این در حالی است که در سال های اخیر با افزایش شدید نرخ ارز واردات گوشت، ضمن اخلال در تولید و رشد واردات، قیمت گوشت در بازار نیز افزایش یافته است که بر اساس تحقیقات تسنیم، علت آن گرانی است. تغییرات ارزهای گوشتی وارداتی این بازار را دوباره مختل کرده و قیمت ها افزایش یافته است.
به گزارش تسنیم، در هفته های اخیر مشکل تامین و توزیع گوشت قرمز افزایش یافته است یکی به یکی از چالش های بازار کالاهای اساسی تبدیل شده بود. در مقطعی اعلام شد که عرضه گوشت قرمز گوسفندی به دلیل اختلال در مسیر پرواز قطع شده است. این اختلال در توزیع نیز منجر به افزایش موقت قیمت ها شد. اگر به وضعیت گوشت قرمز نگاه کنید یکی یکی از مهمترین کالاهای اساسی است. در سال های اخیر تحت تاثیر سیاست های ارزی، نوسانات قابل توجهی در عرضه و مصرف این محصول به وجود آمده است.
بی ثباتی سیاست های ارزی بر تولید و مصرف گوشت قرمز اثر گذاشت
در اردیبهشت ماه در سال 1401 به دلیل افزایش ناگهانی نرخ تخصیص ارز مرتبط با واردات کالاهای اساسی و کاهش چشمگیر واردات نهاده های دامی، مصرف گوشت قرمز با کاهش ناگهانی مواجه شد. از سوی دیگر به دلیل افزایش نرخ ارز، هزینه های تولید یکباره نیز به میزان 500 درصد افزایش یافت.
در این شرایط دولت سیزدهم راهبرد افزایش واردات گوشت قرمز را برای تعدیل بازار در نظر گرفت. به این ترتیب تحت تاثیر افزایش ناگهانی نرخ ارز در واردات کالاهای اساسی از 4200 تومان به 28500 تومان، به یکباره شاهد افزایش مستمر واردات گوشت قرمز گرم و منجمد بودیم.
تولید گوشت گاو و گوسفند در ایران
بر اساس آمارهای موجود، تولید گوشت قرمز در ایران شامل گوشت گاو، گوسفند، بز و سایر دام ها است. تولید گوشت گاو به عنوان یکی به عنوان یکی از منابع اصلی پروتئین حیوانی کشور، نقش مهمی در تامین نیازهای غذایی جامعه دارد.
بر اساس نتایج این طرح، وزن گوشت قرمز انواع دام های ذبح شده در کشتارگاه های رسمی کشور تعیین شد. مهر در سال 1403، در مجموع 34372 تن گزارش شد که نسبت گوشت گاو و گوساله بیشتر از سایر گونه های دام بود.
نمودار زیر مقایسه وزنی انواع لاشه خوراکی دام های ذبح شده را به تفکیک نشان می دهد. مهر می توانید ماه سال جاری و سال قبل را مشاهده کنید.
بر اساس نتایج این بررسی، گوشت گاو و گوساله 18228 تن بوده که 53 درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضه شده را شامل می شود. گوسفند و بره با 12433 تن، بز و بز با 2871 تن و سایر دام با 840 تن به ترتیب 36.2، 8.4 و 2.4 درصد از وزن کل گوشت قرمز عرضه شده را به خود اختصاص داده اند.
روند کاهشی عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه ها نسبت به سال 1402
مقایسه عملکرد کشتارگاه های رسمی کشور مهر امسال در ماه مشابه سال 1402، 11 درصد کاهش عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه های رسمی کشور مشاهده شده است. میزان تولید گوشت در مهر در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته، گوسفند و بره ۱۶ درصد، بز و بز ۱۴ درصد، گاو و گوساله ۷ درصد، گاومیش و گاومیش جوان ۱۶ درصد و شتر و شتر جوان ۲۳ درصد کاهش داشته است.
نتایج این طرح پیمایشی نیز نشان می دهد که میزان گوشت قرمز عرضه شده در کشتارگاه های رسمی کشور رو به افزایش است. مهر امسال نسبت به ماه گذشته (شهریور) حدود 2 درصد افزایش یافته است.
هنگام ادامه عرضه گوشت قرمز در مهر ماه های 1396 تا 1403 و همچنین توسعه عرضه گوشت قرمز در سال جاری به صورت ماهانه قابل مشاهده است.
