عیدی یکی از مهم ترین و ارزشمندترین مزایای کارگری برای کارگران و کارمندان محسوب می شود که به عنوان یک سنت زیبا در عید نوروز به آنها پرداخت می شود. عید علاوه بر بعد مالی و بهبود وضعیت معیشتی خانواده ها از اهمیت روانی نیز برخوردار است. زیرا پرداخت عیدی می تواند باعث افزایش رضایت شغلی کارکنان، انگیزه کاری و احساس تعلق به سازمان شود. از طرفی تأخیر در پرداخت یا کاهش سهم عیدی تأثیر منفی بر روحیه کارکنان دارد.
در سال های اخیر کارگران و کارمندان بارها خواستار افزایش سهم عیدی به دلیل افزایش هزینه های زندگی شده اند. در ادامه به بررسی میزان عیدی سال ۱۴۰۲ کارکنان می‌پردازیم.
عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران چقدر است؟
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که طبق قانون کار جمهوری اسلامی ایران حداقل عیدی قانونی برای هر کارمند نباید کمتر از 60 روز دستمزد آنها باشد. با احتساب افزایش حداقل دستمزد روزانه در سال 1402 به یک میلیون و 769 هزار و 428 ریال، کمترین میزان عیدی قانونی در سال 1402 نیز 106 میلیون و 165 هزار و 680 ریال خواهد بود.
نکته دوم این است که تنها ماده قانون کار می گوید میزان دستمزد مرخصی کارمند نمی تواند بیش از 90 روز حداقل مزد روزانه باشد. بنابراین حداکثر عیدی 1402 که کارگران دریافت می کنند 159248520 ریال است.
عامل مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد تأثیر عواملی مانند سابقه حرفه ای، عملکرد، سطح صلاحیت و تجربه کارگر و همچنین وضعیت اقتصادی کارگاه یا کارفرما است که در تصمیم گیری نهایی نقش دارند.
حداقل عیدی سال 1403 که کارگران وارد شدند اسفند دریافتی در ماه 1402 معادل 106165680 ریال (مطابق با افزایش حداقل مزد روزانه کارگران در سال 1402 به مبلغ 1769428 ریال) می باشد.
حداکثر عیدی معمولاً سه برابر حداقل حقوق ماهیانه یعنی حدود 159248520 ریال است.
از آنجایی که هم برای کارمندان و هم برای کارفرمایان مهم است که حقوق عیدی را به طور دقیق و طبق قانون محاسبه کنند، مراجعه به منابع معتبر و به روز برای اطلاعات بیشتر ضروری است. حسابدار با ارائه مقالات جدید و تخصصی در حوزه ها آموزش حقوق و دستمزدمالیات و حسابداری یکی از منابع ارزشمند در این زمینه است.
عیدی سال ۱۴۰۲ کارگران چگونه محاسبه می‌شود؟
مرخصی کارمندان بر اساس آخرین حقوق و مزایای اجتماعی دریافتی اعم از حقوق پایه، اضافه کار، حجم کار و … و با احتساب تعداد روزهای کاری در سال محاسبه می شود. دستمزد روزانه کارکنان بر اساس تعداد روزهای کاری و میانگین دستمزد روزانه آنها در طول سال محاسبه می شود. روند محاسبه عیدی به شرح زیر است:
- ابتدا کارگر روزمزد باید فهرستی از تعداد روزهای کاری سال تهیه کند. این شامل روزهای کاری معمولی و اضافه کاری می شود.
- سپس متوسط درآمد روزانه او در این دوره محاسبه می شود. برای انجام این کار، کل درآمد سالانه شامل حقوق پایه، اضافه کار و سایر مزایا بر تعداد روزهای کار تقسیم می شود.
- در نهایت، مرخصی سالانه کارمند با ضرب تعداد روزهای کاری در میانگین درآمد روزانه محاسبه می شود.
- البته این مبلغ محاسبه شده نباید کمتر از حداقل حقوق قانونی یعنی معادل دو ماه آخرین حقوق پرداختی باشد. اگر کمتر باشد، مرخصی کارمند باید به حداقل قانونی افزایش یابد.
زمان دریافت عیدی کارگران
زمان دقیق عیدی گرفتن کارکنان طبق قوانین کار تعیین می شود. خلاصه شده:
- طبق قانون کار ایران، کارفرمایان موظفند حداقل یک هفته قبل از شروع سال نو و نوروز، مرخصی کارکنان خود را پرداخت کنند.
