بررسی وضعیت اقتصادی روسیه به مناسبت جنگ اوکراین/مقاومت روسیه در برابر تحریم ها بر اساس تجربه ایران

به گزارش مگتو، رویکرد استراتژیک نبیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه به مدیریت اقتصادی با تمرکز بر برنامه ریزی بلندمدت و انعطاف پذیری تعریف می شود. او از نزدیک با سایر مقامات دولتی و شرکای بین‌المللی برای مذاکره درباره شرایط تحریم‌ها و یافتن راه‌هایی برای کاهش تأثیر آن همکاری کرد. این شامل تلاش‌هایی برای مذاکره برای لغو موقت برخی تحریم‌ها و مشارکت در گفتگو با نهادهای مالی بین‌المللی برای تأمین کمک و حمایت مالی است. علاوه بر این، روسیه روابط خود را با کشورهایی که به طور کامل در جبهه غربی قرار ندارند، افزایش داده است که شامل تقویت روابط با کشورهایی از ایران، ترکیه و امارات متحده عربی گرفته تا میانمار و کشورهای آفریقایی است. شرکت‌های روسی نیز به کنسرسیوم‌های زیرساختی که توسط طالبان در افغانستان ایجاد شده است، پیوسته‌اند که نشان‌دهنده تغییر در روابط تجاری و سیاست‌های اقتصادی خارجی بر اساس ملاحظات ژئوپلیتیکی به جای منافع اقتصادی عمل‌گرایانه است. (برای مشاهده روند سرمایه گذاری در روسیه، نمودار شماره 5 را ببینید.)

از دیگر اقدامات مهم نابیولینا برای مقابله با بحران می توان به کنترل و مدیریت خروج سرمایه و همچنین یونیزه کردن پرداخت ها و مبادلات اشاره کرد. برای جلوگیری از خروج سرمایه از سیستم بانکی، نابیولینا محدودیت هایی را در انتقال سرمایه اعمال کرد و نرخ بهره اصلی را به 20 درصد افزایش داد. این امر برای جلوگیری از برداشت بیش از 2 تریلیون روبل (30 میلیارد دلار) در دو هفته اول جنگ تا پایان آوریل ضروری بود و روس ها را مجبور کرد تقریبا 90 درصد از وجوه برداشت شده از حساب های خود را برگردانند. این سیستم بانکی را زنده نگه داشت و از وحشت جلوگیری کرد. (برای مشاهده عملکرد روبل در برابر دلار آمریکا، نمودار شماره 4 را ببینید.)

از زمان آغاز جنگ اوکراین، افزایش قابل توجهی در پرداخت ها برای صادرات و واردات روسیه به یوان به جای روبل وجود داشته است. این بخشی از فرآیند گسترده‌تر دلارزدایی و یوانیزاسیون اقتصاد روسیه است که با نیاز به دور زدن محدودیت‌های اعمال شده توسط تحریم‌های غرب تسهیل می‌شود.

عملکرد کلی اقتصادی

اقتصاد روسیه با وجود جنگ و تحریم ها مقاومت نشان داده است: در پایان سال 2023، تولید ناخالص داخلی روسیه به سطح قبل از جنگ بازگشت. این تا حدودی به دلیل تاخیر در اجرای تحریم های نفتی و توانایی دولت روسیه برای بازگرداندن ثبات اقتصاد کلان بود. تأثیر تحریم ها قابل توجه بود: روسیه رشد تولید ناخالص داخلی را کمتر از پیش بینی های قبل از جنگ تجربه کرد، اما سقوط نکرد. صندوق بین‌المللی پول انتظار دارد رشد تولید ناخالص داخلی روسیه 2.6 درصد در سال باشد. رقمی که نشان از انعطاف پذیری اقتصاد این کشور با وجود چالش ها دارد. (برای مشاهده روند رشد تولید ناخالص داخلی روسیه به نمودار شماره 2 توجه کنید)

کسری بودجه روسیه در مسیر باقی ماندن زیر 1 درصد تولید ناخالص داخلی است که به طور قابل توجهی کمتر از اقتصادهای مشابه در بریتانیا و اتحادیه اروپا است. تورم بالای 7 درصد باقی مانده است، اما نرخ بهره بالای بانک مرکزی به کنترل آن کمک کرده است. این شاخص‌های اقتصادی نشان می‌دهد که روسیه با چالش‌های بزرگی روبرو است، اما توانسته با وجود تحریم‌ها و جنگ، ثبات اقتصادی را تا حدی حفظ کند. (به نمودار شماره 1 توجه کنید.)

انرژی و کشاورزی، دو میدان جنگ مهم

انرژی: صادرات انرژی روسیه، به ویژه نفت، نقش کلیدی در استراتژی اقتصادی این کشور داشته است. این تهاجم باعث افزایش قیمت جهانی نفت شد که به طور موقت به نفع اقتصاد روسیه بود. با این حال، اعمال تحریم ها، از جمله محدود کردن قیمت نفت روسیه، توانایی روسیه را برای سود بردن از صادرات نفت خود محدود کرد و این کشور را مجبور به فروش نفت کرد. با قیمت های پایین تر علیرغم این چالش ها، روسیه توانسته است عرضه نفت خود را ثابت نگه دارد و صادرات نفت این کشور به چین و هند با سرپیچی از تحریم ها همچنان در حال افزایش است.

