با پیشرفت تکنولوژی و کاهش تجرک نیاز به یک رژیم غذایی برای کاهش وزن در افراد ضروری است. اما برخی تصور می کنند که رژیم غذایی به معنای استفاده از یک نوع ماده غذایی و حذف سایر گروه‌هاست. که باعث ایجاد مشکلاتی می شود.
همه ما اغلب تغذیه سالم را با یک رژیم غذایی گیاهی یکی می‌دانیم که در آن فقط میوه‌ها و سبزیجات توصیه می‌شود. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که کسانی که یک گروه غذایی مصرف می کنند، مشکلاتی را تجربه خواهند کرد.
در شرایطی که سبک زندگی ناسالم به شیوع چاقی، دیابت و بیماری های قلبی عروقی کمک می کند. ما اغلب به دنبال رژیم هایی هستیم که با کاهش مواد غذایی ناسالم به ما اجازه می دهد سالم تر بخوریم، اما انتخاب رژیم غذایی مناسب باید زیر نظر متخصص و پزشک انجام شود.
دکتر وفا، متخصص تغذیه و استاد اپیدمیولوژی انشگاه علوم پزشکی ایران، محمدرضا وفا در مورد انتخاب الگوی صحیح مصرف غذا چنین می گوید: در حال حاضر تمامی راهنمایان غذایی دانشگاه های معتبر دنیا به همه توصیه می کنند. مصرف مواد غذایی از چهار گروه اصلی غذایی و انتخاب یکی که بیشترین سلامت و فواید را برای آنها دارد.
وی با اشاره به گروه های غذایی اصلی می افزاید: چهار گروه غذایی اصلی شامل شیر و لبنیات کم چرب (بین نیم تا نیم درصد چربی)، گروه نان و غلات کامل یعنی نان، برنج، ماکارونی، غلات جدید مانند ذرت، جو و کینوا؛ و گروه گوشت و تخم مرغ، گروه حبوبات و مغزها و گروه میوه ها و سبزیجات است.
دکتر وفا با اشاره به این مدل مصرف مواد غذایی توضیح می دهد: سهم اصلی غذاها در مدل غذایی سالم، غذاهای با منشاء گیاهی است. به عنوان مثال، نان و غلات، سبزیجات و میوه ها می توانند اکثر نیازهای کالری روزانه هر فرد بالغ و سالم را تامین کنند. یعنی بهتر است همه از چنین مدلی پیروی کنند و مواد مورد نیاز خود را از منابع غذایی گیاهی تهیه کنند.
منبع دریافت پروتئین‌ها
به گفته دکتر وفا، از آجیل می توان برای تهیه پروتئین هایی نیز استفاده کرد که جزو پروتئین های گیاهی باکیفیت هستند. البته به شرطی که شور، ترش و بیات نباشد. علاوه بر این، حبوبات که حاوی مقدار قابل توجهی پروتئین هستند، می توانند منبع خوبی برای دریافت پروتئین روزانه باشند. البته کیفیت آنها مانند پروتئین های حیوانی نیست. با این حال، آنها از جمله منابع غذایی گیاهی هستند.
استفاده از دانه‌های روغنی و میوه‌ها و سبزیجات تازه
این متخصص تغذیه می گوید: دانه های روغنی که از آنها روغن به دست می آید مانند ذرت، سویا، کلزا، آفتابگردان و زیتون نیز از منابع مهم فیتونوترینت ها هستند. بنابراین اگر بخواهیم به صورت ریاضی محاسبه کنیم، بیشتر کالری مورد نیاز روزانه یک فرد بالغ و سالم را غذاهای گیاهی تشکیل می دهد.
عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت با بیان اینکه بخش بزرگی از رژیم غذایی سالم را سبزیجات، صیفی جات و میوه جات تشکیل می دهد، می گوید: در راهنمای تغذیه معتبرترین دانشگاه های دنیا توصیه می شود که یک فرد بالغ و سالم باید در روز از حداقل پنج وعده سبزیجات، صیفی جات و میوه های تازه (البته نه فرآورده‌های آن) استفاده کند. هر چه این میوه‌ها تازه‌تر و ساده‌تر باشند، سالم‌تر هستند و می‌توان آنها را همراه با غذا مصرف کرد. به عنوان مثال می توانید در وعده های اصلی از کاهو و سبزیجات استفاده کنید و مصرف میوه های فصل تازه در بین وعده های غذایی توصیه می شود.
مصرف غلات کامل، میوه و سبزیجات به جای آبمیوه
دکتر وفا می گوید: بهتر است از خود میوه استفاده شود نه از آب آن. علاوه بر این، نان و غلات که بیشترین کالری را در سراسر جهان تشکیل می دهند نیز باید در رژیم غذایی گنجانده شوند. البته دقت در استفاده از انواع سبوس دار، غلات کامل و انواع سبوس دار در انتخاب این گروه از غذاها مفید است.
در ادامه این مطلب آمده است: در کشورهای غربی و اروپایی اهمیت زیادی به مصرف غلات کامل داده می شود. یعنی غلات کامل را به آردی تبدیل می کنند که هم سبوس و هم جوانه دارد و بعد با این آرد نان می پزند.
