آینده اصفهان چگونه خواهد بود؟ – اخبار آنلاین

به گزارش بازتاب آنلاین، اصفهان تا سال 1409 کویر می شود. این خبر شوک بزرگی برای ایرانی ها بود. خیلی ها پرسیدند آیا اصفهان که نصف دنیا برای ماست، می تواند در عرض شش سال تبدیل به چاله شود؟ شهری که به زاینده رود معروف است که پل های زیادش از قدیم الایام گواه بر ثروت آبی آن بوده است.

دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: این شهر با این همه ثروت آبی ممکن است خالی از سکنه شود، کشاورزی اش از بین برود و پر از خار و خار شود. رضا اسلامی، کارشناس فرونشست زمین، این ادعا را ثابت می‌کند و از مسئولان می‌خواهد که از این فاجعه جلوگیری کنند: «زندگی اصفهان به شماره افتاده است.» ما باید بین اصفهان و کشاورزی یکی را انتخاب کنیم یکی باید توضیح دهیم بین توسعه صنعتی و اصفهان کدام یک مهمتر است؟

آیا واقعا اصفهان در سال های آینده خالی از سکنه می شود؟

آنچه در آینده ای نه چندان دور اصفهان را خالی از سکنه و به کویر تبدیل می کند، خطر فرونشست زمین است. دشت اصفهان با وسعتی نزدیک به 3600 کیلومتر مربع دارای حوضه آبخیز حدود 1600 کیلومتر مربع است که آبرفت های آن به صورت یک لایه ساندویچی است یعنی چند متر اول آبرفت می باشد. ریزدانه و سپس آبرفت هایی به ضخامت حدود 20 تا 30 متر ماسه رودخانه ای شسته شده وجود دارد که به شکل گووهایی است.یکی این یک ماشین ساده و یک ابزار مکانیکی مثلثی است که برای جدا نگه داشتن دو بدنه یا ایجاد شکاف در اجسام برای کنترل بهتر استفاده می شود. ضخامت آن از سمت جنوب منتهی به پل خواجو (تقریبا 30 متر) است. نزدیکی به ورزشگاه نقش جهان (که یک متر فاصله دارد). در برخی نقاط شمال شهر مانند خیابان امام خمینی (ره) این لایه اصلا وجود ندارد. پس از آن این لایه رسی ریزدانه که ضخامت آن تقریباً 300 متر است در منطقه حبیب آباد قرار دارد. این آبرفت مخزن اصلی منابع آب شیرین دشت است. طبق محاسبات دکتر. نادی تا دهه 60 تقریباً 4 میلیارد مترمکعب آب مصرف می شد، اما از دهه 60 تا اواخر 90 تقریباً 3 میلیارد مترمکعب آب مصرف کردیم.

آیا اصفهان از سال 1346 به دست آوردن آب زلال ممنوع بوده است؟ چرا این رویداد آبخوان را حفظ نکرد؟

اگر این سفره را با منبع آب مقایسه کنیم، دارای دریچه ورودی است که جریان اصلی آن رودخانه زاینده رود است. دیگری باران آسمانی و شیر تخلیه پمپ های آب بود. اگرچه این دشت از سال 1346 به عنوان دشت ممنوع اعلام شده است، به این معنی که حفر چاه جدید در این دشت و یا دادن مجوز افزایش محصول جدید ممنوع است، جریان ثابت زاینده رود و افزایش بهره برداری از چاه تضمین نشده است. چه برای شرب و چه برای کشاورزی و تا آنجا که به فضای سبز شهری مربوط می شود، دو عامل تخریب وجود داشت. عواملی که منجر به تعادل منفی در این سفره می شود. تراز منفی تر از همیشه.

پس پایین بودن سطح آب منجر به فرونشست زمین شده است؟

در علم به حرکات رو به پایین سطح زمین که می تواند با جابجایی افقی همراه باشد در مقیاس بزرگ (منطقه ای) فرونشست زمین و در مقیاس کوچکتر فروریزش یا فروچاله (منطقه ای) نامیده می شود. عوامل زیادی از جمله حفر تونل در معادن و معابر شهری برای مترو، حفاری در میادین نفتی و برداشت بیش از حد از سفره های زیرزمینی منجر به این امر می شود. در ایران برداشت بیش از حد منابع آب از سفره های زیرزمینی در بیش از 400 دشت رخ داد که منجر به فرونشست زمین شد. مکانیسم فرونشست زمین به این صورت است که وقتی آب را با پمپاژ از سفره خارج می کنیم، فضایی که قبلا توسط قطرات آب اشغال شده بود پر از هوا می شود. این فضا با وزن لایه های بالایی متراکم می شود و اگر ذرات تشکیل دهنده آبرفت ما یکنواخت باشند، یعنی خاک رس ریزدانه، انجماد بسیار سریعتر اتفاق می افتد و آثار این انجماد به صورت ترک های فرونشست ظاهر می شود. دشت ها یا ترک هایی در سازه های ساخته شده در این سطح ایجاد می شود یا به لوله های زیرزمینی آب و گاز آسیب می رساند. تراکم تقریباً 20 میلی متر در هر متر لایه آبرفتی ریزدانه وجود دارد.

