سؤال از آیت الله هاشمی درباره کتاب «تاریخ فلسطین» / مقدمه ای که مشکل ساز شد

محسن هاشمی در یادداشتی در روزنامه اعتماد با عنوان «۷۰ سال اشغال و جنایت» نوشت:

مشغول نوشتن مقاله ای در محکومیت حمله وحشیانه رژیم اشغالگر قدس به غزه بودم. وقتی تاریخ 70 ساله تجاوز و اشغالگری را مرور می کردم، به سند قابل توجهی از پرونده بازجویی ساواک آیت الله هاشمی در حدود 60 سال پیش برخوردم که می تواند عمق فاجعه استعمار در فلسطین اشغالی را که به اینجا آمدم روشن کند. نتیجه گیری برای بازنشر مقاله اهمیت این سند تاریخی در این است که زمان و پیشینه سیاسی انتشار اولین اثر آموزنده در مورد جنایات اسرائیل را نشان می دهد، جنایاتی که فجیع تر می شوند و هر سال ممکن است فجیع تر شوند.

خواندن کتاب «تاریخ فلسطین» یا «تاریخ سیاه استعمار» و به ویژه مقدمه منتشر شده در سال 1343 و بخشی از سند بازجویی ساواک از وی را در زیر مطالعه کنید.

جناب محترم، در راستای اجرای فرمایشات اکبر هاشمی رفسنجانی در خصوص ترجمه کتاب تاریخ فلسطین، تحقیقات لازم صورت گرفته و نتیجه به شرح زیر است:

1- کتاب تاریخ فلسطین اثر حاج میرزا خلیل کمره ای به دست اکبر هاشمی رسید.

2- پس از مطالعه کتاب و کسب اجازه کتبی از اکرم زعتر سفیر اردن در تهران و نویسنده کتاب مذکور، اکبر هاشمی به ترجمه کتاب پرداخت.

3- ترجمه کتاب فوق در چاپخانه حکمت قم که اخوان برقعی رئیس آن است در مجموع دو هزار و پانصد جلد چاپ و در ماه محرم سال گذشته برای فروش گذاشته شد. و در نهایت تمام نسخه ها فروخته شد و چاپ سوم در سال 2011 منتشر شد. رمضان امسال در دو هزار جلد در چاپخانه رشدی در بازار بزرگ تهران به چاپ رسید.

4- وی مجوز انتشار این کتاب را از مراجع ذیربط دریافت نکرده و مدعی است اولاً هر نوع کتاب اعم از ترجمه یا تألیفی بدون مجوز قبلی در قم چاپ و منتشر می شود و ثانیاً قبل از فروش محدوده سند به درخواست سازمان حراست قم توسط عبدالحمید مولانا مدیر موسسه مذکور ارسال شده است.

5- مترجم مذکور به زبان عربی تسلط کامل داشته و بدون مشارکت شخص یا اشخاص دیگری آن را ترجمه کرده است.

6- این کتاب دارای مقدمه نسبتاً مفصلی است که توسط خود مترجم نوشته شده است که موضوع آن با کتاب اصلی ارتباطی ندارد. اکبر هاشمیرفسنجانی در تحقیق معمول اظهار داشت: «احساس کردم که حادثه فلسطین پیامد استعمار است.» بنابراین، این مقدمه که به استعمار اشاره دارد، کاملاً با محتوای کتاب مرتبط است و هدف من به عنوان نویسنده در مقدمه، هدف از نگارش این مقدمه این بود که مشخص شود علل چنین حوادثی از کجا می آید.

7- هزینه اولیه چاپ این کتاب با صدور پیش فاکتور بر عهده خود مترجم بوده و از هیچکس کمکی دریافت نکرده است.

8- کتاب ترجمه شده فوق اولین ترجمه وی می باشد و تاکنون کتابی به صورت تالیف ترجمه ترجمه نشده است.

9- سفرهای خارجی او تنها به این محدود بود که دو بار به مکه سفر کرد و یک بار کربلا را زیارت کرد و میزان دانش او در زمینه استعمار صرفاً بر اساس مطالعه کتاب و نشریات دیگر بود.

احضاریه صادر شد. بهزادپور

بخشی از متن بازجویی

کدام زبان های خارجی را می دانید؟

من به زبان عربی خیلی آشنا هستم و انگلیسی را خیلی مختصر صحبت می کنم.

آیا تا به حال نوشته یا ترجمه کرده اید؟

من تاریخ فلسطین یا تاریخ سیاه استعمار را ترجمه کردم. این نامی است که من به او دادم و نام اصلی او قاضیه الفلیسنیه است و کتاب دیگری تألیف و ترجمه نکرده ام و تنها چند مقاله در سالنامه مکتب شیعه نوشته ام.

شما خودتان این کتاب را ترجمه کرده اید یا شخصی در ترجمه آن به شما کمک کرده است.

نه کمکی نشد خودم ترجمه کردم.

ترجمه کتاب از چه زمانی آغاز شد و چه زمانی به پایان رسید؟

ترجمه کتاب حدود چهارده ماه طول کشید. تابستان گذشته نامه ای به آقای زعیتر نوشتم و روی ترجمه هم کار کردم.