عرضه سالانه 400000 تا 500000 تن گوشت به کشتارگاه ها
بنابراین ماهیانه بین 32 تا 38 هزار تن گوشت قرمز به کشتارگاه های کشور تحویل می شود. بر این اساس سالانه بالغ بر 400 هزار تن گوشت به کشتارگاه های کشور تحویل می شود. حداکثر حدود نیم میلیون تن گوشت به کشتارگاه ها تحویل داده می شود.
جزئیات برآورد مصرف سالانه گوشت ایران 600000 تن
سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران به عوامل مختلفی از جمله قیمت، درآمد خانوار و تغییرات فرهنگی و اجتماعی بستگی دارد. به طور کلی مصرف گوشت قرمز در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان در سطح متوسطی قرار دارد.
چندی پیش دبیر انجمن واردکنندگان فرآورده های خام دامی اعلام کرد که بر اساس آمارهای غیررسمی میزان گوشت مصرفی در کشور از 850 هزار تن تا یک میلیون تن در سال است که به نظر ما نمی تواند چندان دقیق باشد. برآوردها کمتر از این مقدار را نشان میدهد شاید در سالهای اخیر مصرف بیشتری داشتهایم، اما از سال 1400 به بعد میزان مصرف گوشت به تدریج کاهش یافت، بنابراین بر اساس برآوردهای ما میزان واردات و کشتار دام کمتر از 600 هزار تن قرمز بوده است. گوشت از جمله دام سبک در کشور به شدت مصرف می شود.
وی تصریح کرد: در سالهای همهگیری کرونا و پس از آن، ارقامی که داریم نشان از مصرف کمتر از 600 هزار تن دارد. بانک مرکزی سرانه مصرف گوشت قرمز برای هر ایرانی را حدود 700 گرم اعلام کرده است و بر این اساس با توجه به جمعیت کشور به مصرف حدود 600 هزار تن در سال می رسیم.
24 درصد گوشت در سبد خرید خانوار
به گزارش تسنیم، تحلیل طرح هزینه خانوار در سال 1402 نشان می دهد که هم در خانوارهای روستایی و هم در خانوارهای شهری حدود 24 درصد سبد غذایی خانوار حاوی گوشت قرمز و سفید است.
کنترل واردات انواع گوشت در آمار کشور/گمرک چه می گوید؟
با توجه به نوسانات تولید داخل و نیاز به تامین نیاز بازار، ایران بخشی از نیاز گوشت قرمز خود را از طریق واردات تامین می کند. کشورهای مختلف از جمله برزیل، استرالیا و برخی کشورهای اروپایی از جمله تامین کنندگان اصلی گوشت وارداتی به ایران هستند.
ترخیص 126 هزار تن گوشت قرمز در نیمه اول سال
همانطور که گفته شد، سیاست حذف ارز ترجیحی بیش از یک سال است که با هدف کنترل افزایش قیمت گوشت قرمز و مهمتر از آن عرضه این کالای حیاتی با قیمت مناسب در اختیار اقشار ضعیف جامعه است. در مقایسه با واردات مستمر و روزانه گوشت گوسفند و گوساله قرمز با قیمت مناسب و تحویل آن به بازارها و فروشگاه های زنجیره ای در استان تهران و برخی استان های منتخب.
بر اساس اعلام گمرک ایران، در شش ماهه نخست سال حدود 126 هزار تن گوشت گرم و منجمد فرآوری شده است. ارزش این میزان واردات تقریباً 739 میلیون و 900 هزار دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهار برابر افزایش داشته است.
گوشت قرمز سر سفره مردم به معنای امنیت غذایی است، بنابراین باید سیاست گذاری با هدف بازگرداندن گوشت قرمز به سفره مردم انجام شود.
چرا بازار سقوط کرد؟ افزایش محسوس قیمت گوشت با وجود واردات!
مدیرعامل اتحادیه دام سبک حدود دو هفته پیش دلیل کمبود گوشت در فروشگاه ها را چهار برابر شدن واردات اعلام کرد. نبود در حال رصد است زیرا زمزمه هایی مبنی بر توزیع این گوشت در خارج از شبکه به گوش می رسد که قرار است با تغییر سیاست های نظارتی حل شود.
طبق آمار، قیمت بره نر 50 کیلوگرمی از 320 هزار تومان در ابتدای سال به 260 تا 270 هزار تومان کاهش یافته است. با وجود شرایط مساعد برای دامپروری و افزایش واردات گوشت قرمز، قیمت گوشت در بازار افزایش چشمگیری داشته که کاملا غیر طبیعی است.
