آقای علم الهادی! گفت و گوی تمدن ها ربطی به سوره کافرون ندارد/ ای کاش امور سیاسی به شما اجازه می داد تفسیر مجمع البیان را بخوانید.

جماران با انتشار یادداشتی از اظهارات امام جمعه مشهد درباره مذاکرات بین تمدنی رئیس دولت اصلاحات انتقاد کرد.

در این یادداشت از هادی سروش در جماران یاد شده است.

حجت الاسلام علم الهادی امام جمعه مشهد پس از انقلاب، ایده «گفتگوی تمدن ها» را مطرح کرد و آن را در مغایرت با آیه «لکم دینکم و لی دین» به قصد کاهش دانست. آی تی!

ای کاش کسی که حاکمیت مطلق شرعی بر خراسان دارد، بدون اینکه آیه ای از قرآن پیشنهاد کند که ربطی به موضوع ندارد، نقدی علمی بر اندیشه «گفت و گوی تمدن ها» بکند. ضعف برطرف می شود و متفکران آن را می بینند زیرا نشانه است. اهمیت آن در دانشگاهی بودن و ورود آن به دنیای سیاست و همچنین امضای اندیشمندان و سیاستمداران جهان در سازمان ملل متحد در سال 1377 است.

ناگفته نماند که با عنایت ویژه «معجزه هزاره سوم» این آقایان که امروز شرم دارند نامشان برده شود، از تقویم حذف شدند!

محل نظر این است; «گفتگوی تمدن ها» هیچ ربطی به سوره کافرون ندارد، زیرا این سوره با در نظر گرفتن هشت بار تکرار «تسلیم»; این موضع «عبادت» است و نه گفت و گو.

ای کاش «مسائل سیاسی» به مشارالیه اجازه می داد و به تفسیر مجمع البیان – که در خانه هر روحانی یافت می شود – مراجعه می کرد و می دید که نزول سوره کافرون درباره آمدن سران قریش، خدمت پیامبر می رسید. رحمت (علیه السلام) و درخواست یکساله عبادت بتها توسط مسلمانان و عبادت خدا به مدت یکسال توسط مشرکان، نه بحث و اظهار نظر.

زمانی که ایده «گفتگوی تمدن ها» در قرآن مطرح شد، مرکز آن آیه 111 سوره بقره است که در این باره صحبت می کند. «قل هتووا برهانکم» و نیز آیه 64 سوره آل عمران است که می فرماید: ای اهل کتاب سخن بگویید بین ما و شما بلند مرتبه است. بگو: ای اهل کتاب، بر یک کلمه بایستیم که میان ما و شما یکسان است.

و حتی اگر دنیا عالم «جنگ تمدنها» باشد، راه حل قرآن طبق آیه 61 سوره انفال است; «إنحاجانهواْ للسَّلَمِ فَجنَ لهَا» در مورد استقبال از گفتگو و خاموش کردن آتش جنگ است.

بعید است که آقای امام جمعه وقت بگذارد و کتاب احتجاج مرحوم طبرسی را که مملو از گفتگوهای رسول خدا (ص) و اهل بیت(ع) با منکران یا روشنفکران وقت جهان و مذهبی و مذهبی است بخواند. مخالفان سیاسی و در تمام داستان‌های این کتاب، تمرکز بر «گفت‌وگو» است و البته در همین گفت‌وگوها بود که نظریه‌پردازی و اقناع یا نقد نظریه‌ها شکل گرفت.

اساس این مدخل، سخنان غیرسیاسی و شاید دینی بدون تفکر است که فراوان است، اما گاهی «سرکوب دین» ما را از آن مبنا خارج می کند و سخنی کوتاه در دفاع از دین ایراد می شود زیرا; “شما همه شبان هستید و همه شما مسئولید”!