13 زبان و گویش ایرانی در خطر انقراض ثبت 14 شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق

دبیر شورای فرهنگی عمومی در خصوص مسائل مربوط به میراث فرهنگی ناملموس از جمله تخریب 13 زبان و گویش ایرانی، اهمیت توسعه گردشگری غذایی، حفظ برخی از دانش بومی و محلی و… توضیحاتی ارائه کرد.

پی ام آپلود، سیدمجد امامی بر حفظ محیط زیست و توجه به میراث ناملموس تاکید کرد. یکی یکی از نهاده های تولیدی اقتصاد فرهنگ محور و جهش تولید مبتنی بر مشارکت مردم است.

وی افزود: میراث گاهی یک عادت، یک سنت، یک رویه و یک رفتار است که می تواند مایه حیات و توسعه باشد، بنابراین حفظ، حفاظت، گسترش و استفاده از آن هوشمندانه ترین راه برای هدایت فرهنگی جوامع است.

امامی با اشاره به توجه جهانی به موضوع میراث ناملموس گفت: «کنوانسیون حفاظت از میراث ناملموس» بیش از 30 سال است که توسط بیش از 180 کشور پذیرفته شده است، هرچند که چندین سال است که روند ثبت آن متوقف شده است. اکنون جمهوری اسلامی ایران در جایگاه پنجم قرار دارد. جهان یک میراث ناملموس دارد، یعنی این آیین ها و سنت ها. به عنوان مثال در جلسه گذشته ضبط افطار و سنت های ماه مبارک رمضان انجام شد و در چند روز اخیر شاهد اتفاقات مرتبط با آن بودیم.

وی با اشاره به اهمیت توسعه گردشگری غذایی گفت: قطعا باید به این سمت برویم و تورهای ویژه ای را برای ماه رمضان ارائه کنیم تا مردم دنیا و گردشگران مختلف را با آداب و رسوم مختلف ماه رمضان آشنا کنیم. غذا – برای نزدیکتر کردن گردشگری. در ایران بیش از 50 یا 60 نوع حلیم، آش و آبگوشت وجود دارد که بیشتر در هنگام افطار مصرف می شود. از طرفی با این قدم می توانیم فرهنگ افطار را نیز تقویت کنیم. متأسفانه ما در ضبط غذا کمتر از ثبت آیین ها موفق بوده ایم و همچنان باید در این زمینه کار بیشتری انجام دهیم.

میراث ناملموس برای خاطره بازی نیست!

دبیر شورای کل فرهنگی کشور با تاکید بر اینکه میراث ناملموس تزیین یا عکسی در کتابخانه ها نیست که به یادگار بماند، تصریح کرد: میراث ناملموس بخش های مختلفی را شامل می شود. مثلاً در مورد «مهارت در ساختن و نواختن عود» در مورد موسیقی است یا در مورد غذا مثلاً لواش نان ایرانی به عنوان میراث ناملموس به ثبت رسیده است و به طور کلی میراث ناملموس شامل موارد مختلفی است. ابعادی که شامل یک اقتصاد و یک کشور می شود می تواند در مسیر پیشرفت تمدن ایجاد کند

توجه به «اقتصاد فرهنگ» چقدر مهم است.

وی با اشاره به عبارت مشارکت مردمی در شعار سال 1403 گفت: متأسفانه نگاه خطی و لیبرالی به توسعه که همچنان در نظام برنامه ریزی کشور ما وجود دارد، توجهی به این موضوع ندارد که تنوع فرهنگی منشأ واقعی است. تولید و شکوفایی سیستم توسعه می یابد، کشاورزی و صنعت را در جایی وارد زندگی می کند و مسیر هزاران سال زندگی متمدن بشر را تغییر می دهد، یا مثلاً در جایی یک شهر صنعتی می سازد که در آن مردان و زنان هزاران سال زندگی خود را در آنجا انجام داده اند. نحوه و نحوه تشکیل زنجیرهای خاص برای حمایت از این پلتفرم برای ما ضروری است.

