پیشنهاد فیلم های جدید آخر هفته. این هفته روی کاناپه فیلم «کندو» ساخته فریدون گل شهر و آشوب را تماشا کنید، دیگر چه می خواهید؟

فرانک کلانتری | فیلم کندو فریدون گل محصول سال 1354 به عنوان تصویری تاریک و سوزناک تصویری بی رنگ از فساد و تباهی جامعه ای در آستانه فروپاشی ارائه می دهد. گل با ظرافتی مثال زدنی تار و پود روابط انسانی را در فضایی مسموم و مستأصل به تصویر می کشد و زخمی عمیق در ضمیر بیننده بر جای می گذارد. همچنین بازی درخشان بهروز ووشوقی و داوود رشیدی به تعمیق شخصیت‌ها و اعتبار داستان کمک می‌کند. “کندوی عسل” مانند یکی یکی از مهم ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران که پس از اکران با استقبال بسیار خوب مردم و منتقدان مواجه شد.

ابی و آقا حسینی پس از آزادی از زندان در دنیایی بی‌رحم بیکار و بی‌خانمان می‌مانند. ابی آزادی خواه و رستگاری در چنگال ظلمت جامعه گرفتار می شود و آقا حسینی علیرغم نیت سالم زیستن، به واسطه فساد درونی، ویرانی را برای اطرافیان به ارمغان می آورد. فیلم کندو فریدون گل محصول سال 1354 به عنوان تصویری تاریک و دلخراش تصویری روشن از فساد و تباهی جامعه ای در آستانه فروپاشی ارائه می دهد. گل با ظرافتی مثال زدنی تار و پود روابط انسانی را در فضایی مسموم و مستأصل به تصویر می کشد و زخمی عمیق در ضمیر بیننده بر جای می گذارد.

«کندو» از دسته فیلم‌های موج نو سینمای ایران است که به مضامین جسورانه‌ای چون فقر، اعتیاد، فساد اخلاقی و بی‌عدالتی اجتماعی می‌پردازد. گل با استفاده از نمادها و استعاره ها، انتقاد شدیدی از ساختار جامعه و روابط ناسالم حاکم می کند. بازی درخشان بهروز وشوقی و داود رشیدی در نقش ابی و آقا حسینی به تعمیق شخصیت ها و اعتبار داستان کمک می کند.

“کندوی عسل” مانند یکی یکی از مهم ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران که پس از اکران با استقبال بسیار خوب مردم و منتقدان مواجه شد. این فیلم به دلیل ساختار قدرتمندی که دارد به عنوان یکی از فیلم های مطرح سینمای ایران شناخته می شود و برای فیلمسازان نسل های بعدی تاثیرگذار بوده است. صحنه های فیلم و دیالوگ های آن کمی بازتر از فیلم های نسل خود هستند. گل از درج کلمات رکیک در فیلم ابایی نداشت. در این نوع پرداخت می توان نوعی خشم طبقه محروم را مشاهده کرد.

داستان فیلم برگرفته از فیلم شناگر آمریکایی است. اما داستان پایانی تغییرات زیادی دارد و مفاهیم دیگری را می رساند. فریدون قلعه بارها تلاش کرد تا به سبک و سیاق موج نو زمان خود فیلم بسازد. اما بیشتر آثار او بیشتر مربوط به سینمای فارسی است. با اینکه در آمریکا فیلم خوانده بود و دانش عمیقی از فیلمسازی داشت. اما آثار او چندان مورد استقبال دوستداران سینمای هنری نبود. آثار او از سینمای هنری گرفته تا فیلم های پرفروش را شامل می شد. تنها فیلم «کندو» نام او را به عنوان یک فیلمبردار توانا زنده نگه داشت و دیگر ناکامی های هنری او را جبران کرد. با این حال، «کندو» کیفش را بالا گرفت. هرچند گفته می شود که خودش ترجیح می داد فیلم های پرمخاطب تری بسازد که مخاطبان بیشتری داشته باشند. او سینما را هنر عمومی می دانست. گل شخصیتی سرگردان داشت و خیابان را می شناخت. این شناخت به او کمک کرد تا شخصیت های باورپذیر و دردناک ابی و آقا حسینی را خلق کند. آدم های تنها و تنهایی که بالاخره در جایی صبرشان تمام می شود و برای به دست آوردن آنچه حقشان است، علیه دنیا شورش می کنند. اگرچه آنها در نهایت به ته سنگ زنی و آسیاب می رسند. اما بیهوده مغلوب دنیا نمی شوند و فعال هستند.

