چندی پیش ماموران شهرداری بوشهر مسجدی را با درآمد ماهیانه 200 میلیون تومان دستگیر کردند. هر بار در محله یا مراکز خرید پرسه می زد و از انواع ترفندها و ترفندها برای جلب توجه مردم استفاده می کرد و از آنها کمک نقدی یا غیر نقدی می خواست. مردم وقتی وضعیت او را دیدند، دست در جیب خود کردند و به او کمک کردند.
اجرای طرح سازمانی
سید محمد نقیب، مدیرعامل سازمان خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران در گفت و گو با همشهری گفت: با توجه به اینکه تکدی گری جرم است و جمع آوری و ساماندهی متکدیان بر عهده شهرداری تهران است، هر یک از «طرح ساماندهی متکدیان» اقدام خواهند کرد. در مقاطع مختلف در پایتخت برگزار می شود. وی می افزاید: در سال 1403 این طرح در 3 مرحله (تاکنون) اجرا شد و از ابتدای سال تاکنون صدها متکدی ساماندهی شده است.
نقیب ادامه می دهد: فاز اول این پروژه است فروردین امسال برگزار شد و در قالب این طرح 122 زن متکدی و 651 متکدی مرد از شهرستان جمع آوری و ساماندهی شدند.
در خردادماه مرحله دوم این طرح انجام شد و در مجموع 100 مرد متقی، 34 زن و 66 مرد در این طرح ساماندهی شدند.
مرحله سوم در مرداد ماه اجرا شد و 66 نفر ساماندهی شدند. از این تعداد 15 نفر زن و 51 مرد بودند.
کسب و کار خانوادگی
مدیرعامل سازمان مشارکت و خدمات اجتماعی شهر تهران درباره کسب و کار متکدیان می گوید: بسیاری از متکدیان به صورت خانوادگی کار می کنند. مثلا خانواده ای داشتیم که پدرش مدیر املاک بود و بچه ها و همسرش در شهر و جاهای مختلف گدایی می کردند و درآمد بالایی داشتند.
وی می افزاید: این افراد به دلیل درآمد زیاد خیابان را ترک نمی کنند. آنها این فعالیت را امر خانوادگی خود می دانند و هر بار که دستگیر یا آزاد می شوند به خیابان ها باز می گردند.
متکدیان کاملا حرفه ای
متکدیان در تهران دو دسته هستند: متکدیان حرفه ای و غیرحرفه ای که بسته به کاری که انجام می دهند با آنها متفاوت رفتار می شود.
محمد اسماعیلی، مدیرعامل سازمان آسیب های اجتماعی شهر تهران گفت: متکدیان کارگر به صورت خانوادگی کار می کنند و شغل آنها تکدی گری است. مثل کولی هایی که حرفه ای کار می کنند و شبکه دارند. متکدیان آماتور معتادان به مواد مخدر و افراد بی خانمان هستند که علاوه بر التماس برای پرداخت هزینه مواد خود، کارهایی مانند سیگار کشیدن نیز انجام می دهند. اسفند هم انجام بده
وی می افزاید: متکدیان به شکل ها و روش های مختلف در سطح شهر فعال هستند. ما دو ماده قانونی داریم که به طور خاص به تکدی گری مربوط می شود. مقاله اول در مورد متکدیان بزرگسال و مقاله دوم در مورد افرادی است که کودکان کار را تحت استثمار قرار می دهند که قانون برای آنها مجازات تعیین کرده است زیرا فعالیت کودکان کار در چهارراه نوعی تکدی گری محسوب می شود.
متکدیان چگونه سازماندهی می شوند؟
پس از جمع آوری متکدیان به مجتمع اورژانس اجتماعی منتقل می شوند. مدیرکل ساماندهی آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران می‌گوید: در مجموعه اورژانس‌های اجتماعی، متکدیان بررسی می‌شوند و بر اساس اسناد، متکدیان حرفه‌ای به آنها معرفی می‌شوند مقامات قضایی ما از افرادی که برای اولین بار شرکت می کنند یا مصمم هستند که نیازی به تسلیم شدن به دادگاه ندارند تعهد می گیریم و آنها را به خانواده یا میز کمک تحویل می دهیم.
وی می افزاید: تکدی گری شغل پردرآمدی است; بنابراین افرادی که وارد این رشته می شوند جذب مشاغل دیگر نمی شوند. خیلی سخت است که یک گدا را متقاعد کنیم که پشت چرخ خیاطی بنشیند و ماهیانه ۷-۸ میلیون درآمد داشته باشد زیرا خودش روزی ۳-۶ میلیون درآمد دارد.
یکی مشکل دیگری که منجر به بازگشت متکدیان به خیابان ها پس از جمع آوری آنها شد این است که مقامات قضایی به ندرت برای آنها حکم زندان صادر می کنند. به گفته اسماعیلی، سال گذشته 5 هزار متکدی به مراجع قضایی تحویل داده شدند که تعداد کمی از آنها زندانی شدند.
اسماعیلی می گوید: باید با همکاری نهادهای مربوطه این پدیده در شهرستان برطرف شود. باید مستمر جمع آوری شود و قوه قضائیه، پلیس و سایر مراجع تلاش کنند تا هرکسی که حتی ده بار به خیابان مراجعه می کند دستگیر شود، زیرا تکدی گری قانونی جرم است و باید با متکدیان برخورد جدی و قاطع انجام شود. شبکه هایی که آنها را سازماندهی می کنند.
