مکزیک، مانند سایر کشورهای قاره آمریکا، همیشه محل درگیری شدید بین سوسیالیسم و سرمایه داری بوده است. در تاریخ این کشور پرجمعیت و نسبتا فقیر آمریکایی، چپ های عاطفی و پوپولیستی و راست های دیکتاتوری و نظامی با رقابت سختی روبرو بوده اند.
هر یک از این دو گرایش که به قدرت رسیدند ضربه هولناکی به اقتصاد و سیاست مکزیک وارد کردند و منجر به افول این کشور شدند. اما از اوایل دهه 1990، جنگ راست و چپ در مکزیک به تعادل رسید.
از یک سو راست نظامی جای خود را به لیبرال های میانه رو داد و از سوی دیگر سوسیالیست های چریکی که عاشق جنگ های فیدل کاسترو و چه گوارا بودند جای خود را به سوسیالیست های متشکل و غیرانقلابی دادند.
به گزارش خبرفوری، چپ میانه رو و غیر چریکی مکزیک توانست در سال 2018 در این کشور پرجمعیت به قدرت برسد. آندرس مانوئل لوپز اوبرادور (معروف به آملو) رئیس جمهور مکزیک شد. آملو که یک چپ گرا بود با سیاست های اقتصادی و اجتماعی خود توانست فقر را در این کشور پرجمعیت به شدت کاهش دهد.
تجارب خوب با دولت آملو به بستگان چپ او نیز فرصتی داد تا به قدرت برسند. در مکزیک، هر رئیس جمهور به مدت شش سال در قدرت است و نمی تواند برای دو دوره متوالی قدرت را در دست بگیرد. به همین دلیل آملو در سال 2024 قدرت را ترک کرد. نزدیکان او در حزب چپ “مورنا” با احزاب و شخصیت های دیگر برای حفظ این حزب در قدرت رقابت کردند. تلاش آنها با موفقیت همراه بود.
در میان نزدیکان آملو، زنی به نام «کلودیا شینباوم پاردو» با قاطعیت بیسابقهای در انتخابات ریاستجمهوری مکزیک در سال ۲۰۲۴ پیروز شد. شینباوم نه تنها توانست دولت آملو و حزب مورنا را در قدرت نگه دارد، بلکه توانست اولین رئیس جمهور زن مکزیک شود.
اما این زن کیست و چگونه اولین رئیس جمهور زن مکزیک شد؟
مبارز جناح چپ رئیس جمهور شد
کلودیا شینبام در خانواده ای چپ گرا بزرگ شد. او از کودکی و جوانی وارد دنیای سیاست شد و با دیکتاتوری های مختلف در مکزیک مبارزه کرد. به موازات مبارزات سیاسی، تحصیلات خود را نیز ادامه داد. او دکترای خود را در رشته مهندسی انرژی گرفت و ویزای تحصیلی را در کالیفرنیا آمریکا دریافت کرد. پس از فارغ التحصیلی به مکزیک بازگشت و به عضویت حزب مورنا درآمد.
با پیروزی حزب مورنا در انتخابات 2018، شینباوم نیز به قدرت رسید. او در ابتدا مسئول امور محیط زیست مکزیکوسیتی بود. شینباوم توانست با موفقیت این سمت را بر عهده بگیرد و به همین دلیل پس از مدتی شهردار مکزیکوسیتی شد. موفقیت او در مکزیکو سیتی قدرت او را افزایش داد و برنده جایزه صلح نوبل و نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری 2024 شد.
با وجود موفقیت شینبام در شهرداری، او مخالفان و منتقدانی دارد. حدود سه سال پس از شهردار شدن شینباوم، یک خط هوایی در جنوب پایتخت سقوط کرد. در این حادثه 26 نفر کشته و 80 نفر مجروح شدند. منتقدان جامعه را مسئول این حادثه میدانستند، اما شینبام تاکید کرد که هر کاری که بتواند برای جبران خسارت بازماندگان انجام خواهد داد.
کلودیا شینبام نیز در طول شیوع کرونا تلاش کرد تا این همه گیری را بدون محدودیت کنترل کند، اما پایتخت بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از کرونا را در کل کشور ثبت کرد. همین موضوع باعث شد تا بسیاری از منتقدان به او حمله کنند و او را مقصر این وضعیت بدانند.
با این حال، شینبام توانست پس از پایان کرونا وضعیت خود را بهبود بخشد. او تنها در چند سال به یک شخصیت محبوب تبدیل شد و توانست در انتخابات ریاست جمهوری 2024 پیروز شود.
شینبام چگونه رئیس جمهور شد؟
در 12 ژوئن 2023، شینباوم اعلام کرد که از سمت شهردار مکزیکوسیتی استعفا می دهد تا در روند انتخابات داخلی برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری احزاب چپ مکزیک شرکت کند. انتخابات در 2 ژوئن 2024 برگزار شد.
نتایج اولیه نشان داد که او بالاترین تعداد آرای ثبت شده برای یک نامزد انتخاباتی در تاریخ مکزیک را به دست آورده است. او 31 ایالت از 32 ایالت مکزیک را به دست آورد که بالاترین سهم آرا از سال 1982 است.
اما دلیل این پیروزی قاطع چه بود؟ دلیل اصلی پیروزی شینباوم رابطه نزدیک او با آملو، رئیس جمهور فعلی مکزیک است. عملکرد آملو بسیار خوب بود و او توانست فقر را در این کشور به میزان قابل توجهی کاهش دهد. در نتیجه، شینباوم نیز موفق به کسب آرای زیادی شد.
جدای از آن، شعارهای شینباوم نیز در پیروزی او نقش داشت. او آشکارا خود را “فمینیست” توصیف کرده و در مورد برابری جنسیتی و حقوق زنان صحبت کرده است. شینبام در زمینه سیاست های زیست محیطی نیز سابقه خوبی داشت و در دوران تصدی وی به عنوان کمیسر محیط زیست مکزیکوسیتی، شاهد کاهش چشمگیر آلودگی هوا و ایجاد مناطق حفاظت از محیط زیست در پایتخت مکزیک بودیم.
اما آنچه بیش از همه بر پیروزی شینبام تأثیر گذاشت شعارهای اقتصادی او بود. او مانند سلف خود آملو، از سیاست های اقتصادی نئولیبرالی روسای جمهور قبلی مکزیک انتقاد کرد و وعده داد که در دوران ریاست جمهوری خود، رفاه را افزایش دهد.