سریال «شبکه زنان مخفی» باید خیلی زودتر به پایان می رسید اما توقف شش ماهه آن باعث شد آخرین قسمت آن جمعه بیست و دوم پخش شود. دی ماه به پایان می رسد تا پرونده سامان یابد. یکی تعطیلی محبوب ترین سریال خانگی. این سریال به کارگردانی افشین هاشمی و فیلمنامه محمد رحمانیان با هدف بازنمایی لحظه ای از تاریخ معاصر ایران در قالب یک کمدی متفاوت ساخته شد.
به گزارش بازتاب آنلاین، از ابتدای موج سریال سازی ها در شبکه سینما مجموعه های مختلفی در ژانرهای مختلف در این رسانه ساخته و منتشر شده است. اما می توان گفت تا پیش از این «Red Secreta de Mujeres» سعی می کرد مسیری متفاوت از آثار تولید شده را طی کند. افشین هاشمی با بهره مندی از فیلمنامه ای به قلم محمد رحمانیان، کمدی تاریخی به سبک تئاترهای باستانی بود که می دانست علاوه بر قصه، بخشی از داستان را برای مخاطب بازگو کند. داستان درباره مردی بود که چهار زن داشت و بنا به دلایلی به تشکیل انجمن زنان ایران منصوب شد. البته استفاده از یک ژانر خاص به معنای کامل بودن این سریال نیست. اگرچه این سریال از ابتدا با گروهی از مخالفان و موافقان روبه‌رو شد، اما افشین هاشمی در اولین تجربه‌اش در سریال‌سازی، علی‌رغم ناملایماتی که در جریان پخش «شبکه زنان مخفی» با آن مواجه شد، تا حدودی نمره قبولی گرفت. از مخاطبان با پایان «شبکه زنان مخفی» این سریال در چند قسمت قابل نقد و بررسی است که به آن می پردازیم.
اسکریپت | زمانی که نام محمد رحمانیان به عنوان فیلمنامه نویس این سریال منتشر شد، می شد حدس زد که با چه روایتی روبرو هستیم. رحمانیان در کارهای نمایشی امضای خاص خود را دارد. وفاداری به تاریخ معاصر، پرداختن به مضامین و افرادی که در بطن تاریخ هستند و افراد کمی سراغشان می روند و قصه گویی با لحن طنز و ادبیات شاعرانه از ویژگی های آثار رحمانیان است که با خود به «راز» آورده است. شبکه زنان». علاقه مندان به این شکل از داستان گویی و علاقه مندان به ارجاعات تاریخی احتمالاً از این ویژگی این مجموعه لذت برده اند. اما شاید این بزرگترین انتقاد به «وب زنان» بود، داستان آنقدر گسترده بود که مخاطب مجبور شد برای باز کردن گره ها و رسیدن به نتیجه داستان اصلی قسمت های زیادی را منتظر بماند. کندی پیشروی داستان، جذابیت داستان که در برخی قسمت ها به شدت کاهش می یافت و کاهش محسوس کمدی به دلیل استفاده از دیالوگ های پر زرق و برق، گاهی حوصله برخی از بینندگان شبکه داخلی را لبریز می کرد.
کارگردان | افشین هاشمی پس از سه دهه بازی در تئاتر، تلویزیون و سینما به چهره ای شناخته شده تبدیل شده است. اما او همیشه به کارگردانی علاقه داشت و همین مسیر باعث شد پس از ساخت سه فیلم، سریال کمدی شاخصی را در شبکه خانگی تولید کند. هاشمی خود را شاگرد بهرام بیضایی می داند و در آثار محمد رحمانیان همواره در کنار او بوده است. این تداعی رگه هایی از سبک کار بیضایی و رحمانیان در آثاری به کارگردانی هاشمی به جای گذاشته است. «شبکه زنان مخفی» نیز محصول مشترک او با رحمانیان است. افشین هاشمی به عنوان کارگردان «شبکه راز زنان» با تکیه بر فیلمنامه کامل، بازی بازیگرانش و فیلمبرداری حرفه ای علیرضا زرین دست. این باعث شد اولین کارگردانی او در زمینه سریال سازی موفقیت آمیز به نظر برسد. در واقع مشکل از زمانی شروع شد که «شبکه مخفی زنان» هنوز به پایان نرسیده بود، سریال «داوینچی» توسط این کارگردان منتشر شد و ثابت کرد که اگر فیلمنامه و قدرت بازیگری بازیگران وجود نداشته باشد، هاشمی هنوز کار طولانی دارد. راهی که باید طی کرد. طی کردن برای رسیدن به موقعیت واقعی مدیر.
