علی سلیمی: در یکی در دو دهه اخیر ساخت فیلم‌ها و سریال‌هایی با محتوای روان‌شناختی که جلسات روان‌درمانی یا «درمانی» را به تصویر می‌کشند، در ایران و جهان رواج یافته است و به دلیل ماهیت تأثیر سینما بر افکار عمومی، دیدگاه‌های افراد جامعه نیز به چشم می‌خورد. تحت تأثیر آنها نسبت به جلسات روان درمانی قرار می گیرند. تحقیقات در این زمینه نشان دهنده تأثیر این گونه فیلم ها و سریال ها بر انتظارات و تعصبات افراد نسبت به روان درمانی است. نکته مهم این است که این فیلم ها و سریال ها بر تمایل و میزان کمک گرفتن افراد از روانشناس و به طور کلی خدمات سلامت روان تاثیر دارد.
چند هفته ای است که سریالی به نام عفیه تهران از شبکه داخلی پخش می شود و مخاطبان نسبتا زیادی را به خود جذب می کند. برخی از قسمت های این سریال در مورد رفتن شخصیت اول فیلم به یک درمانگر (درمانگر) و گذراندن جلسات روان درمانی او است. این موضوع فرصتی شد برای افزایش آگاهی و طرح نکاتی در این باره.
یافته های علمی
محققان در مطالعه‌ای در سال 2014 با عنوان «تصویر روان‌درمانی در رسانه‌ها: بررسی اینکه چگونه تماشای صحنه‌های روان‌درمانی در فیلم و تلویزیون قدرت تأثیرگذاری بر تصمیم فرد برای جستجوی روان‌درمانی دارد» به این نتیجه رسیدند که تماشای صحنه‌های روان‌درمانی دیدگاه مثبت و منفی را از سوژه‌ها برمی‌انگیزد. (دو گروه مطالعه جداگانه)، نسبت به درمانگر و روان درمانی مؤثر بودند.
در سریال افعی تهران شباهت زیادی بین صحنه های روان درمانی سریال و روان درمانی دنیای واقعی وجود ندارد که احتمالاً به دلیل عدم مشورت با متخصصان این حوزه و مهمتر از آن تلاش برای فیلمبرداری افزودن افکت به اینها باشد. صحنه هایی که همیشه با دنیای واقعی متفاوت است.
رویکرد روانکاوانه یا روانکاوانه به روانشناسی شباهت زیادی با ادبیات، فلسفه و هنر دارد و این رویکرد به روانشناسی همواره مورد توجه فیلسوفان، نویسندگان و هنرمندان بوده است. به همین دلیل اکثر فیلم ها و سریال هایی که بازیگری در آنها نقش درمانگر را بازی می کند احتمالا رویکردی تحلیلی دارند و سریال افعی تهران نیز از این قاعده مستثنی نیست و به نظر می رسد درمانگر این مجموعه دارای یک رویکرد تحلیلی است. و دیدگاه روانکاوی اگرچه نمی توان با قطعیت گفت چون درمانگر چارچوب دقیق و مشخصی در این مجموعه ندارد، بسته به ماهیت مداخلات درمانگر، این بدیهی ترین احتمال است.
بیشتر بخوانید:
وقتی آموزش والدین نتیجه معکوس می دهد
7 افسانه در مورد روان درمانی
چرا در بیرون مودب و دوستانه هستیم، اما در خانه بدخلق و عصبی هستیم؟
شلوغ بودن دکوراسیون اتاق درمان، زبان بدن نامنسجم درمانگر، فاصله فیزیکی زیاد یا کم با مراجعه کننده، عدم توجه به حالات عاطفی مراجع، خشکی و عدم همدلی، عدم رسیدگی حرفه ای به موضوع دریافت هدیه مراجعه کننده و بسیاری از افراد خاص دیگر عواملی نشان می دهد که آنچه در این سلسله جلسات روان درمانی ارائه می شود با روان درمانی حرفه ای و اصولی تفاوت های عمده ای دارد.
البته تکرار می شود سریال افعی از تهران اولین و تنها سریالی نیست که تصویر نادرستی از روانشناسان و روانشناسی ایجاد می کند و بررسی و حل این مشکل نیازمند همکاری و تعامل متخصصان سلامت روان و همچنین هنر است. و کارشناسان رسانه ایجاب می کنند با کمک کار گروهی و استفاده از ظرفیت و اثربخشی فیلم و سریال، نگاه صحیحی به روانشناسی و روان درمانی در عموم افراد جامعه که تخصص لازم را ندارند به دست آورند. انجام دادن. برخی از انتظارات از مفروضات واقع بینانه در روان درمانی در زیر به اختصار توضیح داده شده است.
روان درمانی در دنیای واقعی چگونه است؟
اگرچه تجربیات درمانی افراد می تواند بسیار متفاوت باشد، اما اینکه جلسات روان درمانی چگونه به نظر می رسند تا حد زیادی به رویکرد درمانی که به آن مراجعه می کنید، دلیل مراجعه شما به درمانگر و اهدافی که شما را آزار می دهد بستگی دارد. اما روان درمانی فردی به طور کلی بیشتر در مورد تفکر، رفتار و روابط سالم است. درمانگر از استراتژی ها و تکنیک های زیادی برای کمک به شما استفاده می کند و هر یک از این استراتژی ها ممکن است برای مشکلات خاص و شخصیت های خاص مفیدتر باشد. برخی از محبوب ترین و مؤثرترین سبک های روان درمانی در زیر تعریف و خلاصه می شوند.
درمان های مرجع گرا: این یک رویکرد گفتار درمانی است که بر رشد و توسعه فرد تمرکز دارد. این رویکرد فرض می کند که افراد توانایی و توانایی رشد و تصمیم گیری را دارند و می توانند راه حل هایی برای مشکلات خود بیابند. درمانگر سعی می کند عواملی را که این توانایی را مسدود می کنند شناسایی کرده و با کمک مراجع، آنها را از بین ببرد.
درمان شناختی رفتاری: این درمان به افراد کمک می کند تا بفهمند افکار و احساسات آنها چگونه با یکدیگر مرتبط هستند. انواع رویکردهای رفتاری شناختی می تواند به افزایش خودآگاهی و توسعه روش های مقابله و سازش با محیط کمک کند. در این جلسات، افکار و رفتارهایی که باعث مشکلات روانی می شوند، شناسایی می شوند و سپس با استفاده از برخی تکنیک ها و تکالیف، بر تغییر آنها تمرکز می شود.
درمان روانکاوی: اصل اصلی این رویکرد این است که احساسات، افکار و رفتار ما تحت تأثیر عوامل ناخودآگاه قرار می گیرد که درمانگر سعی می کند در جلسات با کمک مراجعان آنها را شناسایی کند تا از آنها آگاه شود.
امروزه رویکردهای روان‌شناختی بسیار نزدیک‌تر و شبیه‌تر شده‌اند و اثربخشی آنها برای سلامت روان افراد و جامعه به اثبات رسیده است. اگر با انتظارات واقع بینانه نگریسته شود، قطعا می تواند به سلامت روانی فرد و جامعه کمک شایانی کند.
منابع: فضای گفتگو ، کار علمی