ترفندهای گدایان برای فرار از قانون
برخی از متکدیان با علم به جرم بودن کارشان ترفندهایی را برای دور زدن قانون به کار می گیرند.
اسماعیلی می گوید: یکی یکی از چالش هایی که ما با آن مواجه هستیم، گدایی در قالب دستفروشی است. مثلاً گدای سر چهارراه چند گل در دست دارد و گدایی می کند، اما چون مشغول خدمات رسانی است، در قانون مجرم محسوب نمی شود و قاضی او را به عنوان گدا محکوم نمی کند. اینها دستفروش محسوب می شوند، در حالی که کارشان کاملاً گدایی است. برخی نیز یک کیسه دستمال کاغذی در دست می گیرند و با آن التماس می کنند. اینها ترفندهای جدید گدایان برای فرار از قانون است.
مدیرعامل سازمان آسیب های اجتماعی شهرداری تهران ادامه می دهد: با جمع آوری متکدیان و شناسایی و جذب کودکان کار در سطح شهر، اکنون مکان های دیگری را برای فعالیت خود انتخاب کرده اند. آنها از تقاطع ها به پاساژها، مراکز خرید و رستوران ها نقل مکان کرده اند. به خصوص در مناطقی که زنان بیشتر در ترافیک هستند. مثلاً زن جوانی جلوی قصابی ایستاد و با لحنی رقت انگیز از مردم خواست گوشت او را بخرند. او به مردم می گفت که بچه هایش گرسنه هستند و ماه هاست که گوشت نخورده اند و وقتی شخصی برایش گوشت می خرید، گوشت را در جایی پنهان می کند تا مقدار قابل توجهی گوشت جمع آوری کند و به قصاب بفروشد. او دستگیر شد.
یا مردی جلوتر یکی او به عنوان اسکورت بیمار از بیمارستان ها حاضر شد و با پراکندگی زیر درخت خانواده اش را وادار به گدایی کرد. هرچند مذاکرات متعددی علیه وی صورت گرفته است، اما بستگانش اکنون به تهران آورده شده اند و به صورت باندی مشغول تکدی گری هستند.
مناطق طلایی برای گدایی
برخی از مناطق تهران مناطق طلایی برای متکدیان محسوب می شوند. به گفته اسماعیلی منطقه 12 و به ویژه منطقه 15 خرداد بیشترین متکدیان را دارند. در مناطق 2 و 3 تعداد کودکان کار زیاد است. منطقه 1 ترکیبی از گدا و کودک کار است. به گفته اسماعیلی، 80 درصد کودکان کار ملی و غیرایرانی هستند. مثلا گروهی از این بچه ها هستند که 15 نفرشان در یک اتاق 20 متری با هم زندگی می کردند. صبح رهبران آنها این کودکان را برای گدایی در خیابان ها توزیع کردند. بعد از ظهر او را می گرفتند. رهبر این گروه یک افغان بود که آنها را به شبکه جذب کرده و آنها را به صورت حرفه ای آموزش داده بود. این کودکان روزانه بین 2 تا 3 میلیون تومان درآمد داشتند. به گفته اسماعیلی، 15 درصد کودکان کار را ایرانیان تشکیل می دهند که از شهرهای مختلف بین 2 تا 3 سال به سرقت رفته اند تا در باندهای تکدی گری استفاده شوند. مقامات در حال حاضر موفق به جمع آوری بسیاری از آنها شده اند.
یک گدا با بار ماهی تن
کودکی جلوی مغازه ای ایستاد و از مردم خواست برایش ماهی تن بخرند. وانمود کرد که گرسنه است و مدتی است چیزی نخورده است. به این ترتیب او توانست روزانه حدود 30 تن ماهی جمع آوری کند. او با استفاده از این ترفند کنسرو ماهی تن را پس از پایان کار خود به مغازه دار فروخت. این کودک زمانی که با یک کیسه پر از ماهی تن به سمت فروشگاه می رفت، توسط مسئولان جامعه شناسایی شد.
گدای بهشت زهرا
یکی یکی از متکدیانی که در بهشت زهرا مشغول تکدی گری بود با 62 میلیون تومان توسط ماموران دستگیر شد. این فرد در روزهای شلوغ برای زیارت مردمی که بر مزار امواتشان دراز کشیده بودند به بهشت زهرا می رفت. او همیشه طوری رفتار می کرد که انگار خودش و خانواده اش چیزی برای خوردن ندارند. مردمی که بر سر قبر امواتشان حاضر شده بودند، به خیال اینکه دارند صدقه می دهند، به آن شخص پول می دادند و لحظه به لحظه جیبش پر می شد.
گدای پرنده
شاید باورتان نشود، اما ترفندهایی در بین گداها وجود دارد که شما را شگفت زده می کند. مثل زنی که به گدای پرنده معروف بود. این زن از اصفهان آمده بود و درآمدش از گدایی در تهران به حدی بود که هر چند روز یک بار با هواپیما از اصفهان به تهران می آمد و در خیابان های تهران گدایی می کرد. پس از جمع آوری مبلغ هنگفتی به اصفهان بازگشت و کمی بعد راهی تهران شد./همشهری آنلاین