افرادی که در آینده به مریخ سفر می‌کنند به مکانی نیاز خواهند داشت که بتوانند از خود در برابر تشعشعات، نوسانات شدید دما و طوفان‌های گرد و غباری که سیاره را درگیر می‌کند محافظت کنند. اگر این سیاره شبیه زمین یا ماه باشد، می‌تواند «غارهای گدازه‌ای» بزرگی داشته باشد که می‌توانند سرپناهی ایجاد کنند. بخش های فروریخته غارهای گدازه ای که نورگیر نامیده می شوند، می توانند دسترسی به این پناهگاه های زیرزمینی را فراهم کنند.
به گزارش فرادید، دوربین به اصطلاح HiRISE روشن است یکی تصویری از سطح این سیاره توسط مدارگردهای مریخ گرفته شده است که نشان از وجود یک حفره مرموز در آنجا دارد. این به تنهایی یکی این یکی از تصاویری است که از چنین سوراخ هایی در سطح مریخ در سال های اخیر گرفته شده است. سوال این است: آیا این سوراخ در مریخ به یک غار بزرگ زیرزمینی منتهی می شود یا فقط یک گودال عمودی است؟
گودالی که در تصویر مشاهده می شود تنها چند متر عرض دارد و در منطقه آرسیا مونس مریخ قرار دارد. آرسیا مونس یکی یکی از سه آتشفشان خاموش گروه تارسیس است.
منطقه تارسیس یک دشت آتشفشانی وسیع به عرض هزاران کیلومتر است. این منطقه بالاتر از بقیه مریخ است و به طور متوسط حدود 10 کیلومتر بالاتر از ارتفاع متوسط سیاره است. این منطقه در گذشته از نظر آتشفشانی فعال بوده است و ویژگی های زمین شناسی مانند این گودال نتیجه مستقیم فعالیت های آتشفشانی قبلی است.
چندین گودال در منطقه Arcia Mons وجود دارد که ممکن است نورگیرهای فروریخته یا ورودی غارهای گدازه ای زیرزمینی باشند.
یکی از گودال ها معلوم شد که فقط یک سوراخ بزرگ بوده و راهی به غار گدازه ای وجود ندارد. تصویر سمت چپ در ابتدا دانشمندان را امیدوار کرد، اما تصویر سمت راست که خیلی دیرتر گرفته شد، نشان داد که سوراخ، فروریختن سقف غار نیست.
با این حال، عدم قطعیت های زیادی وجود دارد. یک عکس از یکی یکی از اینها که سالها پیش گرفته شده است، یک دیوار جانبی با رنگ روشن را نشان می دهد که ممکن است نشان دهد که فقط یک گودال استوانه ای شکل است. هنگامی که اولین تصویر از این گودال گرفته شد، محققان امیدوار بودند که دهانه یک غار گدازه ای باشد.
بنابراین، سوراخ نشان داده شده در تصویر جدید ممکن است فقط یک گودال یا چاه باشد و نه ورودی یک غار گدازه. چنین گودال‌هایی در آتشفشان‌های هاوایی نیز رخ می‌دهند و به آنها دهانه می‌گویند. آنها با غارهای گدازه ای مرتفع مرتبط نیستند، بلکه صرفاً نتیجه ریزش عمیق زیر زمین هستند.
ما گودال‌های گدازه و غارهای روی ماه را خیلی بهتر از مریخ درک می‌کنیم. ما می دانیم که برخی از آنها از نظر حرارتی در حدود 17 درجه سانتیگراد پایدار هستند. ما همچنین تصاویر بهتری از آنها داریم، از جمله عکس هایی که کف پوشیده از سنگ آنها را نشان می دهد.
تصویر یکی از فرورفتگی های سطح ماه که قسمت زیرین آن نیز نمایان است
افکار زیادی در مورد چگونگی کشف این غارهای گدازه ای در ماه وجود دارد، از جمله طرح های مفهومی برای روبات هایی که می توانند آنها را کاوش کنند. شاید فضانوردان روی ماه بتوانند در این غارها در زیستگاه های بادخیز پناه بگیرند، جایی که از نوسانات دما، تشعشعات و ریزشهاب سنگ ها در امان باشند.
اما مریخ داستان دیگری دارد. دلیلی وجود ندارد که غارهای گدازه ای در مریخ وجود نداشته باشد. در واقع، گرانش مریخ بسیار ضعیف‌تر از گرانش زمین است، که می‌تواند غارهای بسیار بزرگ‌تری را ایجاد کند.
تصاویر مریخ دره هایی را نشان می دهد که در واقع غارهای فروریخته بودند. بنابراین بعید است که همه این غارها فرو ریخته و دره هایی را تشکیل داده باشند.
غارهای گدازه ای در مریخ هنوز یک راز هستند. دانشمندان شواهد مورفولوژیکی فراوانی پیدا کرده اند که نشان می دهد آنها فراوان هستند. اما حتی اگر چیزی در علم وجود داشته باشد، نمی توان وجود آن را با قطعیت فرض کرد. علیرغم شواهد، ما نمی دانیم واقعاً زیر سوراخ مرموز Arsia Mons یا دهانه غول پیکر Pavis Mons تا زمانی که آن را از نزدیک با یک کاوشگر یا فضانورد بررسی کنیم، چه چیزی نهفته است.