اختلال شخصیت مرزی یا بوردرلاینBorderline personality disorder) یا BPD) نوعی بیماری روانی است که بر طرز تفکر و احساس شخص در مورد خود و دیگران تاثیرات مخرب می‌گذارد. افرادی که درگیر اختلال شخصیت مرزی هستند، ترس شدید از رهاشدن و حسی از بی‌ثباتی دارند. نتیجه‌ی این به‌هم‌ریختگی‌ها، تکانشگری‌ها و نوسانات خلقی، تنهایی و آشفتگی بیشتر فرد است.
این اختلال مشکل‌زا را می‌توان به‌راحتی با کمک تکنیک‌های درمانیِ روانشناسان و دکتر اعصاب و روان درمان کرد. در ادامه با مطالعه‌یِ این مقاله می‌توانید تشخیص درستی از این اختلال به‌دست آورید و با تکنیک‌ها و روش‌های درمانی اختلال شخصیت مرزی یا(BPD) آشنا شوید.
اختلال شخصیت مرزی(BPD) چیست؟
در واقع اختلال شخصیت مرزیبر توانایی مدیریت احساسات و کنترل هیجانات عاطفی فرد تاثیر می‌گذارد و تکانش‌های عصبی او را افزایش می‌دهد تا عملکرد درستی در موقعیت‌های خاص از خود نشان ندهد. بسیاری از افرادی که با بیماری اختلال شخصیت مرزی(BPD) زندگی می‌کنند از ابتلای خود به این بیماری اطلاع ندارند.
افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند، گاهی نوسانات خلقی شدیدی را تجربه می‌کنند. این‌گونه افراد احساسات و اهدافشان ممکن است نسبت به دیگران به‌سرعت تغییر کند. این افراد گاهی به‌شدت تمایل به نزدیکی با کسی دارند و در آنی این عشق و محبت تبدیل به نفرت شدید می‌شود.
نتیجه‌یِاین تغییر احساسات روابط ناپایدار عاطفی است. این افراد برخورد افراطی با افراد و موضوعات زندگی دارند و همه چیز و همه کس را خوب یا بد می‌بینند. به این تفکرسیاه یا سفید، تفکر splitting می‌گویند.
علت ابتلا به اختلال شخصیت مرزی
علت بروز اختلال شخصیت مرز به طور کامل مشخص نیست؛ اما یک سری از علل محیطی و ژنتیکی در این امر دخیل هستند که آن‌ها را می‌توان به ترتیب زیر ذکر کرد:
- سوء استفاده و ضربه در دوران کودکی: کودکانی که آزار جنسی، عاطفی یا فیزیکی را تجربه کرده‌اند برای ابتلا به این اختلال آمادگی دارند. علاوه بر این جدایی از مادر، دل‌بستگی ضعیف مادر، مرزهای نامناسب خانوادگی و اختلال مصرف مواد والدین نیز با اختلال شخصیت مرزی در ارتباط است.
- ژنتیک:طبق مطالعات انجام شده، این اختلال در خانواده‌هایی که این بیماری وجود داشته، دیده شده است.
- تغییرات مغزی: بخش‌هایی از مغز افرادی که مبتلا به اختلال شخصیت مرزی هستند به‌درستی عمل نمی‌کند و به همین خاطر توانایی کنترل هیجانات کمتر است.
اختلال شخصیت مرزیسن شروع
زمان شروع و ظهور بیماری اختلال شخصیت مرزی معمولا اوایل بزرگ‌سالی یا همان اوایل جوانی است. وضعیت خلقی و رفتاریِ فرد مبتلا به این بیماری در اوایل جوانی بدتر است؛ اما به‌تدریج با بالارفتن سن این وضعیت بهتر می‌شود و فرد بر رفتارهای خود کنترل بیشتری پیدا می‌کند. البته با کمک مشاوران خبره و تکنیک‌های درمانی بهبود سرعت پیدا می‌کند.
علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت مرزی
علائم و نشانه‌هایِ اختلال شخصیت مرزی متفاوت است و هر فردی که به این بیماری مبتلا است همه نشانه‌ها را تجربه نمی‌کند. متخصصان بهداشت‌وروان برای تشخیص آن 9 علامت را در نظر می‌گیرند؛ اما برای تشخیص اختلال فرد باید حداقل 5 مورد از این علائم را بیان کند. علائم شامل موارد زیر هستند:
- ترس از رهاشدن:این افراد از تنهایی و رهاشدن، احساس ناراحتی می‌کنند.وقتی حس می‌کنند رها شده‌اند یا مورد بی توجهی طرف مقابلشان قرار گرفته‌اند، احساس ترس یا خشم شدید می‌کنند. بیمار برای نزدیک نگه‌داشتن اطرافیان گاهی دعوا، التماس یا طرف مقابل را دنبال می‌کند تا مانع از رفتن او شود.
- روابط ناپایدار: این‌گونه افراد روابط شخصی چالش برانگیزی دارند. گاهی روابط عاشقانه دارند و گاهی متضاد با آن رفتار می‌کنند. در واقع دیدگاه خود را نسبت به دیگران به‌طور ناگهانی تغییر می‌دهند.
- خودانگاره یا احساس ناپایدار از خود: افراد مبتلا بهBPD تصویری مخدوش یا ناپایدار از خود دارند. گاهی حس خوبی نسبت به خود دارند و گاهی احساس گناه یا شرم می‌کنند و خود را «بد» می‌دانند.این افراد گاهی به‌طور ناگهانی تصویر خود را تغییر می‌دهند و در همین راستا اهداف، نظرات، شغل، دوستان یا حتی ارزش‌های خود را تغییر می‌دهند.
