سلام جدید – فرهنگ و هنر: امین الله رشیدی، ۴ اردیبهشت ماه در سال 1304 در راوند کاشان به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و راهنمایی را در کاشان به پایان رساند و بلافاصله پس از پایان تحصیل در یکی از دفاتر اسناد رسمی تهران مشغول به کار شد. وی در سال 1344 به دلیل شرایط شغلی از رادیو استعفا داد. رشیدی در سال 1336 ازدواج کرد و در نتیجه صاحب دو فرزند (فنسه و صباح) یک دختر و یک پسر شد.
او داخل است اردیبهشت ماه در سال 1395 در سن 91 سالگی در برنامه طنز شبکه نسیم شرکت کرد. او برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۵ نیز ثبت نام کرد، اما شورای نگهبان به دلیل سن و صلاحیت وی را رد کرد.
اولین خواننده ایرانی که نت های بین المللی را یاد گرفت!
رشیدی با گوش دادن به صفحه های قدیمی گرامافون و خوانندگان دهه 1320 رادیو ایران، با آنچه موسیقی کلاسیک (خط آواز ایرانی) نامیده می شود آشنا شد و در ابتدای ورود به تهران، عصرها مقدمات خواندن موسیقی را آموخت. او یک یا دو ماه در کلاس موسیقی مسعود معارف در هنرستان فوق الذکر دروس آموزشگاه موسیقی (تالار وحدت کنونی) را نزد موسی معارفی بیگ تدریس کرد. تئوری و تئوری موسیقی را نزد مهدی فروغ خواند و نت را رها کرد و سپس بدون استفاده از ساز نت آهنگ های خود را نوشت.
امین الله رشیدی اولین خواننده ایرانی است که با ردیف موسیقی بین المللی آشنا شده است.
رشیدی در سال 1328 توسط استاد معروف موسی معروف به علی محمد میثاق بیگ به رهبری یکی از ارکسترهای رادیو ایران معرفی شد و از همان سال به عنوان خواننده و آهنگساز در رادیو فعالیت خود را آغاز کرد. زنده یاد موسی معروف را با ارکستر افشاری در رادیو و همچنین در برنامه های موسیقی ارتش مدتی خواند. علی در ارکستری به رهبری این هنرمند عزیز (جمعه شب ها ساعت 19:30 از رادیو ایران پخش می شود) تجوید می خواند و در برنامه های مختلف رادیویی محمد بهارلو شرکت کرده است.
آهنگسازی و خوانندگی امین الله رشیدی در رادیو تهران از سال 1327 تا پایان سال 1344 ادامه یافت و در این مدت بیش از 120 ترانه ساخت.
سبک خوانندگی و آهنگسازی امین الله رشیدی مرز سنت و مدرنیته است. به قول خودش راه میانه را انتخاب کرد. ایشان می فرمایند: اگر این اعتدال و متانت در همه امور دنیا وجود داشت، چهره دنیا و زندگی بسیار زیباتر و دلپذیرتر از این بود که الان هست.
رشیدی نظراتی درباره موسیقی کلاسیک و ردیف های آوازی دارد که در کنار هم و به طور کامل توسط موسی معروفی حفظ شده است و معتقد است اجرای ترانه ها باید به شرط حفظ اصالت ایرانی و به ویژه این که اصالت ترکیب شده است. در شعر فارسی باید روشی وجود داشته باشد. او روش جدیدی ایجاد کرد و تا حد زیادی از تکرار اجتناب کرد.
امین الله رشیدی در شعر، نویسندگی و نقد نیز تبحر دارد و مقالات او در مطبوعات به چاپ رسیده است. جدیدترین آنها مروری بر شعر نو، از آغاز تا امروز، اثر محمد حقی از موسسه فرانکلین است. نشریات منتشر شده در شماره دهم از شماره 52 مجله وحید منتشر شد.
در سال ۱۳۷۲ کتاب سفر از کاشان تا کناری منتشر شد. او کتاب آتر گیسو (خاطرات و ترانه ها) خود را در سال 1381 از انتشارات عطایی تهران منتشر کرد و سومین کتابش با عنوان ایران در مسیر زمان در سال 1381 منتشر شد. 1390.
سخنرانی قدیمی امین الله رشیدی:
وزیر دستور داد کتابم چاپ شود اما باز هم اجازه ندادند
*چطور شد که بعد از مدت ها تصمیم گرفتید در تهران کنسرت بدهید؟ پس چه شد که فقط با دو نوازنده روی صحنه رفتید؟ چون در آگهی بود. آیا دوست دارید با یک ارکستر بزرگ کنسرت بدهید؟
یک گروه 50 نفره به نام «رامشه» چند ماه پیش توسط دوستانی که می خواستند با من کنسرت برگزار کنند به من معرفی شدند که در گفتگو با آنها و تشکر از دوستم که آنها را معرفی کرد، درخواست آنها را پذیرفتم.
