یک قطعه‌ی تزیین‌شدۀ عاج که احتمال می رود ۲۸۰۰ سال قدمت داشته باشد در زمان کاوش‌های باستان‌شناسی در مرکز ترکیه در شهر باستانی خاتوشا یافت شد. در ادامه اطلاعات دقیق تر را ارائه می دهیم.
ویرانه های شهر خاتوشا که پایتخت تمدن هیتی ها بوده به عصر برنز یعنی حدود 2000 سال قبل از میلاد برمی گردد. در سال 1986 این مکان به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد.
خاتوشا به دلیل آرشیوهای خط میخی اش که نشان دهنده قدیمی ترین زبان هندواروپایی شناخته شده است، در سال 2001 در فهرست حافظه جهانی یونسکو نیز قرار گرفت.
کاوش ها در شهر باستانی خاتوشا که از 116 سال پیش آغاز شده هنوز ادامه دارد. این کاوش ها از سال 2006 توسط موسسه باستان شناسی آلمان به سرپرستی پروفسور آندریاس شاخنر انجام شده است.
در یکصد و هفدهمین سال کاوش، در یکی از کاوش‌ها در دامنه شمال غربی محوطه قلعه بزرگ شهر باستانی، اثری هنری پیدا شد که می‌تواند اطلاعات ارزشمندی از فعالیت‌های هنری عصر آهن در اختیار محققان قرار دهد. این اثر یک قطعه عاج تراشیده شده است.
بر روی این قطعه عاج که تقریباً 30 سانتی متر طول و 10 سانتی متر عرض دارد، یک ابوالهول (موجودی با سر انسان و بدن حیوان)، یک شیر و دو درخت حیات بر زمینه ای درخشان نقش بسته است.
در حال حاضر مطالعات علمی روی این قطعه در حال انجام است که تصاویر آن در نور مناسب قابل مشاهده است. رئیس این کاوش، پروفسور آندریاس شاخنر، گفت که این اثر در لایه عصر آهن محوطه باستانی خاتوشا، که حاوی بقایای تمدن های مختلف است، پیدا شده است.
تصویر ابوالهول (ترکیبی از سر انسان، بدن شیر و بال عقاب)
شاخنر اظهار داشت که این قطعه دست نخورده حدود 2800 سال قدمت دارد و گفت که احتمالاً به عنوان تزئین به یک جعبه چوبی یا مبلمان متصل شده است. سمت راست و چپ این اثر شکسته است و بالا و پایین آن در وضعیت اولیه خود قرار دارد. بنابراین، باستان شناسان گمان می کنند که این اثر طولانی تر از این اثر باشد.
شاچنر درباره معنای این قطعه گفت:
«این دست‌سازه یک اثر منحصر به فرد است. برای اولین بار با یک قطعه بسیار پیچیده و زیبا روبرو شدیم که یک صحنه را تزئین می کرد. کاوش‌های گسترده‌ای تاکنون در بوغازکوی انجام شده است، اما ما هرگز با چنین کار دقیقی مواجه نشده‌ایم.»
از طریق نگاره‌شناسی و سبک به کار رفته در این اثر، می توان روابط بوغازکوی با جنوب شرقی آناتولی و روابط هنری او با جنوب غربی و یونان در این دوره را بهتر درک کرد.
شاخنر افزود: این اثر پس از اتمام مطالعات علمی در موزه بوغازکوی به نمایش گذاشته خواهد شد.