و بخشی از میراث ناملموس از طریق دانش سنتی معرفی شد و ادامه داد: حالا یکی یکی از میراث سنتی ایران که در سطح بین المللی شناخته شده است دانش لنج سازی است که متاسفانه در حال از دست رفتن است. طبق کنوانسیون حفاظت از میراث ناملموس، ما موظف هستیم برای حفظ این میراث هر کاری که ممکن است انجام دهیم. ساخت لنج یک دانش سنتی منحصر به فرد است که هزاران سال است ایرانیان از آن استفاده کرده اند. اگرچه دانش مدرن کشتی سازی پیشرفت کرده است، ساخت بارج ممکن است به دلایل خاصی همچنان ترجیح داده شود.

دبیر شورای کل فرهنگی کشور با اشاره به اینکه هنوز هم بسیاری از مردم دنیا دوست دارند یک بار در زندگی خود با لنج سنتی سفر کنند، گفت: این بازگشت به سنت ها یک روند جهانی است.

وی تاکید کرد: در حالی که سنت لنج سازی وجود دارد چرا باید در استان های جنوبی مردم فقیر داشته باشیم؟ مردم بارج سازی را فراموش می کنند. امروزه سازندگان 80 یا 90 ساله هستند. میراث ناملموس یکی یکی از نهاده های مولد اقتصاد فرهنگ محور و جهش تولید مبتنی بر مردم است.

امامی وجود اقتصاد نوروزی را دلیل ماندگاری نوروز دانست و تصریح کرد: ما در فرهنگ نوروزی، پاکی، رحمت، نوسازی، هماهنگی با طبیعت، آشتی با طبیعت، از نظام فرهنگی خود چه می خواهیم؟ توسعه شعائر ایرانی و اسلامی مانند نوروز از برنامه های مهم دولت برای گسترش نشاط اجتماعی بر این اساس است. نوروز یک رکورد جهانی و بخشی از تقویم آیینی یونسکو است و 12 کشور در کانون توجه نوروز قرار دارند. ثبت و تقویت میراث ناملموس با توسعه، پیشرفت اقتصادی و معیشت مردم بیگانه نیست، فقط باید در چارچوب نظام برنامه ریزی توسعه کشور چشم شست و از آن طرف نگاه کرد.

امامی با اشاره به ثبت 7 روز برداشت در تقویم رسمی کشور تصریح کرد: روزهای انار، گندم و نان، گلاب، عسل، زعفران، زیتون و خرما به تقویم اضافه شده است، چه می شود اگر قسمت فرهنگی آن را درک کنیم. و با توجه به صحت توسط نظام توسعه، مردم می توانند به تولید برسند و دیگر نیازی به گفتگوی مداوم با مسئولان دولتی برای ایجاد اشتغال نیست.

لزوم توجه به نهاده های فرهنگی-اقتصادی

وی توجه به محصولات و نامگذاری برخی از روزهای تقویمی به نام آنها را بخشی از توجه به اقتصاد فرهنگی دانست و ادامه داد: انشاالله 31. اردیبهشت ماه هر ماه یک رویداد دانش بنیان در مورد شرکت های دانش بنیان و فرهنگ محور در بخش آب و عطر برگزار می شود تا به این ورودی اقتصادی فرهنگی بیشتر توجه شود.

دبیر شورای فرهنگی عمومی کشور افزود: می دانیم که در صنعت اسانس نفت خام می فروشیم. اسانس تولیدی ما از کارخانه های قمصر و کاشان به فرانسه می رود. با توجه به این بخش و حتی رونق تولید داخلی و تولید دانش بنیان می توان از این حوزه فاصله گرفت.

وی ادامه داد: ارقام دوستان ما در ستاد قاچاق کالا و ارز نشان می دهد که چند میلیون دلار عطر و ادکلن قاچاق وارد کشور شده است. در حالی که ما روغن می فروشیم و خوشبو کننده های هوا وارد می کنیم، این ماده قدرتمند را از بیش از 16 گل معطر ایرانی تولید و صادر می کنیم. در واقع شرکت های فرانسوی از کارگاه های تولید اسانس برای تولید محصولات با محصول خام پیش خرید می کنند.

امامی تاکید کرد: باید به سمت شهرهای اقتصاد خلاق برویم که زیرساخت های آن فراهم است. اخیرا شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم بسیار خوبی در این زمینه گرفت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری جهاد دانشگاهی در حال تدوین آیین نامه آن است. امیدوارم شهر بین المللی صنایع خلاق ایران مکان های متفاوتی داشته باشد.