پنیر کم چرب، مغزها و دانه‌ها در گروه گوشت
دکتر وفا می گوید: گروه گوشت شامل گوشت قرمز و سفید، ماهی و میگو است. ضمناً پنیر کم چرب را نیز می توان در گروه گوشت قرار داد. از نظر تغذیه می توان تخم مرغ و مغزهای آب پز، بادام، پسته، فندق، گردو و تمام مغزهای مشابه را به شرط خام و تازه بودن در گروه گوشت قرار داد.
گروه رژیم‌های غذایی نامتعادل
این متخصص تغذیه نکات زیر را توصیه می کند: یک فرد بالغ و سالم با توجه به سن، جنسیت و شرایط جسمانی خود باید مقدار مشخصی گوشت را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهد و شیر و لبنیات مصرف کند. توجه داشته باشید که هرگونه انحراف از این توصیه کلی در گروهی به نام “رژیم غذایی نامتعادل” قرار می گیرد. بنابراین فردی که به هر دلیل و فکری نمی خواهد از منابع غذایی حیوانی استفاده کند، از نظر علم تغذیه در گروه رژیم غذایی نامتعادل قرار می گیرد. همانطور که یک فرد از رژیم کاهش وزن پیروی می کند که فقط گوشت مصرف می کند و کربوهیدرات ها را حذف می کند، در گروه رژیم غذایی نامتعادل قرار می گیرد.
خطر رژیم‌های گیاهخواری یا استفاده از یک گروه از هرم مواد غذایی
دکتر وفا می گوید: متأسفانه رژیم های غذایی به دلایل زیادی به ویژه ناآگاهی، تبلیغات گمراه کننده و اغوا کننده رواج یافته است و بر این اساس افراد زیادی از یک گروه مجذوب رژیم هایی می شوند که فرد را فقط به مصرف یک ماده غذایی یعنی گوشت یا سبزیجات سوق می ذهند.
به گفته این متخصص تغذیه، شاید پیروی از این رژیم ها برای کاهش وزن خیلی سریع کارساز باشد; اما آنها به شدت خطرناک هستند. در واقع، همه باید به خاطر داشته باشند که رژیم غذایی ایده آل برای داشتن سلامتی کافی، داشتن تعادل نسبی بین تمام گروه های غذایی در برنامه غذایی است.
دکتر وفا می گوید: کسانی که می خواهند به طور کلی میزان سبزیجات، میوه ها و غذاهای سبزی را در رژیم غذایی خود افزایش دهند باید در انتخاب غذا به نکاتی توجه کنند و با پزشک مربوطه مشورت کنند.
لزوم غنی سازی گروه سبزیجات | خطر فقر آهن و کم خونی در رژیم گیاهخواری
به گفته این متخصص تغذیه، گروه غذایی سبزیجات در کشورهای غربی غنی شده است. به عبارت دیگر، آنها مواد مغذی را اضافه کردند که اغلب در منابع غذایی گیاهی یافت نمی شوند. اما اگر کسی در کشور ما باشد که بخواهد گیاهخوار یا خام گیاهخوار شود. یعنی به طور کلی فقط باید غذاهای گیاهی و خام مصرف کند، باید توجه داشته باشد که ممکن است دچار کمبود آهن، کم خونی و فقر آهن شود و البته این کمبود در خانم ها بیشتر خواهد بود.
دکتر وفا می گوید: کم خونی و فقر آهن در حال حاضر در نقاط مختلف کشور بسیار شایع است. علاوه بر این، این مشکل در دختران، زنان باردار و شیرده شدیدتر است. همانطور که در گیاه خواری کمبود روی در مردان نیز بسیار شدید است و حتی ممکن است بر رشد قد و در واقع سلامت طولانی مدت آنها تأثیر بگذارد.
در ادامه این مطلب آمده است: علاوه بر بسیاری از مواد مغذی، کمبود ویتامین و منیزیم نیز در این افراد مشاهده می شود. کمبود ویتامین D نیز اتفاق می افتد، البته به غیر از نور خورشید که وسیله اصلی تامین آن است. به مقدار کم از منابع غذایی حیوانی به دست می آید. علاوه بر این، افرادی که رژیم گیاهخواری دارند، کمبود ویتامین های محلول در چربی را تجربه خواهند کرد.
دکتر وفا رژیم هایی را که تنها حاوی یک گروه از غذاها هستند مانند رژیم های کامل گیاهخواری یا خام گیاهخواری را به عنوان یک رژیم غذایی سالم برای مردم کشورمان توصیه نمی کند زیرا احتمال این کمبودها در آنها افزایش می یابد.
نداشتن پشتوانه علمی درمان سرطان با گیاهخواری
به گفته استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، گیاهخواری گاهی در درمان بیماری های جدی مانند سرطان توصیه می شود. این موضوع باید تحت نظر پزشک باشد. علاوه بر این، در بسیاری از موارد سرطان، ممکن است کمبود مواد مغذی ضروری وجود داشته باشد. بنابراین، حتی برای چنین بیماری‌های جدی، نسخه‌ای برای درمان رژیم غذایی وجود ندارد و چنین توصیه‌هایی برای درمان بیماری‌ها اخبار جعلی و بدون پشتوانه علمی و آکادمیک است. ضمناً از نظر دانش دانشگاهی و آکادمیک این مبحث کاملا مردود است.
منبع: همشهری آنلاین