- تغییرات خلقی سریع یا نوسانات شدید عاطفی:افرادی که مبتلا بهBPD هستند تغییرات و نوسانات احساسی ناگهانی را تجربه می‌کنند. این نوسانات احساسی غیرمنطقی هستند و شامل عصبانیت غیرقابل کنترل، ترس، اضطراب، نفرت، غم و عشق است که به‌طور مکرر و ناگهانی تغییر می‌کنند.این تغییرات گاهی چند ساعت و به‌ندرت بیشتر از چند روز طول می‌کشد.
- رفتار تکانشی و خطرناک:این افراد رفتارهای پرخطر از خود نشان می‌دهند به‌خصوص وقتی درگیر مسائل احساسی می‌شوند. رانندگی بی‌پروا، دعوا، قمار، مصرف مواد مخدر،پرخوری یا رابطه جنسی ناایمن و پرخطر از جمله همین رفتاری‌های تکانشی در میان افراد مبتلا بهBPD است.
- خودآزاری مکرر یا رفتار خودکشی:افراد مبتلا بهBPD ممکن است اقدام به خودزنی یا سوزاندن خود کنند. این افراد همچنین گاهی افکار خودکشی دارند. این رفتارهای خودآزاری معمولاً در پی طردشدن، رهاشدن یا ناامیدی آغاز می‌شود.
- احساس پوچی دائمی:بسیاری از افرادی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلا هستند حسی از غمگینی، بی‌حوصلگی یا «خالی‌بودن» می‌کنند.
- مسائل مربوط به مدیریت خشم:افراد مبتلا بهBPD معمولا به‌شدت عصبانی می‌شوند و در کنترل خشم خود با مشکل اساسی رو‌به‌رو می‌شوند.
- افکار پارانوئید موقت:احساس جدایی از خود یا غیر واقعی‌بودن از جمله افکار پارانوئیدی در این افراد است که گاهی اوقات در اثر استرس شدید ایجاد می‌شود.
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
دکتر اعصاب و روان(روانپزشک)، مشاور و روانشناس از جمله کسانی هستند که می‌توانند اختلال شخصیت مرزی را بر اساس ارزیابی علائم، سابقه خانوادگیِ فرد و آزمون تشخیص دهد. شما به راحتی با کمک پزشکان متخصص درمانکده می‌توانید اختلا شخصیت مرزی و دیگر اختلالات را بررسی و با تشخیص به‌موقع اقدام به درمان کنید. در این وب سایت انواعی از متخصصان همچون فوق تخصص پوست در تهران در دسترس شما هستند تا سریع‌ترین و بهترین اقدامات را انجام دهید.
درمان اختلال شخصیت مرزی
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی با درمان، عملکرد و کیفیت زندگی بهتری را تجربه خواهند کرد. کاربردی‌ترین و موثرترین درمان، تلفیقی از حمایت، دارودرمانی و درمان روان‌شناختی است. البته دارو کمک خوبی برای کنترل، درمان و تسکین علائم است؛ اما درمان اصلی و اساسی این اختلال به‌حساب نمی‌آید.
البته گاهی اوقات اختلال شخصیت مرزی همراه با دیگر بیماری‌ها و اختلالات همچون اختلال دوقطبی، اختلال اضطراب یا حتی افسردگی و خودکشی است. در این زمان مصرف دارو توصیه می‌شود.
روان‌درمانی
روان‌درمانی، درمان اصلی اختلال شخصیت مرزی است.البته بهبود علائم کمی زمان‌بر است و نیاز به صبر و حمایت خانواده دارد. نمونه‌ای از درمان‌هایی که می‌توانند به درمان کمک کنند، عبارتند از:
این روان‌درمانی گاهی به‌صورت جلسات انفرادی و گاهی جلسات گروهی انجام می‌شود تا فرد چگونگی کنترل و تعامل با دیگرانرا آموزش ببیند.
درمان‌های روان پویشی
رفتار درمانی دیالکتیکی :(DBT) این درمان به‌طور خاص برای درمان اختلال شخصیت مرزی کاربرد دارد. در این درمان عوامل استرس‌زا شناسایی و روش مقابله با آن‌ها آموزش داده می‌شود تا فرد کنترل احساسات و هیجانات را به دست بگیرد و روابط سالمی را تجربه کند.
طرحواره درمانی
·درمان شناختی رفتاری :(CBT)با این روش درمانی باورها و رفتارهای نادرست شناسایی می‌شوند و با کمک این روش درمانی تغییر داده می‌شوند.
سخن پاپانی
اختلال شخصیت مرزی نوعی اختلال در توانایی مدیریت احساسات و رفتار است. این اختلال از اوایل جوانی شروع می‌شود و بر عملکرد مفید زندگی به‌شدت تاثیر می‌گذارد. این بیماری گاهی به‌حدی شدت پیدا می‌کند که فرد اقدام به خودکشی و رفتارهای پرخطر می‌کند.
برای تشخیص و درمان به موقع باید از متخصصان حرفه‌ای همچون روانپزشک و روانشناس کمک گرفت. این متخصصان تکنیک‌های درمانی درست را به فرد آموزش می‌دهند تا احساسات، افکار، هیجانات و رفتارهای نادرست را اصلاح کند. از طریق وب‌سایت درمانکده می‌توانید با بهترین متخصصان ارتباط برقرار کنید تا به‌موقع این اختلال را تشخیص دهند و درمان مناسبی را انجام دهید.