تمرینات زیادی را با هم انجام دادیم و قرار شد در تالار اندیشه حوزه هنری به روی صحنه برویم که مجوزهای لازم را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفتیم، اما متاسفانه در روز 24 به روی صحنه رفتیم. نشان می دهد. دوباره تو را وطن خواهم کرد. او توضیح داد که نتوانستیم کار او را با شعری از سیمین بهبهانی بخوانیم. وقتی موضوع را پیگیری کردیم و مجوز اداره موسیقی ارشاد را به آنها ارائه کردیم، گفتند که اجازه ارشاد را قبول نداریم، انجمن شعر خودمان را داریم و این اشعار باید در مجلس خودمان بررسی شود. و شعر این کار را نمی توان کرد چون سیاسی است، اینجا خوانده است.
این اتفاق غم انگیز در حالی رخ داد که ما در تمام کنسرت های قبلی خود و حتی در برنامه تلویزیونی خنده داری که چند ماه پیش در آن شرکت داشتم این قطعه را اجرا می کردیم، اما نمی دانم چرا حوزه هنری با همه جاها، حتی با تلویزیون آن را پخش کرد، اما منطقه اجازه تمرین ما را نداد.
بدبختی دیگر این بود که نگذاشتند ارکستر ما روی صحنه برود و ویولن و پیانو را به ما دادند. چند بار خواستم صحنه را ترک کنم اما به احترام هوادارانم صحنه را ترک نکردم. به هر حال به احترام مخاطبانمان، با دو نوازنده روی صحنه ماندم و با تغییر کلام، آهنگ «کشورم را از نو می سازم» را با همان وزن موسیقایی خواندم.
نمی دانم چرا چنین اتفاقاتی می افتد، اگر آنها نمی خواستند این نمایش اتفاق بیفتد، به جای این که در حین نمایش و زمانی که مردم در سالن بودند، اینگونه مطالبات را مطرح می کردند، باید از اول می گفتند.
*چرا نگذاشتند ارکستر شما روی صحنه برود؟ دلایل آنها چه بود؟ اجازه نداشتی با ارکستر بنوازی؟
بله ما اجازه داشتیم اما متأسفانه حرفشان را زدند، فکر می کنم ناراحت کننده بود. اما ما ایستادیم، اجرا کردیم و به نفع مردم خواندیم، اما غم در وجودمان ماند.
*متاسفانه تا مدت ها بسیاری از اجراهای موسیقی با مشکلاتی مانند عدم حضور نوازندگان زن و یا لغو اجراهای مجاز همراه بود و این بار شاهد بودیم که فضای هنری تهران مجوز ارشاد را نپذیرفت، چگونه ارزیابی می کنید. خواننده اصلی این روند؟
ما وزارت کشور داریم، رئیس جمهور، دولت داریم، اما هیچکس حرف آنها را نمی بندد، جالب اینجاست که وزارت ارشاد اجازه می دهد در شهر کنسرت برگزار شود، اما مرجع همان شهر می گوید نه!
واقعاً حیف است، من در عمرم چنین حوادثی را ندیده ام و نمی دانم چرا چنین اتفاقاتی می افتد مگر اینکه مسئولین مجوز رسمی واحد مربوطه را قبول کنند! اگر این مجوزها گواهینامه ندارند چرا باید برای گرفتن مجوز این همه تلاش کنیم؟
نمی دانم واقعاً هنرمندان جوان با این وضعیت چگونه می خواهند به کار خود ادامه دهند. این همه کار برای چیست؟
*در باره ۱۰ کتاب سوم شما سال گذشته اجازه انتشار پیدا نکرد، دلیل اصلی آن چه بود؟ پس چه شد که تصمیم گرفتید این را بصورت آنلاین به صورت رایگان ارسال کنید؟
دومین کتاب من در دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی بدون مشکل منتشر شد، اما کتاب سوم من با عنوان «ایران از زمان تا مرزهای بی پایان» مصادف با دولت آقای احمدی نژاد بود. ارشاد در این مدت هزاران ایراد و بهانه از محتوای کتاب آورد، اما در واقعیت هیچ ایرادی وجود نداشت، زیرا کل کتاب من شامل زندگی نامه و شرح زندگی من بود و عکس هایی از هنرمندان و اهالی ادب در آن گنجانده شده بود. تمام دوره ها مردان تاریخی، سیاسی و هنری.
متأسفانه در این 8 سال تا روی کار آمدن دولت تدبیر و امید اجازه انتشار کتاب داده نشد و از همان ابتدا برای حضور در یکی از برنامه های هیئت رئیسه دولت دعوت شدم.
در آن برنامه با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آقای جنتی درباره این کتاب صحبت کردم و ایشان به کارکنان حوزه مربوطه دستور دادند تا مجوز این کتاب را بگیرند. وزیر دستور مستقیم داد، او گفت، اما هنوز مجوزی داده نشده است.
