بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که در اثر تجمع بیش از حد چربی در کبد ایجاد می شود.
بر اساس وب سایت کلینیک کلیولند، یک کبد سالم حاوی چربی کمی است. چربی زمانی مشکل ساز می شود که 5 تا 10 درصد وزن کبد شما را تشکیل دهد.
چرا بیماری کبد چرب مضر است؟
در بیشتر موارد، کبد چرب مشکلات جدی ایجاد نمی کند یا مانع از عملکرد طبیعی کبد شما نمی شود. اما در 7 تا 30 درصد افراد مبتلا به این بیماری، بیماری کبد چرب به مرور زمان بدتر می شود.
این بیماری سه مرحله را طی می کند:
– کبد شما ملتهب (متورم) می شود که به بافت آن آسیب می رساند. این مرحله «استئاتوهپاتیت» نامیده می شود.
بافت اسکار در جایی تشکیل می شود که کبد شما آسیب دیده است. این فرآیند “فیبروز” نامیده می شود.
– بافت اسکار گسترده جایگزین بافت سالم می شود. در این مرحله، “سیروز کبدی” رخ می دهد.
سیروز کبدی
سیروز کبدی زمانی رخ می دهد که کبد به شدت آسیب دیده باشد. بافت اسکار سخت که جایگزین بافت سالم کبد می شود، عملکرد کبد را کند می کند و در نهایت می تواند عملکرد کبد را به طور کامل مسدود کند. سیروز همچنین می تواند منجر به نارسایی کبد و سرطان کبد شود.
انواع بیماری کبد چرب چیست؟
دو شکل اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد:
– بیماری کبد چرب ناشی از الکل
بیماری کبد چرب الکلی همانطور که از نامش پیداست در اثر مصرف الکل ایجاد می شود. حدود پنج درصد از مردم در ایالات متحده به این نوع بیماری کبدی مبتلا هستند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی
بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) با مصرف الکل ارتباطی ندارد. از هر سه بزرگسال یک نفر و از هر 10 کودک یک کودک در ایالات متحده را مبتلا می کند. کارشناسان هنوز علت دقیق بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل را پیدا نکرده اند، اما عوامل متعددی مانند چاقی و دیابت می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
چه کسانی به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند؟
در صورت داشتن شرایط زیر احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر است:
– آیا اسپانیایی هستید یا آسیایی؟
سیکل های قاعدگی شما متوقف شده است.
– چاقی با سطوح بالای چربی شکم وجود دارد.
– اگر فشار خون، دیابت یا کلسترول بالا دارید.
– آپنه انسدادی خواب دارید. آپنه خواب یا آپنه خواب (به انگلیسی: Sleep apnea) یک اختلال خواب است که باعث توقف یا کاهش تنفس برای مدت کوتاهی (اما چند بار) در طول خواب می شود.
چه عواملی باعث بیماری کبد چرب می شود؟
برخی افراد بدون داشتن هیچ گونه بیماری قبلی به بیماری کبد چرب مبتلا می شوند. اما این عوامل خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند:
– اضافه وزن/چاق بودن
دیابت نوع 2 یا مقاومت به انسولین
– مبتلایان به سندرم متابولیک (مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح تری گلیسیرید بالا)
علاوه بر این، استفاده از برخی داروها ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
علائم بیماری کبد چرب چیست؟
افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب تا زمانی که بیماری به سیروز پیشرفت نکند هیچ علامتی ندارند. اگر علائمی دارید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
– درد شکم یا احساس پری در سمت راست بالای شکم
– حالت تهوع، از دست دادن اشتها یا کاهش وزن
– پوست مایل به زرد و سفیدی چشم
– تورم در شکم و پاها
– خستگی مفرط یا آشفتگی ذهنی
– ضعف
حفظ وزن مناسب و ورزش از جمله عواملی است که به درمان کبد چرب کمک می کند.
بیماری کبد چرب اغلب بدون علامت است، اما به مرور زمان و با افزایش چربی کبد، درد قلب، بی اشتهایی، خستگی مفرط، حالت تهوع، کاهش وزن، کاهش تمرکز و توجه و … ممکن است خود را با علائم نشان دهد.
به طور کلی، غذاهایی که با آسیب سلولی مبارزه میکنند، استفاده بدن از انسولین را تسهیل میکنند یا التهاب را کاهش میدهند ممکن است به معکوس کردن این وضعیت کمک کنند.
با توجه به توضیحات و تاکید کارشناسان، درمان دارویی قطعی برای کبد چرب وجود ندارد و تغییر سبک زندگی درمان اساسی و پیشگیرانه این بیماری است. با این حال، از آنجایی که وضعیت هر فرد متفاوت است، باید برای یک برنامه تغذیه مناسب با پزشک خود مشورت کند.
رژیم غذایی مدیترانه ای برای کبد چرب مفید است. اگرچه این رژیم برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب طراحی نشده است، اما این رژیم مواد مختلفی را ارائه می دهد که به کاهش کبد چرب کمک می کند، از جمله چربی های سالم، آنتی اکسیدان ها و کربوهیدرات های پیچیده.
برخی از غذاهایی که به پیشگیری از کبد چرب کمک می کنند عبارتند از:
- ماهی و غذای دریایی
- میوه ها
- غلات کامل
- فندق
- روغن زیتون
- سبزیجات
- آووکادو
- لوبیا