این داستان فیلم «کندو» است. ابی که هنوز طعم آزادی را نچشیده است در یک چالش جدید گرفتار می شود. حاکم آقا حسینی، برنده بازی تورنا، رنج سفری بی بازگشت را به هر دو تحمیل می کند. ابی باید بی پول از لاله زار به تجریش برود از این کافه به آن کافه و نوشیدنی سفارش دهد. گویی سرنوشت او را به رنج گدایی در خیابان های بی رحم شهر محکوم کرده بود.

آقا مصطفی رقیب آقا حسینی راه را برای ابی سخت تر کرد و بذر نابودی را کاشت. او با رشوه دادن و دادن پول به کافه های بین راه، سفر ابی را دشوارتر کرد. اما ابی تسلیم نشد و تسلیم نشد. با عزمی راسخ، گرسنگی و ذلت را تحمل کرد و تا آخر خط پیش رفت.

هر قهوه داستان بی رحمی و بی احساسی است. گاه سیلی، گاه لگد و گاهی فحش دادن، اجرت ابی برای یک فنجان نوشیدنی بود. اما تسلیم نشد و با هر قدمی به عمق تاریکی جامعه پی می برد. از این منظر فیلم «کندو» یک سفر ضدقهرمانی به سوی نابودی و البته نوعی رستگاری است.

سرانجام ابی وحشت زده و آسیب دیده به محل موعود رسید. رنج این سفر روحش را هم آزار داد. اما در نهایت دوستی و تایید توسط آقا حسینی حاصل شد که از شرارت خود پشیمان شد. آقا حسینی برای جبران خسارت و همراهی ابی به دنبال او رفت و با چاقو به کافه دار حمله کرد و دوباره راهی زندان شد. یکی یکی از سختی های فیلم «کندو»، گریم کاری بود که توسط عبدالله اسکندری انجام شد. بهروز اولین کافه را ترک می‌کرد و تیم آرایش مجبور شد بدون یک تغییر آثار ضربه‌های وارده به صورتش را حفظ کند. تداوم گریم در طول چند روز فیلمبرداری. یکی این یکی از مشکلات جدی بود که گروه کاربلد به درستی از عهده آن برآمد.

فریدون گله در طول فعالیت سینمایی‌اش، فیلمنامه‌های مهم زیادی نوشت که بسیاری از آنها را خودش نساخته و بسیار محبوب شد. حتی بعد از انقلاب هم نام او در کنار آثار شناخته شده ای چون سام و نرگس به چشم می خورد. او را به عنوان آقای سفیدخان می‌شناختند و چنان ذهن آماده‌ای داشت که با ساختن داستانی در ذهنشان آنها را اغوا می‌کرد و فیلمنامه‌ای را که هنوز ننوشته بود برایشان می‌خواند. پس از کشف این موضوع، تهیه کنندگان صدای او را ضبط می کردند تا فیلمنامه نانوشته فراموش نشود. با این همه دکوپاژ از پک، از آب در آمدم. چون هوش زیادی داشت و سینما را خوب می شناخت. اما سلیقه و نظر او بیشتر به سمت فیلم فارسی گرایش داشت و اعتقادی به ساخت فیلم های پیچیده نداشت. دشنه، زیر پوست شهر و مهرگیاه از دیگر فیلم های مهم او هستند.

گل پس از انقلاب در آمریکا ماند و سعی کرد در آنجا به فعالیت های سینمایی خود ادامه دهد. اما او موفق نشد. بسیاری بر این باورند که چندین فیلمنامه او که نزد فارابی به جا مانده، به نام دیگران به سینماگران ارائه شده است. او در سال 2004 بدون ساخت فیلم دیگری درگذشت. ایرج جنتی عطایی آهنگ «کندو» این فیلم را خواند و ابراهیم حامدی آن را اجرا کرد که یکی از ماندگارترین آهنگ های تاریخ سینماست. فیلم «کندو» به نوعی دیگر ارزش تاریخی دارد. زیرا تصویری واقعی از تهران آن زمان و خیابان هایش ارائه می دهد، تهرانی که امروز دیگر وجود ندارد.

نیمکت: قسمت 20 | فیلم: کندوی عسل | کارگردان: فریدون گل| نویسنده: فریدون گلتهيه كننده: مهدی مصیبی بازیگران: بهروز وثوقی، داود رشیدی، رضا کرمرضایی، پروین سلیمانی، جلال پیشواییان و…|موسیقی: واروژان |صبح دی ب: 7.5 از 10