خودکشی یکی از رایج ترین دلال مرگ و میر در جهان است. به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی رویدادی در دانشگاه علوم پزشکی ایران برگرار شد که جزئلت آن را در ادامه می خوانید.
به گزارش پی ام آپ به نقل از خراسان نوشت: مجتمع تجاری-تفریحی نگین شیراز در اوایل شهریور یکی از تلخ ترین روزهای خود را تجربه کرد. وقتی دختر جوانی خود را از طبقه پنجم این مجتمع مجلل به پایین پرتاب کرد و کار تمام شد، تشک نجات از راه رسید. قربانی انتحاری در شبکه های مجازی به دختر شیرازی معروف شد. کاربران روزها در مورد او صحبت کردند و بسیاری از آنها پرسیدند که چه اتفاقی می افتد وقتی شخصی آماده است خود را بکشد؟ سوالاتی از این دست اغلب در ذهن افرادی ایجاد می شود که خودکشی را در اطراف خود مشاهده می کنند.
10 سپتامبر به عنوان روز جهانی پیشگیری از خودکشی نامگذاری شده است. روزی که متخصصان سعی می کنند به افرادی که با افکار خودکشی دست و پنجه نرم می کنند کمک کنند.
دانشگاه علوم پزشکی ایران روز یکشنبه 19 شهریور در نشستی به همین مناسبت از محققان مختلف دعوت کرد تا وضعیت خودکشی در ایران را اطلاع‌رسانی کنند. در این نشست یکی از پژوهشگران از افزایش این حادثه در سال های اخیر و دیگری در مورد لزوم مداخله مردم عادی صحبت کردند. یکی از کارشناسان از نتایج تحقیقات خودکشی در میان دستیاران پزشکی خبر داد و گفت: خطر خودکشی در میان پزشکان حدود 73.2 درصد گزارش شده است که نسبت به سایر مشاغل بیشتر است.
«خودکشی قابل پیشگیری است.» با این جمله حمید پیروی، مشاور سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران سخنان خود را در جلسه دیروز آغاز کرد. وی با بیان اینکه کرامت و ارزش های انسانی در دنیا مورد تاکید است و همه دولت ها برای نجات جان انسان ها تلاش می کنند، ادامه داد: به طور کلی سالانه 703 هزار نفر خودکشی می کنند و به ازای هر 100 مرگ، یک مورد خودکشی رخ می دهد.
او گفت که اقدام به خودکشی عموماً در زنان شایع‌تر است، اما مرگ ناشی از خودکشی در مردان بیشتر است، به این معنی که مردان احتمالاً از روش‌های مرگبارتری استفاده می‌کنند. پیروی با بیان اینکه 58 درصد خودکشی ها در دنیا در سنین زیر 50 سال اتفاق می افتد، می گوید: 77 درصد خودکشی ها در کشورهای کم درآمد و متوسط رخ می دهد در حالی که 84 درصد از جمعیت جهان در این کشورها زندگی می کنند.
این آمار از سوی سازمان بهداشت جهانی آمده است. WHO همچنین به این نتیجه رسید که خودکشی با عوامل اقتصادی و اجتماعی ارتباط مستقیم دارد. این کارشناس سلامت روان معتقد است که خودکشی به طور متوسط در جهان کاهش یافته اما در برخی کشورها افزایش یافته است. وی با استناد به آمار منتشر شده پزشکی قانونی می گوید که گرایش به خودکشی در ایران نیز افزایش یافته است و یکی از دلایل آن مربوط به کرونا و به دنبال آن افزایش اختلالات عصبی و روانی و همچنین افسردگی است.
برنامه‌های پیشگیری از خودکشی در دنیا
آخرین مراجع به اورژانس خودکشی کرد، اما جان سالم به در برد. دکتری که آخرین ساعات شیفت خود را سپری کرده بود و قرار بود فردای آن روز به تعطیلات برود، مریض خود را فراموش نکرد و در طول تعطیلات به یاد او بود و به این فکر افتاد که برایش کارت پستال بفرستد و بگوید که در موردش فکر می کند. پس از مدتی، وقتی دکتر از تعطیلات برمی گردد، بیمار نزد او می آید و می گوید لحظه ای که کارت پستال را دریافت کرده، به فکر خودکشی بوده، اما کارت پستال او را از این فکر باز داشته است.
این اتفاق در فرانسه رخ داد و نعمت الله جعفری، استاد روانپزشکی دانشگاه پواتیه و مدیر برنامه پیشگیری از خودکشی فرانسه در این باره گزارش داد. وی یکی از سخنرانان این مراسم بود و در اواسط سخنرانی تاکید کرد که هر فرد چیزی دارد که وابسته به آن باشد و به‌واسطه آن از خودکشی دست بکشد.
داستانی که او برای اولین بار گفت، به نظر او، از یک همکاری جهانی صحبت می کند، رازی که شاید در فرانسه کمتر قابل مشاهده است: «بیایید به دیگران فکر کنیم.» «مردم در فرانسه بیشتر برای خودشان زندگی می کنند.» این روایت ها منجر به ایجاد یک برنامه پیشگیری در فرانسه برنامه ای به نام هوشیاری که به دیگران یادآوری می کند که ما به شما فکر می کنیم. وی از افتتاح چندین مرکز 24 ساعته و خطوط تلفنی خبر داد که می تواند تلاش های خودکشی را تا حدود 1 درصد کاهش دهد.