انتشار این کتاب چقدر طول کشید و در کجا منتشر شد؟

چاپ این کتاب دو ماه طول کشید و در چاپخانه حکمت قم انجام شد.

آیا برای چاپ این کتاب از مسئولان مجوز گرفتید یا خیر؟

نه من چنین کاری نکردم و دلیلش هم این است که در شهر قم معمولاً همه کتاب ها چه ترجمه و چه مکتوب بدون اجازه مراجع مربوطه چاپ و منتشر می شود. البته قبل از چاپ و انتشار کتاب، فاکتور پیش فروش و اعلامیه کتاب در قم و شهرستان ها توزیع می شد.

ظاهراً کتب دینی در قم چاپ و منتشر می شود، البته این کتاب، کتاب دینی نیست. چطور باید مقررات جاری را رعایت کنید و مجوز دریافت نکرده اید؟

اولاً این کتاب فقط مربوط به کتب دینی قم نیست و ثانیاً این کتاب جنبه دینی دارد، زیرا مربوط به حادثه ای است که در یکی از سرزمین های مقدس اسلامی رخ داده است و به سرنوشت چندین میلیون نفر از برادران اسلامی ما مربوط می شود. آنچه برای سایر مسلمانان از نظر شرعی از سایر موقعیت ها لازم است. به آنها اطلاع دهید.

این کتاب شامل مقدمه ای است که توسط شما نوشته شده است. این مقدمه را شما نوشتید یا نه؟

بله نوشتم

تعدادی مطالب غیر مرتبط با کتاب اصلی در این مقدمه نوشته شده است. منظورتان از نوشتن این مقدمه بر کتاب چیست؟

پس از مطالعه کتاب احساس کردم که حادثه فلسطین پیامد استعمار است و به همین دلیل این مقدمه که به استعمار اشاره دارد کاملاً با محتوای کتاب مرتبط است و هدف من از نگارش این بود که هدفم از نگارش این بود که روشن کنم کجاست. علل چنین حوادثی بوجود می آید.

با توضیح این مقدمه، فکر نمی کنید که مطالب صرفاً جنبه سیاسی داشته و نیاز به اخذ تاییدیه از مراجع مربوطه بوده است؟

خیر، مقدمه ای که دلایل اصلی محتوای کتاب را توضیح می دهد [می‌شود] آنچه جنبه دینی دارد ناگزیر به جنبه دینی تبدیل می شود.

این کتاب چند نسخه و به چه قیمتی چاپ شده است؟

این کتاب تاکنون سه بار با تیراژ 4500 نسخه منتشر شده است.

هزینه اولیه این کتاب ها را چه کسی پرداخت کرد؟

تعدادی از فاکتورها را پیش فروش کردم، هزینه های اولیه توسط نتایج پوشش داده شد و هیچکس کمکی نکرد.

آیا توضیح بیشتری دارید؟ بیان

زمانی که قبوض و اعلامیه کتاب منتشر شد، سازمان حراست قم یکی از نمایندگان پیش فروش را احضار کرد و پس از توضیح کتاب به وی، قول داد که یک نسخه از کتاب را بدهد، هرچند. سازمان امنیتی از آن مطلع بود، او در این مدت هیچ دستوری برای اخذ مجوز چاپ کتاب صادر نکرد.

یک متن در مورد این استعمار که با قلم خودت تعریف کردی بنویس.

در مورد استعمار و خطراتی که برای جهان بشریت به همراه داشته است، می توان بسیار نوشت و جنایاتی که از این طریق وارد جوامع بشری شده آنقدر زیاد است که انسان به این فکر می کند که از کجا باید شروع کرد. تا آنجا که می دانیم کشورهایی که توسط استعمار فتح شده اند از اکثر مواهب طبیعی و امتیازات انسانی محروم هستند. فرهنگ، بهداشت، صنعت، بهره برداری از منابع طبیعی و خلاصه بهره برداری از تمدن عینی [و] واقع گرایی در کشورهای مستعمره کمتر یا اصلاً دیده نمی شود. آنچه در این باره در مقدمه تاریخ فلسطین نوشته ام تنها می تواند فهرستی کوتاه از تاریخ سیاه، شرم آور و خون آلود ملت های استعمارگر باشد. [می‌شود گفت که] در دنیای بشریت یکی از عوامل اصلی بدبختی و بدبختی است[ست].

آیا تا به حال به خارج از کشور سفر کرده اید؟

بله، دو سفر به مکه و یک سفر به کربلا داشتم.

در مورد مقالاتی که تاکنون منتشر کرده اید توضیح دهید.

اولین مقاله را در سال وفات مرحوم آیت الله بروجردی در سالنامه سوم مکتب تشیع با عنوان «شیعه و مرجعیت» نوشتم. مقاله دیگری در سالنامه چهارم مکتب شیعه تحت عنوان «معجزات» و مقاله دیگری در سالنامه پنجم مکتب شیعه با عنوان «اسرائیل و فلسطین» نوشتم. علاوه بر این، برای شرکت در مسابقه ای که توسط یکی از نهادهای فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ برگزار می شود، کتابی به نام «خانواده های خوشبخت» نوشتم.

پاسخ خود را به سوالات امضا کنید.

بله اکبر هاشمی.

2727