ثبت 14 شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق

وی با اشاره به اینکه بیش از 14 شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق به ثبت رسیده است، گفت: شهرهای خلاق شهرهایی هستند که ذات آنها مولد فرهنگ است در این زمینه دو شهر کرمانشاه و رشت به ثبت رسیده اند.

دبیر شورای فرهنگی کشور به ثبت حدود 200 غذای گیلانی در سال گذشته در پرونده ملی اشاره کرد و گفت: باید بتوانیم از آنها در رونق گردشگری استفاده کنیم که غذاهای ایرانی با مزاج ها و اقلیم های مختلف سازگار است شرایط و ما باید به طور جدی در مورد آنچه که در این مدت دنبال می کنیم کار کنیم. البته در بحث ثبت جهانی باید قبول کنیم که سهمیه داریم یعنی بیشتر از سهمیه نمی توانیم ثبت نام کنیم.

وی ادامه داد: برنامه ملی برای ترویج سفره های خانوادگی تدارک دیده ایم که شامل برگزاری جشنواره های غذا است. سال گذشته قصد داشتیم چنین جشنواره ای را برگزار کنیم اما مشکلات مالی اجازه برگزاری آن را نداد. مردم از طریق اطلاعیه و نامه با غذاهای سنتی خود آشتی نمی کنند، باید بیایند و در مجالس مناسب شرکت کنند.

امامی با اشاره به برگزاری رویداد ملی نان در کرمان گفت: انواع نان و شیرینی از بیش از 20 استان ایران تهیه و جشنواره نان برای ترویج استفاده از نان سالم برگزار شد.

۱۳ زبان و گویش ایرانی در خطر نابودی قرار دارند

وی در یک برنامه تلویزیونی اقدامات انجام شده برای حفظ لهجه ها و گویش های محلی را توضیح داد: لهجه یکی از معضلات ملی و جهانی است. موضوع ناپدید شدن زبان ها در سراسر جهان مورد بحث است و سازمان یونسکو اطلس زبان ها و گویش های ناپدید شدن را بر اساس خوداعلامیه کشورها منتشر می کند. من معتقدم حدود 13 زبان و گویش ایرانی رو به افول هستند. روبه‌رو شدن به این معناست که دیگر کسی به آن صحبت نمی‌کند و یک زبان و یک گویش در حال نابودی است. تخریب یک فرهنگ است.

امامی ادامه داد: دوستان ما در دایره المعارف بزرگ اسلامی سال ها پیش کار خوبی کردند که تقریباً صداها، واج ها و جزئیات بیش از 260 زبان و گویش ایرانی را ضبط کردند. در اینجا نیز به کم کاری تمام نهادهای درگیر اذعان دارم. فکر می کنم این حمله به زبان فارسی و علیه آنها صورت گرفته است. همچنین صیانت از زبان فارسی و جدی گرفتن زبان معیار درست است. ما از حفاظت از گویش ها و زبان های مختلف غیرفارسی ایران غافل شده ایم و این انتقاد را برای خود و همه دارم.

وی تاکید کرد: شبکه های استانی صدا و سیما یکی آنها یکی از موفق ترین پروژه های ملی و جهانی حفظ زبان محلی را دارند. از سوی دیگر، البته کمبود آموزش و نظام آموزش عالی در بررسی این موارد وجود دارد.

امامی در پایان سخنان خود بیان کرد: قول می دهم اعلامیه راهبردی تنوع فرهنگی اقوام و زبان های ایرانی که یک سند راهبردی است انشالله قبل از روز جهانی تنوع فرهنگی اعلام شود. خرداد تایید شده است و این اولین سندی است که از قانون اساسی بیرون می آید. قانون اساسی ما از تنوع فرهنگی و فرهنگ های مختلف مردم ایران حمایت می کند. امیدوارم به عنوان اولین سند مستقل بعد از قانون اساسی در این حوزه، راهنمای فعالیت ها و تعهد مسئولان برای ارتقای تنوع فرهنگی ایرانیان به ویژه زبان باشد و انشالله دیگر بگوییم 13 زبان نباشیم. و گویش ها در ایران رو به افول است.