صداوسیما بهعنوان بزرگترین سریالساز کشور، سالانه بهطور میانگین حدود 30 سریال داستانی پخش میکند که از نظر ابعاد موضوعی و موضوعی از اهمیت ویژهای برخوردار است. اکثر این آثار محصولی با مضامین ملی و استراتژیک هستند که برخی از این آثار تنها در پخش کننده قابل اجرا هستند و برخی از این آثار ملودرام یا کمدی با مضامین سنتی هستند که امکان پخش بر روی پلتفرم های VOD نیز وجود دارد.
ترازنامه شبکه های سیما در سه سال اخیر شامل حدود 90 سریال تلویزیونی است که از اواسط قرن چهاردهم و تغییر مدیریت رسانه ملی در این رسانه پخش شده است.
به گزارش ایسنا، تحلیل این آثار نشان می دهد که مجموعه موضوعی انقلاب، دفاع مقدس و مقاومت با 22 اثر پررنگ ترین مقوله موضوعی در بین مجموعه های تلویزیونی از جمله موضوع قهرمانان ملی با هشت سریال «آتش در گلستان» محسوب می شود. «ترور»، «خط مقدم»، «راز ناتمام»، «خون رز»، «سنجرخان»، «عاشورا» و «نام ها» بیش از سایر موضوعات در تلویزیون پخش شدند.
همچنین نوع دفاع مقدس با 6 سریال «تنکخورها»، «خط مقدم»، «روزی روزگاری برادر»، «زیرخاکی 3»، «عاشورا» و «مسافران شهر» دومین موضوع فرعی این دسته است. از دیگر سریال های قابل توجه این دسته می توان به «سوران» و «حبیب» اشاره کرد. اکثر این آثار از شبکه یک و فقط تعداد کمی از آنها از شبکه دو، سه یا پنج پخش شد.
نگاهی به پشت صحنه سریال عاشورا (به تهیه کنندگی هادی حجازی فر) با حضور رئیس شبکه تلویزیون
با توجه به این مقوله موضوعات اجتماعی طیف گسترده ای دارد به طوری که 18 اثر از رایج ترین موضوعات سریال های سیما در این سه سال بوده است. از جمله این آثار می توان به «سامو بندری» با موضوع جوانی و «رزگار جوانی 3» با موضوع دانش آموزان، «داستان یک شهر» با موضوع شهری و «زیر سقفی» درباره محله اشاره کرد.
محصولات این رده موضوعی شامل سریال های اپیزودیک مانند جورچین نیز می شود که در هر قسمت بر روی یک موضوع تمرکز می کنند و به طور کلی در گروه سریال های اجتماعی دسته بندی می شوند.
جوانی سری 3
موضوع امنیت و پلیس سومین موضوع رایج در سریال های تلویزیونی است. این دسته شامل گروه بزرگی از سریال های جاسوسی می شود که در سال های اخیر رشد قابل توجهی در حجم داشته اند.
11 سریالی که با موضوع توطئه های مختلف امنیتی پخش شد عبارتند از: «ترور»، «تمام رخ»، «راز ناتمام»، «خانه»، «روز خون»، «عملیات رعد»، «غریبه»، «گروهبان» «شهباز»، «مهرمانه» و «هفت سر اژدها». آثار دیگری همچون «اختاپوس» و «بازپرس» نیز در این گروه دیده می شود. با یک تفاوت قابل توجه، اکثر سریال های امنیتی و پلیسی به شبکه سه رسیده است.
مشاهده می شود که برخی از آثار مانند «روز خون»، «ترور» و «راز ناتمام» به دلیل اینکه دو مضمون را به صورت پررنگ بررسی می کنند، مضامین دوگانه ای را به خود اختصاص داده اند.
سریال مخفی ناتمام
در این قسمت جدول رایج ترین موضوعات سریال های تلویزیونی را مشاهده می کنید:
موضوعات |
تعداد عناوین |
مثال |
انقلاب، دفاع مقدس و مقاومت |
۲۲ |
«راز ناتمام»، «زیرخکی 3»، «سنجرخان»، «عاشورا» |
اجتماعی |
۱۸ |
«روزگار جوانی 3» و «داستان یک شهر» |
امنیت، پلیس |
۱۱ |
«شهباز»، «راز» و «هفت سر اژدها» |
خانواده، ازدواج و بچه دار شدن |
۱۰ |
«برف بیصدا میبارد» و «مشکلات شیرین» |
بلایای طبیعی |
۷ |
“رعد و برق” و “همه گیری” |
عاشورا و مناسبت ها |
۷ |
«اشق کوفی» و «نجلا 2» |
ملل |
۳ |
«نون خا» و «پشت پرده» |
بیمه |
۳ |
پلاک 13 و کشبندی |
موضوعات دیگر |
۹ |
“رستگاری” |
موضوعات مربوط به خانواده، ازدواج و فرزندآوری با 10 اثر از رایج ترین موضوعات سریال های تلویزیونی در سه سال اخیر است. از جمله این آثار میتوان به «تب و تب»، «برف بیصدا میبارید»، «دردسرهای شیرین»، «پشت پرده» و «تازه وارد» اشاره کرد.
جالب اینجاست که رسانه ملی در سه سال اخیر هفت سریال درباره پدیدههای طبیعی پخش کرده است که البته پنج سریال آن به طور خاص به شیوع ویروس کرونا مربوط میشود. «رعد» درباره سیل نوروز 1397، «طعم طمع» درباره خشکسالی در اصفهان و پنج سریال «آزادی مشروط»، «باران میبارد»، «بیست کووید»، «موج اول» و «همهگیری» درباره کرونا میسازند. این کارخانه ها
پس از این آثار می توان به مضامین عاشورایی در هفت مجموعه تلویزیونی اشاره کرد. این روزها سه قطعه «جرس»، «کاتب اعظم» و «اشق کوفی» در متن وقایع عاشورا، دو قطعه «رحیل» و «شب آخر» در عزاداری محرم و دو قطعه «طوبی» و «نجلا». 2”. درباره اربعین پخش شد.
از دیگر تم های نسبتا رایج سریال های تلویزیونی می توان به موضوع اقوام اشاره کرد که شامل سه سریال «پشت صحنه» و فصل چهارم و پنجم «نون خا» می شود.
نگاهی به سریال Noon Kh 5
نکته جالب اینکه بیمه نیز موضوع اصلی سه سریال تلویزیونی پلاک 13 و دو فصل سریال چشمبندی بود که البته این محصولات با حمایت حامیان مالی تولید شدند.
به غیر از موضوعات ذکر شده، دیگر موضوعات مطرح شده در مجموعه تلویزیونی سه سال اخیر چندان تکرار نشده است. از جمله این آثار می توان به «رستگاری» با موضوع مرگ آگاهی، «خانه روشنا» با موضوع بنیاد و «قصه های صندوق» با موضوع انتخابات اشاره کرد.