- این جدول زمانی برای اکثر کارگاه ها و صنایع اعمال می شود، مگر در موارد خاص که مدت زمان طولانی تری در قرارداد کار یا گمرکات صنفی مشخص شده باشد.
- در صورتی که کارفرما بدون دلیل موجه از پرداخت به موقع عیدی خودداری کند، کارکنان می توانند با مراجعه به مرکز کاریابی یا سازمان های قانونی نسبت به ثبت نام و پیگیری شکایت خود اقدام کنند.
- عدم پرداخت عیدی تا موعد مقرر قانونی تخلف محسوب و کارفرما مشمول جریمه خواهد شد.
- کارگران همچنین می توانند از طریق اقدامات اعتراضی مسالمت آمیز مانند اعتصاب خواستار دریافت به موقع سوگند خود شوند.
مالیات بر عیدی و نحوه کسر آن
مرخصی کارمندان به عنوان بخشی از درآمد سالانه مشمول مالیات است. کسر و پرداخت مالیات عیدی به شرح زیر انجام می شود:
- بر اساس قانون مالیات های مستقیم، نرخ مالیات عیدی کارکنان 10 درصد عیدی است.
- کارفرما موظف است قبل از پرداخت عیدی به کارکنان، 10 درصد از این مبلغ را برای امور مالیاتی کسر کند.
- مبلغ کسر شده باید ظرف 10 روز پس از پرداخت عیدی توسط کارفرما به حساب سازمان مالیاتی واریز شود.
- کارفرما موظف است فرم اظهارنامه مالیاتی ویژه عید را پر کرده و به سازمان مالیاتی تحویل دهد.
- اگر کارفرما مالیات عیدی را به موقع کسر و پرداخت نکند با جریمه و مجازات قانونی مواجه می شود.
- همچنین کارکنان می توانند اسناد کسر مالیات را از کارفرمای خود درخواست کنند.
تاثیر پرداخت عیدی بر کارگران و جامعه
پرداخت به موقع و عادلانه عیدی کارگران بر روحیه و انگیزه آنها تأثیر مثبت دارد. علاوه بر این، با تقویت بنیه مالی خانواده های کارگری کمک قابل توجهی به رونق اقتصادی می کند. اما پرداخت ناعادلانه یا عدم پرداخت به موقع عیدی می تواند منجر به اعتراضات کارگری و تیره شدن روابط بین کارمندان و کارفرمایان شود.
عواقب مهم عدم پرداخت به موقع عیدی و راهکارها
یکی از رایج ترین مشکلات مرتبط با مرخصی کارکنان، تأخیر در پرداخت مرخصی توسط برخی کارفرمایان است. در این زمینه راهکارهای زیر به کارکنان پیشنهاد می شود:
- کارگران می توانند با تماس با اداره کار و رفاه محل و طرح شکایت، درخواست رسیدگی و پیگیری موضوع را داشته باشند. ادارات کار موظفند به شکایات استخدامی رسیدگی کنند.
- اعتراض دسته جمعی و برگزاری جلسات مسالمت آمیز کارگران برای اعلام مطالبات از جمله پرداخت به موقع عیدی از راه های قانونی و موثر است.
- کارگران می توانند با حمایت اتحادیه ها و اتحادیه ها مطالبات خود را اجرا کنند. این تشکل ها نقش موثری در استیفای حقوق کارگران دارند.
- در صورت عدم اقدام، کارگران حق دارند با اعتصاب و توقف فعالیت فشار لازم را برای حفظ حقوق قانونی خود اعمال کنند.
- مراجعه به مراجع قضایی و طرح شکایت از کارفرما نیز راهی برای استیفای حقوق کارمندان است.
نتیجه‌گیری
عیدی یکی از مهمترین حقوق قانونی کارکنان محسوب می شود که پرداخت به موقع و عادلانه آن نقش بسزایی در ایجاد انگیزه و رضایت شغلی برای آنان دارد. این مقاله به تحلیل جزئیات سوگندنامه کارگری 1402 پرداخته و مواردی مانند نحوه محاسبه سوگند، حداقل و حداکثر آن، مهلت پرداخت و مقررات مالیاتی مربوط به آن را مورد تحلیل قرار داده است.
همچنین به برخی چالش ها از جمله عدم پرداخت به موقع عیدی و راهکارهای قانونی برای پیگیری اشاره شد. با توجه به نقش حیاتی عید در معیشت خانواده های کارگری، رعایت انصاف و شفافیت در پرداخت و مصون ماندن کارفرمایان از تبعیض یا تاخیرهای غیرضروری بسیار مهم است. امید است با همکاری طرفین، حقوق کارگران در این زمینه حفظ شود.