مخاطب را از خرید منصرف کنید
در خصوص افزایش تصاعدی قیمت کتاب، شایان ذکر است که این رقم در سه ماهه اول سال جاری (1403) از مرز 150 هزار تومان گذشت که نسبت به میانگین قیمت کتاب در سال 1393 تقریباً چهار برابر شده است. حال این سوال پیش می آید که آیا این تورم 300 درصدی قدرت خرید علاقمندان به کتابخوانی را نیز به همین میزان افزایش داده است؟ البته و قطعا نه! چرا که اگر اینطور بود چرخه نشر لطمه نمی خورد چون میانگین تعداد کتاب در دو سال 26 درصد کاهش می یافت. البته باید به خاطر داشت که بازار کتاب در گروه‌های مختلف دیویی گاهی سرنوشتی پیچیده‌تر از دیگران را تجربه می‌کرد. به عنوان مثال، سه گروه زیر در کیفیت مطالعات و تعیین سطح فرهنگی جامعه نقش اساسی دارند:
برنامه های “کاغذی”.
افزایش قیمت کتاب آشکارا به دلیل افزایش قیمت کاغذ به عنوان ماده اصلی تولید و البته هزینه های چاپ، صحافی، بازاریابی و توزیع بوده است. این در حالی است که مقامات دولتی در سطوح مختلف بارها از تقویت و افزایش تولید کاغذهای ایرانی برای تقویت امید برای کنترل فرهنگی ترین بازار کشور صحبت کرده اند. ظاهراً این مشکل به حدی جدی بوده که توانایی و ظرفیت صادرات کاغذ ایرانی نیز مطرح بوده است، اما این ایده فراتر از تامین نیازهای تولید کتاب های درسی نبوده و تأثیر قابل توجهی بر بازار تولید کتب غیر درسی نداشته است. -قیمت کتاب های درسی البته دلیل آن را می توان در دو عامل خلاصه کرد: کیفیت پایین و تفاوت قیمت کم با کاغذ وارداتی مرغوب. علاوه بر این، اوراق ایران مزیت رقابتی در بازار داخلی ندارند.
پشتیبانی های حیاتی؛ بدون توسعه
آنچه در بررسی وضعیت حوزه فرهنگی و زیرمجموعه ای به نام نشر کتاب مورد توجه قرار می گیرد، وظیفه دولت ها حمایت از این بخش است. وقتی صحبت از بودجه سالانه می شود، خطوط محکمی با هدف حمایت و ترویج کتاب و کتابخوانی وجود دارد. از جمله اطلاعات وزیر فرهنگ و رهبری؛ مقرر شد در سال 1403 مبلغ یک میلیارد از بودجه برای یارانه کتاب اختصاص یابد. اگرچه رایج است، اما مسیر تصویب تا تخصیص طولانی است! اما به طور کلی؛ بودجه‌های فرهنگی سالانه مصوب و تخصیص مستقیم و غیرمستقیم با توجیه رشد و توسعه نشر کتاب و کتابخوانی توانسته و می‌تواند به برنامه‌ها و اهداف تعریف‌شده، توسعه و ارتقای چرخه نشر که چرخه مالی آن (چرخه مالی) مجموع قیمت کتاب های منتشر شده) ) در سال 1402 که 13000 و 117 میلیارد تومان تخمین زده می شود، کمک کنید؟ در عین حال؛ تکلیف حمایت های خاص و موضوعی که عموماً ناشران دولتی و نیمه دولتی از آن بهره مند می شوند، چه می شود؟ داستان رقابت نابرابر مراکز انتشاراتی مانند امیرکبیر، علمی فرهانی و سوره مهر و… که متعلق به نهادهای مختلف سازمانی هستند و از امکاناتی مانند املاک، ساختمان، کتابفروشی و … بهره می برند و در سال های اخیر از حمایت هایی مانند خریدهای دولتی و غیره بهره مند شده اند که ناشران بخش خصوصی بار عمده نشر را به دوش می کشند. ادامه دهید آنها را به کجا هدایت می کند؟
تداوم چنین عواملی و البته راهبردهای ناموفق مدیریتی که از بودجه های دولتی به جای سرمایه گذاری در زیرساخت ها استفاده می کنند، مانند کمک هزینه های نمایشگاهی و تخصیص سبد خرید، باعث شده تا چرخه نشریات در تحقق اهداف و امیدهای توسعه ای خود ناکام بماند و روز بعد. روزی که احساس می کند با توجه به عوامل کاهش دهنده ای مانند افزایش قیمت وسایل تولید، کاهش قدرت خرید مردم و غیره، بیش از هر زمان دیگری آسیب پذیر است. اکنون که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری و تشکیل دولت چهاردهم هستیم، درک این موضوعات و پیگیری سیاست های توسعه ای درست بسیار مهم است. رویکردی که علیرغم وعده های شعاری، سعی در پاسخگویی به نیازهای واقعی چرخه نشر و فعالان آن دارد.
