طبق ماده 997 قانون مدنی هر شخص باید نام خانوادگی داشته باشد.
به گزارش مانیبان، بر اساس ماده 40 قانون ثبت احوال، تغییر نام خانوادگی تنها با تایید سازمان ثبت احوال کشور امکان پذیر است.
طبق ماده 41 قانون ثبت احوال:
– نام خانوادگی پسر با نام خانوادگی پدر مطابقت دارد.
– دارنده حق تقدم نام خانوادگی شخصی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره مستقل ثبت احوال نام خانوادگی مشخصی به نام خود ثبت شده و منحصر به خود او شناخته شده باشد.
– حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل می شود، دارنده حق تقدم نام خانوادگی یا اولین ورثه قانونی می تواند تا زمانی که محل تولد او است به افراد دیگر اجازه استفاده از نام خانوادگی او را بدهد. گواهی یکی بگذار بدهند
افراد می توانند در موارد زیر درخواست تغییر نام خانوادگی خود را داشته باشند:
1- نام خانوادگی بیش از دو کلمه یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند یا مطلق یا اضافه شده به نام محل باشد. مثلاً: دو اصل تهرانی، علینژاد مطلق، عدنان تکان تپه تهرانی، حسینی پور، طباطبایی و ….
2- نام خانوادگی ترکیبی از کلمات رکیک و ناپسند است. مانند: گداپور، پدر سوخته، لش.
3- نام خانوادگی باید از کلمات بیگانه باشد. مانند: علی اف برای ایرانیان غیر مهاجر یا آراکلیان برای مسلمانان.
4- نامهای مذموم و مغایر با ارزشهای فرهنگ اسلامی.
5- نام های نامی به صورت مطلق و جمع. مانند: کرجی، افخمی تبریزی.
تبصره 1: حذف نام مکان از نام خانوادگی افراد بدون رعایت ضوابط مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام خواهد شد. مثل حسینی شیرازی به حسینی یا اکبری علی آبادی به اکبری.
تبصره 2: اسامی، حروف و مشاغل قبیله ای و قبیله ای نیز از نام خانوادگی افراد بدون رعایت مفاد حق تقدم حذف می شود مانند: کوراوند به رسولی و محمدی نقاش به محمدی.
6- کلماتی که عناوین و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از مدارج و مؤسسات علمی مانند دکتر، دانشگاه یا مناصب دولتی در ارتش و کشور به صورت مطلق می باشند مانند: سرهنگ، شهردار.
7- استفاده از نام خانوادگی زوج در زمان ازدواج با ارائه اجازه نامه بدون رعایت حق تقدم برای زوجه بلامانع است.
در صورت طلاق، شناسنامه و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اصلی بازگردانده می شود.
پس از فوت شوهر، تا زمانی که زوجه شوهر دیگری را اختیار نکرده باشد، همچنان می تواند از نام خانوادگی شوهر متوفی خود استفاده کند یا به نام خانوادگی اصلی خود برگردد.
8- در صورت تغییر نام خانوادگی پدر، امکان تغییر نام خانوادگی فرزندان زیر 18 سال با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان بزرگتر بدون رعایت حق تقدم و ارائه نامه وجود خواهد داشت. از پدر
9- در صورت تغییر نام خانوادگی و فوت هر یک از فرزندان متوفی می تواند طبق تبصره ماده 41 قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام پدر تغییر دهد.
هر یک از افراد زیر که تغییر نام خانوادگی دارند می توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل سکونت خود درخواست تغییر نام خانوادگی خود را داشته باشند:
1- افراد بالای 18 سال.
2- افراد زیر 18 سال که دارای گواهی انقضا می باشند.
3- ارائه شناسنامه پدر یا جد پدری برای فرزندان زیر 18 سال در صورت تغییر نام خانوادگی.
4- قیم یا وصی فرزندان تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند به تایید سمت وی.