طبق قانون مالیات بر ارث در ایران، وراث موظفند ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی، فهرست اموال و دارایی متوفی را به همراه ارزش برآوردی آن به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. این لیست باید شامل جزئیاتی مانند اموال ثبت شده، دارایی های ثبت نشده و هرگونه بدهی متوفی باشد.
پس از ارائه این فهرست و پرداخت مالیات بر ارث، وراث می توانند ارث را تقسیم کرده و امور ارث را حل و فصل کنند. با این حال، عدم پرداخت مالیات بر ارث ممکن است باعث شود وراث مشمول جریمه و سایر هزینه ها شوند یکی مالیات های مستقیم تأثیر مستقیمی بر دارایی های خود و انتقال آن به وراث دارد. پرداخت به موقع و رعایت قوانین مربوطه برای تنظیم و تعادل مالی کشور بسیار مهم است.
در ایران، بر اساس ماده 17 قانون مالیات های مستقیم، کلیه اموال غیرمنقول و دارایی های باقی مانده از متوفی صرف نظر از موقعیت فیزیکی آنها (در داخل یا خارج از ایران) مشمول مالیات بر ارث است. این شامل انواع مختلفی از دارایی ها از جمله:
1. حساب ها و سپرده های بانکی.
2. مشارکت و سهام شرکت.
3. سود مربوط به این حساب ها و سپرده ها تا زمان انتقال به وراث.
4. کلیه سهام و سهام و همچنین حق تقدم.
5. امتیازاتی از قبیل اتصالات آب، برق، گاز، تلفن ثابت و سیار و غیره.
6. انواع وسایل نقلیه موتوری اعم از وسایل نقلیه زمینی، هوایی و دریایی.
7. املاک با کاربری های مختلف اعم از مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی.
در واقع، هر دارایی یا املاکی که به وراث منتقل می شود ممکن است مشمول مالیات بر ارث باشد. طبق ماده 17 این قانون این اموال و دارایی ها را بدون توجه به موقعیت فیزیکی آنها به طور کامل مشمول مالیات بر ارث می کند.
املاک معاف از مالیات بر ارث
همچنین طبق قانون، برخی از دارایی ها و املاک از مالیات بر ارث معاف هستند، از جمله:
1. مستمری و تعهدات متوفی.
2. صرفه جویی در خدمات و مزایای پایان خدمت.
3. دعاوی مربوط به خسارت اخراج، بازخرید و مرخصی استحقاقی استفاده نشده.
4. بیمه های اجتماعی از قبیل بیمه عمر، فوت، مهریه و غیره که به ورثه پرداخت می شود.
5. املاک اهدایی به نهادهای دولتی.
علاوه بر این، دارایی هایی که مشمول مالیات بر ارث نمی شوند، شامل ایجاد اقامتگاه و اقامتگاه متوفی نیز می شود. به طور کلی، املاک و دارایی هایی که در فهرست قرار نگرفته اند مشمول مالیات بر ارث یا معاف از مالیات بر ارث می باشند.
طبقه بندی وراث مسئول ارث
بر اساس ماده 18 قانون مالیات های مستقیم در ایران، وراث را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
این طبقه بندی وراث در قانون مالیات های مستقیم برای تعیین نرخ های مالیات بر ارث و اطمینان از عدالت مالیاتی بین انواع وراث استفاده می شود.
مالیات بر ارث برای وراث
درصد مالیات بر ارث برای انواع املاک و دارایی ها به شرح زیر است:
| نوع ملک ملک | وارثان طبقه اول | وراث طبقه دوم | وراث طبقه سوم |
| سپرده بانکی | 3 | 6 | 12 |
| سپرده های موسسات مالی | 10 | 20 | 40 |
| املاک مسکونی | 7.5 | 15 | 30 |
| مغازه ها و املاک تجاری | 3 | 6 | 12 |
| اقلام موجود در فروشگاه | 10 | 20 | 40 |
| املاک اداری | 3 | 6 | 12 |
| خودرو | 2 | 4 | 8 |
| اشتراک گذاری | 0.75 | 1.5 | 3 |
| سهام غیر بورسی | 6 | 12 | 24 |
| باغ ها، املاک، مزارع و غیره | 7.5 | 15 | 30 |
| گره بزن | 3 | 6 | 12 |
| کپی رایت | 10 | 20 | 40 |
| بی خطر | 10 | 20 | 40 |
| سایر اموال و دارایی ها | 10 | 20 | 40 |
برای محاسبه مالیات بر ارث در ایران ابتدا باید ارزش تمام اموال غیرمنقول و دارایی هایی که به وراث منتقل می شود مشخص شود. سپس میزان مالیات بر ارث بر اساس طبقه بندی وراث محاسبه می شود. فرض بر این است که وراث، وراث طبقه اول هستند.
1. ابتدا ارزش کل اموال و دارایی های متوفی مشخص می شود.
2. متعاقباً میزان مالیات بر ارث بر اساس درصد مالیات بر ارث وراث طبقه اول مقرر در ماده 17 قانون مالیات های مستقیم محاسبه می شود.
3. در صورتی که وراث از طبقه دوم و سوم باشند، نرخ مالیات دو یا چهار برابر می شود و بر این اساس مالیات بر ارث افزایش می یابد.
4. در صورتی که متوفی و ورثه هر دو تبعه خارجی باشند و دارایی متوفی در ایران باشد، مالیات بر ارث بر اساس نرخ مالیات وراث طبقه اول محاسبه می شود.
5. در صورتی که وراث سهم الارث خود را به اشخاص ثالث یا سایر وراث بسپارند، علاوه بر مالیات بر ارث، باید مالیات را نیز طبق مقررات ترازو بپردازند.
6. حقوق ناشی از قراردادهای اجاره با شرط تملیک با بانکها و سایر مؤسسات مالی و اعتباری بر اساس نرخ معامله در روز ثبت واگذاری به نام وراث محاسبه می شود.
7. در صورت انتقال ملک به وراث مشمول درصد مالیات بر ارث مقرر در ماده 17 قانون مالیاتهای مستقیم و در صورت انتقال به غیر ورثه پرداخت مالیات بر درآمد اضافی می باشد. نیز مورد نیاز است.
در مورد مالیات بر ارث املاک مسکونی، ابتدا ارزش ساختمان توسط کمیسیون دارایی سازمان امور مالیاتی بر اساس نرخ روز تعیین می شود. سپس برای هر یک از طبقات مقدار مشخصی مالیات در نظر گرفته می شود.
به عنوان مثال برای وراث طبقه اول این مالیات 7.5 درصد ارزش تعیین شده ملک به نرخ روز است. اما برای وراث طبقات دیگر این مبلغ دو یا چهار برابر مالیات وراث طبقه اول است.
بنابراین مالیات بر ارث ملک مسکونی بستگی به طبقه وراث و ارزش ملک دارد و بر اساس این عوامل میزان مالیات تعیین می شود./گشتی نیوز