کشاورزی: ایالات متحده از ابتکار غلات دریای سیاه برای تضمین امنیت غذایی جهانی و کاهش قیمت مواد غذایی حمایت کرده است که به طور غیرمستقیم به نفع روسیه است. یکی این کشور یکی از بزرگترین صادرکنندگان گندم در جهان است. با این حال، خروج روسیه از این توافق و اقدامات این کشور در اوکراین نگرانی هایی را در مورد امنیت غذایی جهانی ایجاد کرده است.

علیرغم چالش ها، نابیولینا توانست در کوتاه مدت شرایط خوبی را برای اقتصاد روسیه ایجاد کند، اما هنوز چشم انداز روشنی برای وضعیت بلندمدت اقتصاد روسیه وجود ندارد و کارشناسان نظرات بسیار متفاوتی دارند.

روسیه از ایران درس می گیرد

روسیه می خواهد از تجربه ایران در دور زدن تحریم ها، به ویژه در بخش نفت و گاز، که بخش مهمی از اقتصاد این کشور است، درس بگیرد. ایران شبکه پیچیده‌ای از شرکت‌ها و مؤسسات مالی از جمله بانک‌های بزرگ در اروپا و آمریکا را برای فرار از کنترل‌های بین‌المللی و ادامه صادرات نفت علی‌رغم تحریم‌ها ایجاد کرده است. این استراتژی به ایران این امکان را داده است تا با وجود تحریم های غرب، قدرت اقتصادی و نظامی خود را حفظ کند. روسیه تاکتیک‌های مشابهی را برای کاهش تأثیر تحریم‌های خود به‌ویژه تحریم‌هایی که در واکنش به اقداماتش در اوکراین اعمال می‌شود، که شامل استفاده از شبکه‌های مالی زیرزمینی است، امتحان کرده است. با دیدارهای اخیر بین مقامات ارشد دو کشور برای بحث در مورد همکاری در این زمینه.

علاوه بر این، روسیه با تامین قطعات الکترونیکی ارتش خود و توسعه بازارهای جدید برای هیدروکربن ها، خود را با تحریم ها وفق داده است. ایران با سابقه دور زدن تحریم ها، به عنوان الگوی روسیه برای درس گرفتن از آن تلقی می شود. به عنوان مثال، مشاهده شده است که روسیه از تاکتیک هایی مشابه ایران استفاده می کند، مانند ناوگان سایه ای از نفتکش ها و استفاده از واسطه ها برای پنهان کردن مبدا تجارت.

ناوگان ارواح

ناوگان ارواح روسیه یک تاکتیک مهم برای دور زدن تحریم های نفتی تحمیلی روسیه است.

کشورهای غربی به ویژه می خواهند به اوکراین حمله کنند. روسیه این ابتکار را برای تجارت دریایی از ایران الهام گرفت.

این استراتژی شامل استفاده از ناوگان کشتی‌هایی با مالکیت نامشخص یا بدون بیمه برای دور زدن محدودیت‌های صادرات نفت است. ناوگان ارواح به مسکو اجازه داد تا علیرغم تحریم های اعمال شده توسط غرب و محدودیت های قیمت نفت در فروش جهانی، به صادرات نفت خود ادامه دهد.

روسیه طبق آمار

1- تورم در نوامبر 2023، نرخ تورم روسیه در مقایسه با ماه مشابه سال قبل حدود 7.5 درصد بوده است. این تعداد از آوریل 2023 به تدریج افزایش یافته است. بالاترین نرخ در دوره مشاهده در آوریل 2022 با 17.8 درصد ثبت شده است.

2- تولید ناخالص داخلی (GDP): تولید ناخالص داخلی روسیه در سال 2023 نسبت به سال قبل 2.25 درصد رشد داشته است، در مقایسه با سال 2022، تولید ناخالص داخلی این کشور 2.1 درصد کاهش یافته است.

3- صادرات و واردات: کاهش رشد روسیه در سال 2022 ناشی از کاهش 14 درصدی صادرات و کاهش 11 درصدی واردات در سال 2021 است. روسیه به دنبال اصلاحات پرهزینه در زنجیره تامین خود برای واردات جایگزین های ضعیف از کشورهای ثالث است.

4- ارزش پول ملی: اقتصاد روسیه نیز نوساناتی را در نرخ ارز خود تجربه کرده است، بنابراین روبل سقوط کرد، سپس افزایش یافت، سپس دوباره سقوط کرد. اکنون از اوایل فوریه 2022 تا دسامبر 2023 تقریباً 20 درصد در برابر دلار کاهش یافته است. در حالی که کاهش ارزش پول معیاری برای اثربخشی تحریم ها نیست، اما بر ترازنامه روسیه تأثیر گذاشته و واردات روسیه را گرانتر کرده است، که در کنار سایر محدودیت های اعمال شده توسط ایالات متحده و شرکای آن، جنگ روسیه را دشوارتر می کند. مواد. .

5- سرمایه گذاری خارجی: پیامدهای جنگ روسیه را مجبور به خروج از بازارهای جهانی کرده و در برابر تغییرات تقاضا از سوی گروه کوچکی از شرکا آسیب پذیرتر می شود. خروج از بازارهای جهانی همچنین توانایی روسیه را برای دسترسی به ایده ها و نوآوری های جدید محدود می کند. بدون دسترسی آسان به این محرک های کلیدی رشد بلندمدت، از جمله سرمایه گذاری مستقیم خارجی، که از فوریه 2022 منفی بوده است. اقتصاد روسیه در آستانه رفتن به مسیر ضعیف تر و کم مولدتر است.

در حال حاضر، هزینه‌های روسیه برای گسترش بیشتر زیرساخت‌های انرژی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی که درآمد آتی را ایجاد می‌کنند، افزایش یافته است.

منبع: مجله کارانه

311311