کشتار دام به دلیل افزایش نرخ ارز؛ علت بحران گوشت در سال 1402
بازار گوشت کشور در سال گذشته به مراحل حساسی رسید. در آن زمان رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی علت به هم ریختگی بازار گوشت قرمز در ماه های اخیر را تلف شدن دام ها در دو سه سال اخیر عنوان کرد که ناشی از خشکسالی های پی در پی و نبود نهادها بوده است. در بازاری که تولیدکنندگان میتوانستند دامهای خود را در آن نگهداری کنند، به ناچار دامها را به کشتارگاهها میفرستادند که این امر باعث شده است که اکنون کشور با کمبود دام مواجه شود.
لازم به ذکر است دولت سیزدهم با هدف کنترل افزایش قیمت گوشت قرمز و مهمتر از آن ارائه این محصول حیاتی به فقرا با قیمت مناسب در مقایسه با واردات مستمر و روزانه گوشت قرمز تند گوشت گوسفند و گوساله در قیمت های مناسب و تحویل آنها در میادین تره بار و فروشگاه های زنجیره ای در استان تهران و برخی از استان های منتخب انجام شد.
مدتی است یکی از تاکیدات مسعود پزشکیان رئیس جمهور در انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه مردم از گرانی گوشت قرمز ناراضی هستند، در نشست اخیر با کارآفرینان اعلام کرد: تامین معیشت مردم یکی از وظایف اصلی ماست و همه باید انجام دهیم موانعی که معیشت مردم را به خطر می اندازد برطرف می شود. “بیا بریم.”
بحران تنظیم بازار مهر ماه و امکان عملیات جدید در تخصیص ارز گوشت قرمز
همزمان با انتشار گزارشها مبنی بر کمبود گوشت قرمز با شروع فصل پاییز، بررسیهای میدانی حاکی از آن است که در هفتههای اخیر عرضه گوشت قرمز یارانهای (گوشت گوسفندی تحت نظارت بازار) در کشور تقریبا متوقف شده و اکثر فروشگاههای زنجیرهای خالی شدهاند. از گوشت قرمز
سناریوی عدم انطباق گوشت منتفی است یا مشکل در عدم تحویل به موقع است.
برآوردهای کلی نشان می دهد که با مصرف سالانه 600 هزار تن گوشت در کشور، با تولید حدود 400 تا 450 هزار تن و واردات 150 تا 200 هزار تنی، نباید عدم تعادل جدی در بازار گوشت کشور ایجاد شود. به عبارت دیگر، اگرچه پس از لغو ارز ترجیحی 4200 تومانی، فاصله قابل توجهی بین تولید و مصرف گوشت به وجود آمد، اما در ماههای اخیر این فاصله با واردات بسیار کاهش یافته است.
با وجود کاهش نارضایتی ها، این سوال مطرح می شود که دلیل کمبود و افزایش قیمت در بازار گوشت از کجا می آید؟ برآوردها نشان می دهد که در زمان سردرگمی واردات، یا به دلیل عدم تخصیص به موقع ارز و یا به دلیل اختلالات خارجی مانند مهر در خصوص مسیر پروازی برای واردات گوشت قرمز، زمینه التهاب در بازار حساس گوشت فراهم شد.
در سال 1404 از چه فرمانی برای تنظیم بازار گوشت استفاده شد؟
به هر حال آمارها نشان می دهد که در حال حاضر وضعیت قابل اتکایی در خصوص لغو واردات گوشت قرمز وجود ندارد و این آمار باید در سیاست تنظیم بازار گوشت در سال آینده لحاظ شود.
همچنین لازم به ذکر است که در سال آینده میزان تخصیص ارز ترجیحی 3 میلیارد دلار کاهش می یابد و نرخ تخصیص ارز ترجیحی به 38500 تومان به ازای هر دلار می رسد که نشان دهنده رشد 35 درصدی است. این دو عامل به تنهایی دلیل افزایش قیمت گوشت های تولید داخل و وارداتی در سال آینده خواهد بود و مردم این منطقه نباید با اجرای طرح های بدون پشتوانه مانند تخصیص ارز دوسویه با چالش جدیدی مواجه شوند. .
به عبارت دیگر، هرگونه اقدام محاسبه نشده در حوزه تخصیص ارز میتواند منجر به شوکهای ناخواسته قیمتی شود که معیشت مردم را دشوارتر میکند.