صبا: کارگردان «ویلای ساحلی» با اشاره به آماده شدن سریال 6 قسمتی این فیلم که امیدوار است سریال «87 متر» را نیز روی سکوها نمایش دهد، درباره «دور شدن از روند همیشگی سینمایی خود» گفت: «ویلای ساحلی» در سال 2018 به عنوان یکی از بهترین فیلم ها در این فیلم حضور داشت. چنین فیلم هایی بسازند و آن مسیر را طی کنند. گذراندن آن بهایی داشت که با جان و دل پرداختم. منظورم این است که من بیش از هر فیلمساز ایرانی دیگر تاوان آن شیوه کار را دادم و حق دارم هر زمان که بخواهم به آنچه که نیاز دارم برسم.
قطعاً وقتی به کیانوش عیاری و فیلم‌هایش فکر می‌کنیم، می‌دانیم که سینمای ایران چندان به او لطفی نکرده است. عیاری فیلم‌های معروفی مانند «شب کژدم»، «آبادانی‌ها»، «تنوره دی»، «خانه پدری»، «روزگار قریب» و … را در کارنامه خود دارد. آثاری که به نقد و بررسی هر کدام می پردازند، داستانی اشک آلود است و اکثر آنها هم در تولید و هم در اکران با مشکل مواجه شده اند و «مبل»شان همچنان ممنوع است.
جدیدترین تجربه سینمایی عیاری «ویلای ساحلی» است. فیلمی که به تازگی اکران شده و با آثار قبلی او کاملا متفاوت است. او معتقد است بعد از سال ها فیلم «شیرین» ساخته و دلیل ساخت این فیلم را مسائل مالی می داند. عیاری با صراحت از سال هایی می گوید که سینما جز ضرر مالی برای او چیزی به همراه نداشته است و حالا برای مدت کوتاهی فکر می کند بهتر است روال همیشگی سال های اخیر سینمای ایران را دنبال کند. بنابراین همه چیز در کار جدید عیاری با فیلم های قبلی او متفاوت است. اینکه شرایط اقتصادی کنونی سینمای ایران و غلبه کمدی ها، عیاری، سبک و اندیشه را مجبور به ساخت فیلمی متفاوت از آثار قبلی خود کرده است، موضوع دیگری است که اساساً نیازمند آسیب شناسی است. عیاری در «ویلای ساحلی» بار دیگر به سراغ قشر فرودست جامعه رفت و این بار با ترکیبی متفاوت از بازیگران داستان خود را روایت کرد. آنچه در ادامه می خوانید گفتگوی ما با کیانوش عیاری درباره علت ساخت این فیلم است.
*** فکر می کنم اولین سوالی که در رابطه با فیلم جدیدتان در ذهن طرفداران آثارتان ایجاد می شود این است که چرا کیانوش عیاری تصمیم به ساخت یک فیلم سرگرم کننده یا کمدی گرفت؟
باید تاکید کنم که «ویلای ساحلی» کمدی نیست، فیلم شیرینی است. من قصد ساخت فیلم کمدی را نداشتم. با وجود اینکه رضا عطاران و پژمان جمشیدی در این فیلم ایفای نقش می کنند، فقط می خواستم یک فیلم شیرین به سبک «ایرما خوشگله» یا «بعضی ها دوستش دارند» بسازم.
***البته فکر می کنم از نظر مضمون به «آپارتمان» بیلی وایلدر نزدیکتر باشد.
نه، “آپارتمان” خیلی خوب است. نبود. فیلمبرداری نشد.
***اگرچه از کارهای قبلی این فیلم فاصله گرفتید، اما به نظر می رسد این فیلم با مردم ارتباط برقرار کرده است…
بله، فیلم را با تماشاگر دیدم و احساس کردم تماشاگران بسیار راضی هستند.
***وقتی به روند ساخت و اکران بقیه فیلم هایتان فکر می کنم، تصور می کنم در ساخت و اکران «ویلای ساحلی» نفس راحتی کشیدید و مشکل خاصی نداشتید.