آیا سفره های زیرزمینی پس از مرگ دوباره زنده می شوند؟

به یاد داشته باشید که پس از متراکم شدن آبرفت، بازگشت این فضا به حالت قبلی غیرممکن است. به همین دلیل است که می گوییم آبخوان می میرد. با بدتر شدن تغییرات آب و هوایی به دلیل گرم شدن کره زمین و افزایش گازهای گلخانه ای، ذخیره سد برای یک روز برای نوشیدن کافی نیست. شهر دو و نیم میلیون نفری اصفهان به ۵۷ هزار تانکر آب ۲۰ هزار لیتری نیاز دارد. وقتی سد هگمتانه پارسال خشک شد، مجبور شدند برای مدتی آب شرب مردم را با تانکر و آب بسته بندی شده تامین کنند. حالا تصور کنید اصفهان آب آشامیدنی ندارد. چگونه مستقر شده است؟ از یزد و چهارمحال و قم که خودشان مشکلات زیادی دارند؟

طبق محاسبات دکتر. نادی در اوایل قرن پانزدهم موجودی ما تقریباً 8.3 میلیارد متر مکعب بود. اگر همچنان بر سیاست برداشت های بی حساب پافشاری کنیم و این برداشت 315 میلیون مترمکعب باشد. در سال 1415 آب نخواهیم داشت. اگر ماجرای برداشت 515 میلیون مترمکعب صحت داشته باشد باید برای مرگ آقاوان در سال 1409 دعا کنیم.

فقط مشکل آبخوان نبود آیا آب قابل شرب است؟ شهرهایی هستند که شهروندانشان با آب آشامیدنی بسته بندی شده زندگی می کنند.

بحث فقط تامین آب آشامیدنی نیست، زیرا کم آبی به مرور زمان باعث بایر شدن زمین های کشاورزی و بایر شدن و ریزش گرد و غبار از آن می شود و اصفهان را به کانون گرد و غبار تبدیل می کند. این در نهایت منجر به خالی از سکنه شدن اصفهان و در عین حال محاصره خطرات از چند جهت می شود. کم آبی، افزایش رانش زمین، باران های سیل آسا ناشی از نبود نفوذ آب به داخل زمین عواقب مخربی در پی خواهد داشت، افزایش گرد و غبار با خشک شدن مراتع دام و زمین های کشاورزی هوا را آلوده می کند. به این دلایل می گوییم اصفهان به کویر تبدیل می شود. از آنجایی که فقط فرونشست نیست، اصفهان بعد از دهه 30 که آبخوان از بین رفت و تحکیم شد، امن خواهد بود و دیگر فرونشست و آسیب به ساختمان ها نخواهد بود. زیرا فضای بین ذرات باریکتر شده است. اما مشکل اینجاست که دیگر فضایی برای ذخیره آب نخواهیم داشت. باران می آید و آب به سطح زمین می ریزد و جایی برای نفوذ ندارد. در این مرحله زاینده رود باروری خود را از دست می دهد و از خیابان های شهر قابل تشخیص نیست.

برخی از مطالعات انجام شده حاکی از کاهش فرونشست زمین در اصفهان است. در حال کاهش نیست بسیاری معتقدند که برخی از این آمار اغراق آمیز است.

عوامل متعددی مانند وسعت شهر، جمعیت 2.5 میلیونی اصفهان و اهمیت زیرساخت های تجاری و حمل و نقل، مطالعات فرونشست در این منطقه را مهم و بسیار دقیق کرد. این مطالعات هم با تصاویر راداری و هم با دستگاه‌های جی‌پی‌اس دو فرکانس، در سال 1397 با تصاویر راداری 185 میلی‌متری انجام شد و نتیجه را اعلام کردیم و در سال 1400 با 24 دستگاه جی‌پی‌اس دو فرکانس به مدت یک سال شمال اصفهان آن را رصد کردیم. به حداکثر 156 میلی متر رسید که نتیجه رکورد بیش از 2 میلیون داده بود. یعنی میزان فرونشست در سه سال 3 سانتی متر کاهش پیدا کرد و باید توجه داشت که این خبر خوبی نیست چرا که آبخوان را احیا نکرده ایم و این یعنی آبخوان به مرگ نزدیک شده است.

