ابررایانه یک دستگاه پیچیده، سریع، گران و بزرگتر از یک رایانه شخصی معمولی است که توسط دانشمندان و پژوهشگران در شرکتهای فناوری و آزمایشگاهها برای ارزیابی و تست نظریات و مدلها با استفاده از پایگاههای داده فشرده استفاده میشود. به نظر میرسد در حال حاضر، علیرغم تحریمهای وضع شده، چین دارای تعداد بیشتری از ابررایانههای موجود از ایالات متحده آمریکا است.
لیست سالانهای از پرقدرتترین ابررایانههای دنیا به نام فهرست «Top 500» در ماههای نوامبر و ژوئن منتشر میشود. این لیست محبوبترین و پرطرفدارترین رتبهبندی برترین ابررایانههای دنیا است. با این وجود، در طول سالها، رتبهبندیها به دلیل اعتبارات اجتماعی و سیاسی تحت تأثیر قرار گرفتهاند.
جک دونگارا، استاد دانشگاه تنسی و یکی از بنیانگذاران فهرست «Top 500»، در گفتگو با وبگاه ساوث چاینا مورنینگ پست اظهار داشت که چین دارای سه ابررایانه نسل بعدی است که در این کشور تولید و راهاندازی شدهاند، با این حال به دلیل تحریمهای آمریکا، جهان اطلاعات کافی درباره آنها را ندارد.
پست گفت که چین سه ابررایانه نسل بعدی دارد که در این کشور تولید و در جهان راه اندازی شده اند، اما، در حال حاضر به دلیل تحریم های آمریکا آنها نتوانستند از آنها استفاده کنند. آنها نمی دانند.
تحریم های آمریکا چین را از دستیابی به ساخت تراشه و سایر فناوری های حساس منع می کند. واردات فناوریهای پیشرفتهای که میتوانند کاربردهای نظامی یا اطلاعاتی از جمله هوش مصنوعی داشته باشند، در حال حاضر ممنوع است، اما چین با وجود تحریمها، ابررایانههای بهتری دارد.
بر اساس آخرین لیست 500 برتر در ژوئن 2023، ابرکامپیوتر پیشرو جهان، Frontier، تنها سیستم محاسباتی مقیاس اگزا (سیستم هایی که میلیاردها محاسبه در ثانیه انجام می دهد) در این لیست است و در آزمایشگاه ملی در Oak Ridge تنسی قرار دارد.
بهترین ابررایانه چینی در این لیست Sunway TaihuLight است که در رتبه هفتم قرار دارد و عملکرد HPL آن که برای سنجش عملکرد ابررایانه ها استفاده می شود، حدود یک سیزدهم عملکرد HPL Frontier است.
دونگارا گفت، اما چین ابررایانه هایی با عملکرد بالاتر از Frontier دارد. به خوبی شناخته شده است که چین این رایانه ها را دارد و مدتی است که کار می کنند.
رقابت فنی بین آمریکا و چین
در سال ۲۰۱۳، سیستم تیانهه-۲ (Tianhe-۲) چین در صدر فهرست ۵۰۰ قرار گرفت و تاج رایانه تیتان ایالات متحده را از آن گرفت. طبق گزارش ساوث چاینا مورینگ پست، ایالات متحده فروش تراشهها را به منظور کمک به ارتقای تیانهه-۲ منع کرده است. همچنین، در سال ۲۰۲۱، هفت مرکز ابررایانهای که در توسعه ابررایانههای نسل بعدی چین نقش داشتند، توسط ایالات متحده در لیست سیاه قرار گرفتند.
استفاده از تراشههای ممنوع شده از طرف ایالات متحده، ضروری برای راهاندازی ابر رایانهها و به دست آوردن عملکرد بالاست. در واقع، چندی پیش، دولت بایدن تحریمهای بیشتری را اعمال کرد و سرمایهگذاری ایالات متحده را در شرکتهای چینی در سه بخش، شامل نیمهرساناها و میکروالکترونیک، فناوریهای اطلاعات کوانتومی، و برخی از سیستمهای هوش مصنوعی، منع کرد.
اگرچه یک مطالعه دانشگاه استنفورد ادعا میکند که اکثر زبانها و مدلهای چندوجهی مهم جهان توسط ایالات متحده تولید میشوند، اما دونگارا به عنوان یک کارشناس در حوزه فناوری، بیان میکند که چین همچنان بزرگترین تولیدکننده ابررایانههاست. ابررایانههای مونتاژ شده در چین، با تراشههای داخلی و طراحی غربی، در سراسر جهان به فروش میرسند.