بله کاملا درسته نقل قول نیز نبود این فیلم مشکل داره
***البته به نظر می رسد اخیراً تغییراتی در طول فیلم ایجاد شده است…
بله، حدود 10 دقیقه به شروع فیلم باقی مانده است.
***شما اشاره کردید که سعی داشتید «ویلای ساحلی» را فیلمی شیرین بسازید و کمی متفاوت از فیلم های قبلی بازی کنید. تغییر تمرکز همزمان با روند غالب سینمای ما، یعنی ساختن بسیاری از فیلم‌های کمدی و اینکه اکثر فیلمسازان از ساخت فیلم‌های اجتماعی فاصله می‌گیرند و این شکل از فیلمسازی را محدود می‌کنند، نکته قابل تاملی است. فکر می کنید سینمای ما به سمتی می رود که بیشتر فیلم هایی را ببینیم که از جریان سینمای اجتماعی فاصله بگیرند؟
من هم اینچنین فکر میکنم.
***آیا شما در همین مسیر حرکت کردید؟
نه من دنبال پول بودم
***چه شد که به ساخت «ویلای ساحلی» متفاوت نگاه کردید یا به جنبه مالی فیلم فکر کنید؟
برای من سینما از اولین فیلمم تا «خانه پدری» همیشه با ضرر و زیان همراه بوده است. حتی سریال «روزگار قریب» هم نتوانست برای من سود مادی داشته باشد. به جز ضرر مالی، چیزی از سینمای ایران عایدم نشده است. به همین دلیل تصمیم گرفتم یک بار این رویه را تغییر دهم.
***از مسیری که در گذشته در سینمای ایران طی کردید راضی نیستید؟
ساختن چنین فیلمی و پیمودن آن مسیر بهایی داشت که با جان و دل پرداختم. منظورم این است که من بیش از هر فیلمساز ایرانی دیگر تاوان آن شیوه کار را دادم و حق دارم هر زمان که بخواهم به آنچه که نیاز دارم برسم.
***هر وقت در مورد فیلم یا سریال جدیدی که در حال ساخت آن بودید صحبت می کردیم، درباره فیلم هایی صحبت می کردیم که بنا به دلایلی توقیف شده اند یا در ساخت و اکرانشان با مشکل مواجه شده اند. آخرین فیلم شما قبل از «ویلای ساحلی» «کاناپه» بود که همچنان توقیف است و بارها از نادرست بودن فیلم صحبت کرده اید. آیا این فیلم ها و سرنوشت آنها همچنان برای شما مشکل ساز است؟ و آیا قرار است دوباره چنین فیلم هایی بسازید؟
بله، من برنامه های زیادی دارم که همه آنها دغدغه من است و قطعا همه آنها مشکل دارند و در اسرع وقت شروع به ساخت آنها خواهم کرد. اگر قرار باشد از دغدغه هایم دور شوم، می توانم روزهای آرامی شبیه روزهای این «ویلای ساحلی» داشته باشم. اما نگرانی ها مرا رها نمی کنند. من یک سری برنامه دارم که 100% من را به مسیر درست برمی گرداند.
***پس «ویلای ساحلی» برای شما مهلت است.
صد درصد.
***در ساخت این فیلم مشکلی نداشتید؟
بله، در جریان ساخت «ویلای ساحلی» مسائل مربوط به تولید را داشتم. شاید دلیلش این باشد که من تهیه کننده نبودم.
***بعد از ناکامی هایی که برای اکثر فیلم های شما به خصوص «کاناپه» و «خانه پدری» رخ داد و هر کدام سرنوشتی متفاوت داشتند، گاهی فکر می کنم برای کیانوش عیاری می شد هر کدام از این اتفاقات را از بین برد. آنجا. کسب و کار ساخت فیلم اما بعد از هر اتفاق تلخی که برای آثارت می افتاد باز هم بلند شدی و فیلم ساختی. آیا هنوز این روحیه را دارید؟
بله، من بسیار کنجکاو و علاقه مند هستم.