*از جایی که ؟ مگر خود وزیر دستور نداده است؟ این دستور رو اجرا کردی؟
بله خودشان گفتند. حتی بعد از آن برنامه بارها برای گرفتن مجوز به ارشاد و اداره مربوطه رفتم، نامه های زیادی نوشتم، اما به حرف وزرای خود گوش نکردند و اجازه ندادند، به روی همه باز باشید.
وقتی به دلایل نامعلومی اینطور عمل کردند و اجازه ندادند چنین کتابی منتشر شود، آن را در اینترنت قرار دادم تا همه دنیا بخوانند.
*آیا پس از انتشار آن در اینترنت بازخوردی از مقامات دریافت کرده اید؟
از طرف مسئولین خیر، اما پس از انتشار، بازخورد خوبی از خوانندگانم گرفتم، به طوری که بسیاری از سایت ها از مقالات و عکس های کتاب من استفاده کردند.
این گونه روابط با هنرمندان کشورمان واقعاً آزاردهنده است، به جای اینکه هنرمندان به خصوص من و همرزمانم را به کار تشویق کنند، فعالیت ما را متوقف می کنند. نمی دانم چه زمانی این وضعیت بهتر می شود. کی می خواهند به هنرمند پول بدهند؟
*موسیقی دائمی امروز هم همینطور است آیا این چند دهه است؟ ۳۰ تا ۵۰ آنها ایجاد، اجرا و از رادیو و تلویزیون پخش شدند، اما متأسفانه در دهه اخیر سیاست صدا و سیما برای پخش موسیقی بسیار تغییر کرده است. رادیو و تلویزیون؟ درمان رسانه ای؟
وقتی سیاست در کاری دخالت می کند به اینجا می رسد و من معتقدم مقصر اصلی مسئولان موسیقی هستند.
متأسفانه در زمینه موسیقی آنقدر کار نشده است که باید بگویم واقعاً نگهبان واقعی موسیقی کیست. چون ظاهرا کسی نیست.
من تنها از دو نسل گذشته هستم که چیزهای زیادی برای ارائه دارم، اما وقتی بارها می گویم می خواهم ارائه کنم، هیچکس به من توجهی نمی کند.
خیلی جالب است که مسئولین ما را به حساب نمی آورند اما برای برخی تازه واردها کارشان را ضعیف می دانند و به راحتی مجوز فعالیت و پشتیبانی می دهند. مثلاً دو سال پیش یکی در خیابان فردی نمونه کارهای منتشر شده خود را به صورت آلبوم به من داد تا گوش کنم و نظرم را بگویم. نمی‌فهمم چرا اینقدر سختی را به این راحتی برای ما می‌گذارند.
*شاید اگر شما و سایر هنرمندانی که قبلاً در بدنه شورای موسیقی صدا و سیما بودید، در وظایف خود باقی می ماندید و از انجام وظیفه دست برنمی داشتید، شرایط فرق می کرد؟
وقتی سیاست با هنر تداخل پیدا می کند، وقتی اشراف و طرفداران خیلی کم در جامعه پخش می شوند، از ما انتظار می رود که بتوانیم کاری انجام دهیم. به نظر من هیچ کس نمی تواند در این مورد کاری انجام دهد.
مدیر مسئول نداریم، حتی اگر مدیر موسیقی داشته باشیم خودش اختیار ندارد، به نظر من حتی وزیر ارشاد هم به تنهایی اختیار ندارد. در نتیجه وقتی شرایط به این شکل است، اتفاقات بخش موسیقی به جایی می رسد که شاهد آن هستیم.
*همه اینها درست است اما هنرمندان هیچ تلاشی در این زمینه نمی کنند چون می گویند این کار شدنی نیست..
بله، مشکل اصلی خود هنرمندان هستند. 15 سال پیش که خانم کلهر سد و سیما مدیر موسیقی بودند، من هم در شورای موسیقی سد و سیما بودم. آن موقع ما خیلی صحبت می کردیم و او معتقد بود که هنرمندان موسیقی خودشان را قبول ندارند، که این هم درست بود. وقتی متحد نیستیم و مدام کار همدیگر را زیر سوال می بریم، این هستیم.
من به شخصه از شنیدن صداهای زیبا لذت می برم، بنابراین می خواهم آثارم را به رایگان در اختیار آنها بگذارم تا بخوانند، اما متاسفانه بسیاری از همکاران ما اینطور نیستند.
*سال‌ها نمی‌توانستیم موسیقی بسازیم که بتوانیم برای نسل‌های آینده آن را برای همیشه بپذیریم. .
بله، چون به قول استاد فخرالدینی، خلاقیت در موسیقی ایرانی مرده است.
شعر خوب نیست، آثار خوبی تولید نمی شود و متأسفانه بیشتر آهنگسازان ما سعی می کنند آثاری از جامعه امروز ارائه دهند که نمی تواند در آینده بماند زیرا فقط به حال و هوای فعلی ما مربوط می شود.
فضا و شرایطی برای خلق موسیقی خوب و تازه به طور کلی وجود ندارد. این حوزه ها موسیقی ما را تکراری، یکنواخت و خسته کننده کرده است.