بازیگری بازیگران اصلی: سریال «شبکه مخفی زنان» به سبک تمام کارهای سینمای خانگی بیکه، سریالی پر بازیگر بود و علاوه بر دو نقش اصلی، بیش از 10 کاراکتر اضافی در داستان وجود داشت. با توجه به ساختار فیلمنامه و کارگردانی افشین هاشمی، بیشتر بازیگران آن کسانی بودند که در تئاتر فعالیت بیشتری داشتند تا سینما و سینمای خانگی. سیامک انصاری نقش میرزا محمود زنبورکچی، شخصیت اصلی این سریال را بر عهده داشت. در واقع این سریال فرصتی بود تا این بازیگر بعد از سال ها از زیر سایه کمدی های معمولی که بازی می کرد بیرون بیاید. لیلا حاتمی با بازی در نقش دلبرجان پس از سه دهه خاطره سریال «کیف انگلیسی» را برای عموم زنده کرد و بازی او هرچند کوتاه اما یکی از نقاط قوت این سریال بود.
موقت | بازیگران مکمل: 3 زن میرزا محمود با بازی شبنم مقدمی، شقایق دهقان و مونا فرجاد که هر کدام شخصیت مشخصی داشتند که سعی می کردند با سابقه تئاتری خود کلیشه ای نشوند و تا حدودی موفق بودند. اما معلوم نیست چرا نقش چهارمین زن یعنی میرزا محمود به بازیگری با سابقه کمتر و بازی ضعیف تری نسبت به سه زن دیگر سپرده شده است. سریال شبکه زنان راز دارای سه شخصیت منفی مدبرالملک بود. ژنرال آیرم و خانم خانم. مهدی هاشمی در نقش مدبرالملک بازی شیرین و قابل قبولی ارائه کرد که او را به یاد نقش های موفق دهه شصت و هفتادش انداخت. اما شاید یکی یکی از بزرگترین ضعف های سریال «شبکه مخفی زنان»، سپردن دو نقش منفی دیگر به بازیگران اشتباه بود. حمید فرخ نژاد برخی خطوط دیالوگ را که با تغییر صدای مصنوعی صداگذاری می کرد، عملا حفظ می کرد و کاملاً مشخص بود که هیچ شناختی از شخصیت تاریخی ای که بازی می کرد ندارد. لیلی رشیدی که در پایان سریال در نقش خانم خانوما به مجموعه اضافه شد، بیشتر شبیه مادر زیزیگولو بود تا یک زن شرور.
طراحی لباس | داستان سریال «شبکه مخفی زنان» در سال 1310 می گذرد، زمانی که ایران پر از مستشاران انگلیسی و آلمانی بود، رضا شاه پهلوی بر غرب زدگی اصرار داشت. حجاب هنوز کشف نشده اما سبک زندگی غربی وارد خانه پایتخت نشینان شده است. از سوی دیگر، معمولاً وقتی قرار است یک درام به اوایل و اواخر پهلوی قاجار بپردازد، عوامل تولید ابتدا به شهرک سینمایی غزالی و خیابان لاله زار می روند. ولی یکی یکی از نقاط قوت و متمایز سریال «شبکه زنان مخفی» دقیقا همین سوال طراحی صحنه و لباس بود. مجید لیلاجی و آذر نجیبی به عنوان طراح صحنه و لباس سریال به ساختارهای معمول سریال های تاریخ معاصر متوسل نشد. در خانه هر زن میرزا محمود، مخاطب به درستی سبک‌های مختلف طبقات شهری تهران در آن دهه تاریخی را خواهد یافت و در فضاهای اداری، دکوراسیون و پوشاک هم شخصیت مهمی محسوب می‌شود و به اعتبار کمک می‌کند.