***گرچه «ویلای ساحلی» با دیگر ساخته های سینمایی او فاصله زیادی دارد اما به نظر می رسد همچنان نگاهی نگران پشت آن باشد. نگاهی به مصائب و مشکلات طبقه فرودست در پس این داستان شیرین نهفته است و غمی نهفته در داستانی که می گویید که گویا از نگاه همیشگی به محیط و جامعه فاصله نگرفته اید.
بله، من می توانم این را بپذیرم. لفظ و استنباط صحیح است.
***وقتی تیتراژ فیلم «ویلای ساحلی» یا تریلرهایی که برای فیلم منتشر شد را تماشا کردم، متوجه شدم که به نظر می‌رسد تعداد بازیگران فیلم بیشتر است یا نماهای بریده شده بیشتر است.
بله، حدود 200 دقیقه فیلمبرداری کردیم، اما مجبور شدم این زمان را نصف کنم تا به صد دقیقه ای که یک فیلم بلند نیاز دارد برسم. اتفاقا سکانس های شیرین و خنده داری هم بود که به دلیل زمان و ساختار فیلم مجبور شدیم آنها را حذف کنیم. با این حال مخاطبان در آینده شاهد سریال شش قسمتی «ویلای ساحلی» خواهند بود که شامل تمامی سکانس های حذف شده از فیلم می شود.
***در این فیلم با بازیگران همیشگی آثارتان کار نکردید، بلکه سراغ بازیگرانی رفتید که تجربه همکاری با آنها را نداشتید. به خصوص دو شخصیت اصلی رضا عطاران و پژمان جمشیدی. کار با این بازیگران چگونه بود؟
همیشه آرزو داشتم با رضا عطاران کار کنم و این بار فرصتش پیش آمد. پژمان جمشیدی را قبلا در فیلم خوب، بد، جلف دیده بودم و تازه با او آشنا شده بودم و فکر می کردم جالب و دوست داشتنی است. 100 درصد قصد داشتم در اولین فرصت با او کار کنم که این شرایط به هم رسید و این اتفاق افتاد. در مورد ریما رامین فر باید بگویم که قبلا او را نمی شناختم. وقتی سریال «پایتخت» او را دیدم، قانع شدم یکی او یکی از بهترین بازیگران حال حاضر سینمای ایران است و من صد در صد می خواستم با او کار کنم و از این به بعد فکر می کنم تا زمانی که رضایت بدهد و به نظرم یکی او یکی از بهترین بازیگران روی زمین است.
***به رضا عطاران و پژمان جمشیدی اجازه دادید در گیم پلی یا دیالوگ از بداهه استفاده کنند؟
تا حد معقولی
***مدت هاست سریال تلویزیونی «مترو 87» شما را دنبال می کنیم. پخش این سریال به کجا ختم شد؟
در حال یافتن بستری هستیم که بتوانیم مبلغ هنگفتی را که سیمافیلم برای این سریال می خواهد بپردازیم و «مترو 87» را پخش کنیم.
***چرا تلویزیون سریال را پخش نمی کند؟
برای من هم سوال بزرگی است. سریال خوبی است من از آن راضی هستم و به نوعی آن را دوست دارم، اما نمی دانم چه چیزی باعث پخش نشدن سریال شده است. برای من در حال حاضر وضعیت سریال «87 متر» مشخص نیست. نمی دانم از تلویزیون پخش می شود یا تلویزیون یا از تریبون. در نهایت، امیدوارم روی پلتفرم راه اندازی شود.
*** درباره «ویلای ساحلی» بیشتر صحبت می شود؟
من برنامه ای داشتم و عمداً تصمیم گرفتم این فیلم را بسازم، سعی کردم فیلمی پرمخاطب بسازم و نتیجه گرفتم. اما ای کاش قبل از فیلمبرداری بیشتر روی فیلمنامه وقت گذاشته بودم و اضافات را از فیلمنامه حذف می کردم و شکل بهتری می گرفت.