جعفری با استناد به آمار « Our World In Data» تاکید کرد که فرانسه از جمله کشورهایی است که خودکشی در آن بیشتر اتفاق می‌افتد و این موضوع همواره مورد توجه انگلیسی‌ها بوده است. این مدرس دانشگاه به آمار بالای خودکشی زنان و مردان مسن اشاره می کند و می گوید: بیش از 60 درصد افرادی که دست به خودکشی می زنند بالای 55 سال سن دارند.
سوگ متفاوت شاهدان خودکشی
به ازای هر خودکشی، 135 تا 230 نفر غم و اندوه شدید را تجربه می کنند. این عبارت در نشست روز جهانی پیشگیری از خودکشی که امسال با شعار “امید ایجاد کنیم از طریق عمل” برگزار شد، چندین بار تکرار شد. احمد حاجبی، مشاور ارشد سازمان جهانی بهداشت در امور بهداشت روان و پیشگیری از مواد مخدر، سخنران بعدی مراسم، سخنان خود را با همین موضوع آغاز کرد و در مورد بهترین مداخلات برای آسیب دیدگان افرادی که فردی را به دلیل خودکشی مقصر از دست داده اند، صحبت کرد.
به عقیده وی، این موضوع در سال‌های اخیر مغفول مانده و کمتر کسی به این موضوع توجه کرده است که چه اتفاقی برای افرادی می‌افتد که از خودکشی جان سالم به در می‌برند: «اساساً غم مرگ عزیزان برای هر خانواده‌ای دردناک است، اما مرگ با خودکشی غیرمنتظره است، و این همان مشکل است. این روند سوگواری را پیچیده و دشوار می کند.»
روند سوگواری کسانی که فردی را به دلیل خودکشی از دست داده اند طولانی مدت و سیال است، گفت: فرد اساساً سعی نمی کند به زندگی قبلی خود برگردد و شرایط جدیدی ایجاد کند. این وضعیت و آن، از سوی دیگر، نباید دستور العمل یکسانی را برای همه اعمال کرد: “افرادی که می خواهند مداخله کنند باید به دنبال پاسخ این سوال باشند که شخصی که عزیزی را از دست داده است چه می کند.” یکی به دلیل خودکشی ، هر چه باشد، زیرا این افراد نیازهای خود را بسیار قوی بیان می کنند.
وی با اشاره به کارهای ساده روزمره مانند انجام کارهای روزمره، مراقبت از کودک گفت: حتی گاهی با فرد بودن و صحبت نکردن با او کافی است. او گفت فردی که در سوگ خودکشی است هیچ توضیحی برای این مرگ ندارد و پس از جست و جوی توضیح و دلیلی برای خودکشی، احساس گناه او آغاز می شود: «از طرف دیگر، شخصی که کسی را داشته که خودکشی کرده است، همیشه خجالت و شرم را با خود حمل می کند و آن حتی غم او را هم سخت می کند.» حاجبی گفت: احتمال افکار خودکشی در این گروه وجود دارد و به همین دلیل نیاز به توجه بیشتری دارند.
اهمیت خودمراقبتی
آرزو ذکایی فر مدیرکل پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور سخنران بعدی بود. وی با اشاره به شعار امسال روز جهانی پیشگیری از خودکشی که به معنای ایجاد امید از طریق عمل است، تاکید کرد: این شعار بیانگر آگاهی همگان از اهمیت پیشگیری از خودکشی است.
وی با اشاره به لزوم برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت، تاکید کرد: مداخلات گاهی باید در سطح فردی، گاهی در سطح غیر فردی و در سطح محله باشد: او گفت ما در حوزه آسیب های اجتماعی، ما همواره به آسیب های اجتماعی نگاه کرده ایم و هرگز عوامل خطر را در نظر نگرفته ایم. وقتی صحبت از پیشگیری به میان می آید، مهم است که عوامل خطر را با دقت اندازه گیری کنید. مدیرکل پیشگیری از آسیب های اجتماعی سازمان بهزیستی کشور معتقد است: تجربه نشان داده بهترین برنامه های سال های اخیر رویکردهای جامعه محور بوده است. رویکردهایی که به نظر وی مشارکت فعال جامعه را در پی داشته است.
امیرحسین جلالی‌دوشان، روانپزشک و رئیس کمیته پیشگیری از خودکشی انجمن علمی روانپزشکان ایران، سخنران بعدی این مراسم با ارائه مطالبی مشابه، درباره لزوم مداخله زودهنگام مردم برای کاهش خودکشی گفت: دوست من، برادرم. همکارم کمی افسرده است، در خودش، گاهی اوقات حرف های ناامیدکننده ای می زند، گلایه اش از شرایط محیطی مثل بقیه نیست، انگار به نتیجه رسیده، در را می بندیم و صندلی ها را داخل می کنیم. جلوی همدیگه یه جمله میگم بهش میگم چیزایی میگی که نگرانم میکنی راستش من نگرانت هستم بیا با هم حرف بزنیم. او می گوید خودمراقبتی و تشخیص در جامعه رایج شده است و این بدان معنا نیست که عوامل دیگر مانند خدمات تخصصی اهمیت کمتری دارند.
اگر افکار خودکشی دارید با 123 تماس بگیرید.