فرونشست در بسیاری از شهرهای جهان یک مشکل است. تا به حال چه راه حلی اندیشیده اید؟

ادبیات جهانی از یک “بحران” صحبت می کند که نرخ فرونشست بیش از 4 میلی متر باشد. اصفهان 45 برابر نرخ بحران دارد. یعنی 185 میلی متر. آبرفت دانه ای متراکم شده و به میزان 2 سانتی متر در هر متر ضخامت جامد می شود. ضخامت آبرفت در نواحی مختلف از جمله میدان نقش جهان دارای نشست تجمعی 540 میلی متر خواهد بود. فرودگاه 900 میلی متر و حبیب آباد 1800 میلی متر فرو خواهند رفت و این سکونت گاه ها طی چندین سال رخ خواهد داد. در بسیاری از کشورها، دولت ها فرونشست زمین را یک بحران می دانند و مستقیماً مداخله می کنند. به عنوان مثال، در ایتالیا، زمانی که فرونشست زمین به 300 میلی متر رسید، نخست وزیر به عنوان مدیر مرکز کنترل بحران فرونشست منصوب شد. در ژاپن هم همین اتفاق افتاد. در یک هفته یازده تحصن در خیابان تالار داشتیم. سومین زمین لغزش بزرگ در یک ماه اخیر در خیابان کوجان رخ می دهد. در خیابان امام خمینی و بیت اصفهان تحصن داشتیم. این تنها موارد گزارش شده است. در اصفهان پس از هر بارندگی شاهد فرونشست زمین هستیم.

به نظر شما فوری ترین راه حل برای تمام سوالات مطرح شده چیست؟

راه حل جلوگیری از فرونشست بسیار ساده است. اگر دست شما در در گیر کرد، اولین کاری که باید انجام دهید این است که آن را بردارید. نه تنها برداشت آب از سفره آبی بلکه برای تغذیه آن نیز کافی است. یعنی چاه هایی که از این دشت تغذیه می شود; آب بندی شود و زاینده رود به عنوان منبع اصلی تغذیه آبخوان جریان یابد. با این حال، حتی زمانی که زاینده رود جاری است، نمی تواند مقدار مورد نیاز برای حمایت از آبرفت های متراکم را تغذیه کند. زاینده رود فقط می تواند لایه شنی رودخانه یا لایه میانی را تغذیه کند که ضخامت آن در پل سی و سوم نزدیک به 30 متر است و تا یک متر زیر ورزشگاه نقش جهان کاهش می یابد و البته به هیچ عنوان نمی توان از آن آب گرفت. . در این حالت فقط 27 سال طول می کشد تا این لایه ماسه تخلیه و تغذیه شود. این لایه شنی برای ما یک مخزن واسطه و کمکی خواهد بود.

در بهار امسال باران خوبی باریده است. آیا این باران ها کمکی به کاهش مرگ آبخوان نمی کند؟

هنوز نتوانسته ایم در بحث سفره های زیرزمینی شهری اقدام موثری انجام دهیم. بارش باران در روزهای گذشته به حدی بوده که بسیاری از خیابان های شهر به دلیل انباشته شدن آب صعب العبور شده است. نبود. اگر برای کنترل این آبها و هدایت آنها به مخازن آماده شده کاری انجام داده بودیم. با استفاده از این آب ها توانستیم بخشی از فضای سبز شهر را تامین کنیم. برای نجات شهر اصفهان باید از خودمان شروع کنیم. ما باید این جراحی بزرگ را انجام دهیم که با درد و خونریزی همراه است، اما باید قبل از اینکه خیلی دیر شود انجام دهیم. اگر می خواهیم شهرمان را حفظ کنیم، باید فداکاری کنیم. باید بین کشاورزی و آثار تاریخی باشد یکی ایثار باید بین توسعه دامپروری و صنایع آب بر و زندگی 2.5 میلیون نفر فاصله وجود داشته باشد. یکی رأی ما نباید از واقعیت فرار کنیم. چون هنوز برای جلوگیری از این فاجعه وقت داریم.

۲۳۳۲۱۷