در کنار نئاندرتال ها، دنیسوواها نزدیک ترین خویشاوندان منقرض شده انسان مدرن هستند. اگرچه اطلاعات بیشتری در مورد نئاندرتال ها وجود دارد و ما اطلاعات بیشتری در مورد این گونه انسانی داریم، اما جالب است بدانید که دنیسووان ها یکی دیگر از گونه های انسانی هستند که 200000 سال پیش در کنار نئاندرتال ها و انسان های هوشمند امروزی زندگی می کردند.
بازتاب آنلاین به نقل از مجله نیچر، در تابستان 2008 باستان شناسان و مردم شناسان روسی اولین فسیل های مرتبط با دنیسووان ها (deh-NEESE'-so-vans) را در مکانی به نام غار دنیسووا در کوه های آلتای در جنوب این کشور کشف کردند. سیبری. به گفته بنیاد لیکی، این غار تا سال 1700 توسط یک گوشه نشین به نام دنیس مورد استفاده قرار می گرفت، جایی که نام مدرن خود را به زبان روسی “غار دنیس” دریافت کرد.
حفاری های قبلی در غار دنیسوا منجر به کشف ابزارهای سنگی مربوط به دوره نئاندرتال شد و زمانی که انسان شناسان ماقبل تاریخ برای اولین بار با فسیل های دنیسووا مواجه شدند، در ابتدا این فرضیه را مطرح کردند که بقایای آن متعلق به نئاندرتال ها است.
با این حال، مطالعه DNA باستانی به دست آمده از این فسیل ها چیز دیگری را نشان داد. در سال 2008، محققان اولین ژنوم کامل یک نئاندرتال را توالی یابی کردند، اما قطعه ای از استخوان انگشت 30000 تا 50000 ساله از یک غار متعلق به دودمان انسانی کاملاً متفاوت و ناشناخته بود.
کریس استرینگر، دیرینه شناس موزه تاریخ طبیعی لندن، به لایو ساینس گفت: “کشف گونه انسانی دیگر از یک تکه کوچک استخوان انگشت، یک دستاورد مهندسی قابل توجه بود.”
مطالعات دقیق روی دنیسوواها نشان داده است که آنها از بستگان نزدیک نئاندرتال ها هستند. کاتارینا هارواتی، مدیر مؤسسه علوم باستان شناسی در دانشگاه ابرهارد کارلز توبینگن، به لایو ساینس گفت: «دنیسوواها و نئاندرتال ها نزدیک ترین خویشاوندان انسان مدرن هستند.
مطالعات علمی منتشر شده در سال 2018 در مجله Cell نشان داد که Denisovans از دودمان چندگانه تشکیل شده است. یکی او به دنیسوواهای سیبری نزدیک بود و دارای یک میراث ژنتیکی است که عمدتاً در شرق آسیا یافت می شود. گونه های دیگر با دنیسووان های سیبری نسبت دورتری داشتند و اکنون عمدتاً در پاپوآ و جنوب آسیا یافت می شوند. این گروه ها حدود 283000 سال پیش از هم جدا شدند. اگرچه اجداد دنیسوواها با نئاندرتال ها اجداد مشترکی داشتند، اما از نظر ژنتیکی تقریباً به همان اندازه که نئاندرتال ها با انسان های مدرن (هومو ساپینس) متفاوت بودند، با نئاندرتال ها تفاوت داشتند.
مطالعه بعدی در سال 2019 در مجله Cell نسل سوم دنیسووان ها را نشان داد. بر اساس میزان تفاوت‌های ژنتیکی بین هر سه دودمان دنیسووا، این مطالعه نشان داد که این نسل سوم در حدود 363000 سال پیش از دو نسل دیگر جدا شده و تقریباً به همان اندازه که از نئاندرتال‌ها متفاوت است با سایر دنیسووان‌ها متفاوت است. DNA این نسل سوم عمدتاً در انسان‌های امروزی که در جزیره گینه نو یا نزدیک آن زندگی می‌کردند، یافت شد.
دانشمندان فسیل‌های دیگری از دنیسووان را کشف کرده‌اند که حاوی پروتئین‌هایی بودند که محققان بر اساس تحقیقات قبلی DNA روی اجداد منقرض شده می‌دانستند که دنیسووا هستند. این فسیل ها شامل یک استخوان فک از یک مکان مقدس در چین و یک دندان آسیاب از غاری در لائوس است.
بقایای دنیسووان که تاکنون کشف شده اند، سرنخ های کمی بر اساس DNA یا پروتئین هایشان در مورد چگونگی شناسایی فسیل های دنیسووان بر اساس مورفولوژی یا شکل آنها ارائه می دهند. بنابراین، تحقیقات قبلی ممکن است فسیل‌های بی‌شماری دنیسووا را کشف کرده باشد که ناشناخته مانده‌اند، زیرا تفاوت‌های مورفولوژیکی با دیگر گونه‌های انسانی دارند که دانشمندان هنوز نمی‌توانند آنها را شناسایی کنند.
مطالعه‌ای در سال 2010 نشان داد که دنیسووان‌ها با اجداد انسان‌های امروزی آمیخته شدند، به طوری که DNA آنها حدود 4 تا 6 درصد از ژنوم امروزی گینه نو و جزایر بوگنویل را در افرادی که در جزایر ملانزی زندگی می‌کنند تشکیل می‌دهد. گینه، جزایر سلیمان، وانواتو، کالدونیای جدید و فیجی. در مقابل، یک مطالعه Nature در سال 2013 نشان داد که تنها حدود 0.2 درصد از DNA آسیایی‌های سرزمین اصلی و بومیان آمریکا منشأ دنیسووا دارد.
DNA Denisovan می تواند مزایای زیادی برای انسان مدرن داشته باشد. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که جهش ژنتیکی دنیسوواها می تواند به تبتی ها و شرپاها کمک کند در ارتفاعات بالا زندگی کنند. یک مطالعه در سال 2016 در مجله Science همچنین نشان داد که DNA Denisovan ممکن است بر سیستم ایمنی انسان مدرن و سطح چربی و قند خون تأثیر بگذارد.
تحقیقات قبلی نشان داده است که نئاندرتال ها با انسان های امروزی آمیخته اند. یک مطالعه در سال 2013 در Nature تخمین می زند که ژنوم همه غیر آفریقایی ها حاوی 1.5 تا 2 درصد DNA نئاندرتال است. علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2018 در Nature نشان داد که دنیسوواها و نئاندرتال‌ها نیز با هم آمیخته‌اند.
دنیسووان ها چه زمانی زندگی می کردند؟
بر اساس مطالعاتی که برای اولین بار وجود دنیسووان ها را در سال 2010 کشف کردند، دنیسووان ها حدود 30 تا 50 هزار سال پیش در غار دنیسووان زندگی می کردند و قدیمی ترین فسیل های دنیسووان کشف شده تا به امروز حدود 200 هزار سال قدمت دارند.
در مجموع، این نتایج نشان می‌دهد که دنیسووایان معاصر انسان‌های مدرن و نئاندرتال‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان آنها بودند.
چرا دنیسووان ها منقرض شدند؟
هنوز مشخص نیست که چرا و چگونه دنیسووان ها منقرض شدند. استرینگر گفت که همپوشانی با رشد جمعیت H. sapiens در 40000 تا 50000 سال پیش و رقابت در نتیجه برای منابع محتمل است. یکی این یکی از دلایل انقراض Denisovans بود. او افزود که ممکن است آنها در استخر ژنی گونه ما نیز جذب شده باشند. البته این فرضیه ای است که نیاز به تحقیق بیشتری دارد.
