همه چیز در مورد ویتامین های K1 و K2!

شاید تاکنون نام این ویتامین را نشنیده باشید، اما K2 در لخته شدن خون، سلامت قلب و محافظت از استخوان ها نقش دارد. علیرغم فواید بی شماری که دارد، این ویتامین در اکثر رژیم های غذایی معمولی غربی به مقدار کافی وجود ندارد.

ویتامین K2 در مقایسه با K1 در مواد غذایی کمتری یافت می شود. K2 بیشتر در غذاهای حیوانی مانند جگر گاو و پنیر یافت می شود، در حالی که K1 معمولاً از غذاهای گیاهی به دست می آید.

ویتامین K2 به عنوان یک ماده مغذی قدرتمند نقش مهمی در سلامت انسان ایفا می کند. به گفته برخی کارشناسان، ویتامین K2 ممکن است حلقه مفقوده بین تغذیه و برخی بیماری های مزمن باشد. تمامی اطلاعاتی که علاقه مندان به این رشته می توانند از آن بهره مند شوند را می توان در وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا یافت.

ویتامین K چیست؟

ویتامین K در سال 1929 به عنوان یک ماده مغذی ضروری در فرآیند لخته شدن خون، اصطلاح علمی لخته شدن خون، کشف شد.

کشف اولیه در یک مجله علمی آلمانی منتشر شد، جایی که این ترکیب “ویتامین انعقادی” نام گرفت. در واقع ریشه نام ویتامین K به این کلمه آلمانی برمی گردد.

به طور کلی دو شکل اصلی ویتامین K وجود دارد:

– ویتامین K1 (فیلوکینون): در غذاهای گیاهی مانند سبزیجات برگ دار یافت می شود

– ویتامین K2 (مناکینون): در غذاهای حیوانی و تخمیری یافت می شود و توسط باکتری های روده نیز تولید می شود.

ویتامین K2 را می توان به چندین زیرگروه مختلف تقسیم کرد. مهمترین آنها MK-4 و MK-7 هستند.

ویتامین های K1 و K2 چگونه کار می کنند؟

ویتامین K پروتئین های مرتبط با لخته شدن خون، متابولیسم کلسیم و سلامت قلب را فعال می کند. یکی از مهمترین وظایف این ویتامین ها تنظیم تجمع کلسیم است. به عبارت دیگر با تقویت کلسیفیکاسیون استخوان ها از کلسیفیک شدن رگ های خونی و کلیه ها جلوگیری می کنند.

در حالی که برخی از دانشمندان اظهار می کنند که نقش ویتامین های K1 و K2 کاملاً با یکدیگر متفاوت است، بسیاری دیگر فکر می کنند که این دو باید تحت عنوان مواد مغذی مستقل طبقه بندی شوند. با این حال، مطالعات انسانی بیشتری برای درک کامل تفاوت های عملکردی بین ویتامین های K1 و K2 مورد نیاز است.

پتانسیل سمیت ویتامین K بسیار کم است، بنابراین حداکثر دوز قابل تحمل تعیین نشده است. همچنین هیچ سمیت شناخته شده ای از مصرف ویتامین K1 یا K2 از غذا یا مکمل ها گزارش نشده است.

با این حال، به افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کنند، توصیه می شود مصرف ویتامین K خود را ثابت نگه دارند و از غذاهای غنی از ویتامین K یا نوسانات زیاد در دریافت ویتامین K خودداری کنند. زیرا افزایش ناگهانی سطح ویتامین K می تواند با برخی داروها تداخل داشته باشد و منجر به افزایش یا کاهش لخته شدن خون شود.

کمک به پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی

تجمع کلسیم در شریان های اطراف قلب یک عامل خطر اصلی برای بیماری قلبی است. هر چیزی که بتواند این تجمع را کاهش دهد می تواند به پیشگیری از بیماری قلبی کمک کند. اعتقاد بر این است که ویتامین K با جلوگیری از تجمع کلسیم در عروق ما به حفظ سلامت قلب و عروق کمک می کند.

در یک متاآنالیز در سال 2019 از 21 مطالعه و 222592 شرکت‌کننده، افزایش دریافت ویتامین K1 یا K2 در رژیم غذایی با کاهش متوسطی در خطر بیماری عروق کرونر قلب همراه بود، اما هیچ ارتباط مستقیمی با مرگ و میر مشاهده نشد.

از سوی دیگر، یک مطالعه در سال 2020 در مورد رابطه بین ویتامین K رژیم غذایی و خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر در بزرگسالان نشان داد که خطر ابتلا به این بیماری با مصرف مکمل ویتامین K کمتر است. در حالی که بیان شد که K2 بیشترین تأثیر را در این مطالعه داشت، بیشتر K1 وارد شده به بدن به K2 تبدیل شد.

با این حال، نباید فراموش کنیم که اکثر این مطالعات، مطالعات مشاهده ای هستند و نمی توانند رابطه علت و معلولی را ثابت کنند. بنابراین، مطالعات کنترل شده طولانی مدت در مورد ویتامین K2 و بیماری های قلبی مورد نیاز است.

بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان

پوکی استخوان به معنای «استخوان های متخلخل» یک مشکل رایج در کشورهای غربی است. این اختلال به ویژه در زنان مسن رخ می دهد و خطر شکستگی را به شدت افزایش می دهد.

همانطور که قبلا ذکر شد، ویتامین K2 نقش اصلی را در متابولیسم کلسیم ایفا می کند. این ماده معدنی اصلی است که در استخوان ها و دندان ها یافت می شود.

ویتامین K2 همچنین عملکرد اتصال کلسیم دو پروتئین به نام‌های پروتئین ماتریکس GLA و استئوکلسین را فعال می‌کند که در روند ساخت و نگهداری استخوان‌ها موثر هستند.

یک متاآنالیز شامل 16 مطالعه روی 6425 زن یائسه نشان داد که مصرف مکمل های ویتامین K2 تأثیر مثبت قابل توجهی بر روند معدنی سازی استخوان و افزایش استحکام استخوان دارد.

بررسی قبلی در زنان ژاپنی در سال 2006 مزایای مشابهی را نشان داد، اگرچه دوزهای بسیار بالاتری در آن مطالعات استفاده شد. در این میان، تنها یک مطالعه از 13 مطالعه نتوانست بهبود قابل توجهی ایجاد کند.

در هفت مورد از این کارآزمایی‌ها که شکستگی‌ها را بررسی کردند، ویتامین K2 شکستگی‌های ستون فقرات را تا 60 درصد، شکستگی‌های لگن را تا 77 درصد و همه شکستگی‌های غیر مهره‌ای را تا 81 درصد کاهش داد. بر اساس این یافته ها، مکمل ویتامین K به طور رسمی برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در ژاپن توصیه می شود.

کمک های احتمالی در مبارزه با سرطان

سرطان یکی از علل شایع مرگ و میر در کشورهای غربی است. اگرچه طب مدرن روش های موفق مختلفی را برای درمان سرطان معرفی کرده است، اما موارد جدید سرطان همچنان در حال افزایش است. بنابراین یافتن راهبردهای پیشگیری موثر از اهمیت بالایی برخوردار است.

لازم به ذکر است که مطالعات مختلفی در مورد ویتامین K2 و برخی از انواع سرطان انجام شده است. دو مطالعه بالینی قدیمی نشان می دهد که ویتامین K2 عود سرطان کبد را کاهش می دهد و بقای بیمار را افزایش می دهد.