدان بر این باورند که راه حل های جایگزین مانند بازیافت آب باران و نمک زدایی آب دریا می توانند راه حل های پایدارتر، مقرون به صرفه و سازگار با محیط زیست باشند.
بدون شک حمل و نقل آب از جنوب به شمال یکی این یکی از بزرگترین پروژه های مهندسی در جهان است، اما موانع به همان اندازه بزرگ هستند. اثرات این پروژه بر پایداری، ثبات اقتصادی و سلامت محیط زیست یادآور پیچیدگی های مرتبط با مدیریت منابع طبیعی در مقیاس بزرگ است.
منبع: تکنولوژی جالب
۵۸۳۲۱