فیلمبرداری | علیرضا زرین دست نیازی به ارسال یا تایید سوابق شما ندارد. او یکی او یکی از مهم ترین سینماگران سینمای ایران است. اما حضور او پشت دوربین یک سریال کمدی تاریخی، یکی یکی از حضورهای نادر در تاریخ کاری زرین دست. هنرمندی این فیلمبردار را می توان در پلان های این مجموعه 30 قسمتی دید، اما شاید یکی از بخش های مهم فیلمبرداری زرین دست در «شبکه زنان مخفی» سکانس هایی باشد که در آن تصاویر ضد نور برای القای تاریکی در فضای باز گرفته شده است. وزارتخانه ها و ادارات اداری کشور. یعنی اتاق ها تاریک و ترسناک هستند و نور سعی می کند از پنجره ها وارد شود، اما باز هم نمی تواند تاریکی را از بین ببرد. کادربندی بی نقص و حفظ آنها در طول سریال از دیگر ویژگی های مهم حضور علیرضا زرین دست در این پروژه بود.
وام | معمولاً توجه زیادی به تیتراژ آغازین سریال های تلویزیونی نمی شود. زیرا حتی گزینه رد زیرنویس نیز در پلتفرم ها تعریف شده است. ولی یکی یکی از ویژگی های سریال «شبکه زنان مخفی» عنوان خلاقانه آن بود. جدا از عنوان نقش، توضیحاتی نیز برای هر بازیگر ارائه شد و هر کدام از عوامل نیز با نام مستعار و عنوان خاصی در تیتراژ آمده بودند. در هر قسمت خود افشین هاشمی با لحنی طنز از اتفاقات گذشته مطالبی را می خواند و همین موضوع تیتراژ را جذاب می کرد. البته برخی از منتقدان و کاربران فضای مجازی با این رویکرد تیتراژ مخالف بودند و معتقد بودند که بخش زیادی از زمان هر قسمت یعنی تقریبا ده دقیقه اول را می گیرد.
معرفی شخصیت های تاریخی | محمد رحمانیان در نمایشنامه های خود اغلب یک یا چند شخصیت واقعی را در میان شخصیت های داستان قرار می داد. او در فیلمنامه سریال «Red Secreta de Mujeres» نیز از این روش استفاده کرد. از آنجا که در دوره تاریخی روایت شده در سریال، ایران پر از چهره های مهم در عرصه سینما، موسیقی، پزشکی و ادبیات بود، پای این چهره ها به «شبکه مخفی زنان» نیز باز شد. افشین هاشمی سه بازیگر باران کوثری، رضا بهبودی و احسان کرمی را برای ایفای این نقش ها در نظر گرفته بود و اقدامی متفاوت در زمینه معرفی این چهره ها ترتیب داده بود. در قسمت های ابتدایی بازی باران کوثری در نقش پروین اعتصامی و احسان کرمی نقش سرهنگ وزیری را بازی کردند. اما از نیمه‌های سریال شروع می‌کنیم، به نظر می‌رسد آرایش دیگر چندان مهم نیست. نبود و این باعث شد که مردم به سختی آن شخصیت واقعی را باور کنند. مثل بازی باران کوثری در نقش لالا طریان و ایران تیمورتاش یا قرار گرفتن رضا بهبودی در جای شکسپیر و کیساخرو شاهرخ و ….
حاشیه ها | سریال «شبکه زنان مخفی» چند ماه پس از شروع پخش به دلیل شباهت برخی از پیام های حمایتی از زنان در این سریال و همچنین حضور برخی از چهره های فعال سیاسی در این سریال توقیف شد. خارج از کشور پس از اعتراضات سال گذشته. تا بیستم دی 1401 بیست قسمت از سریال منتشر شد، اما بعد و بعد آبان 1402 بارها در مورد از سرگیری انتشار آن شنیده شد، اما همچنان از مخابره آن جلوگیری شد. این در حالی است که افشین هاشمی یک بار از اصلاحات عجیبی که ساترا برای این سریال در نظر گرفته بود صحبت کرد اما پس از آن اکثر بازیگران سکوت کردند. تا اینکه سرانجام 10 قسمت آخر سریال با تغییرات فراوان و حذف عبارات و برخی شخصیت ها و تغییر دیالوگ ها از پاییز روی پلتفرم نماوا قرار گرفت.