به گزارش پی ام آپ، در حالی که بسیاری از کارشناسان یکی از مشکلات اساسی بازار و صنعت خودرو را فشار دولت برای دیکته کردن قیمت خودرو و انحصار بازار در دست شرکت های دولتی و شبه دولتی می دانند، برخی از چهره های نزدیک به دولت و نمایندگان مجلس این را رد می کنند و معتقدند نه تنها در این بازار انحصاری وجود ندارد، بلکه رقابت حرف اول و آخر را در صنعت خودروسازی ایران می زند.
اما عزت‌ا… اکبری‌تالارپشتی، رئیس کمیسیون معادن و صنایع مجلس در بازدید روز چهارشنبه 26 مرداد 1402 نمایشگاه قطعات و لوازم یدکی خودرو تهران تاکید کرد که نظام قیمت گذاری اجباری خودرو باید برچیده شود.
وی همچنین اظهار داشت: ادعای شورای رقابت مبنی بر انحصار تولید خودرو در کشور به هیچ وجه صحت ندارد. زیرا انحصار به معنای تنها منبع تولید بودن است; در حالی که انواع خودروسازان دولتی و خصوصی در کشور فعالیت می کنند.»
تالارپشتی تعریف خود را از بازار انحصاری ارائه کرد در حالی که در تعاریف علمی کلاسیک، بازار انحصاری به بازاری گفته می‌شود که تولیدکننده محصول در آن قدرت قیمت‌گذاری بالایی دارد. پس شاید تعریف این نماینده مجلس به تعاریف اقتصادی نزدیک باشد اما سوال اینجاست که آیا واقعا بازار خودرو ایران انحصاری نیست؟
کافی است نگاهی به بازار خودرو ایران بیندازید; بازاری که می تواند مصداق این تعریف باشد و به عنوان مثال عینی در کلاس های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد; بنابراین باید گفت تالارپشتی به نتیجه مطلوب معرفی صحیح برای حذف انحصار از بازار خودرو ایران دست یافته است.
برای دقت بیشتر در اظهارات رئیس کمیسیون صنایع مجلس، بهتر است نگاهی به تعاریف علمی اقتصاد و بازار بیندازیم. همه بازارها انواع مختلفی دارند. هنگام صحبت از انحصار، باید مشخص شود که گوینده به چه نوع انحصاری اشاره می کند. زیرا بازار انحصاری کامل، رقابت انحصاری و انحصار چند جانبه انواع مختلف بازار انحصاری هستند.
در بازار انحصاری کامل، تعداد تولیدکنندگان محدود است و کالاهای تولیدی دقیقاً مشابه یکدیگر هستند. بنابراین تولیدکننده حق تعیین قیمت را دارد و مصرف کننده نمی تواند با قیمت فروش مخالفت کند.
بازار رقابت انحصاری نوعی بازار در اقتصاد است که در آن تعداد زیادی شرکت وجود دارد و محصولاتی که ارائه می‌کنند با یکدیگر تفاوت اندکی دارند. بنابراین فروشندگان در این بازار بر سر قیمت به رقابت می پردازند و خریدار بسته به کیفیت و نیاز خود به محصول، قیمت بالاتر یا کمتری را برای کالای مورد نظر پرداخت می کند.
در بازار انحصاری چندجانبه که شامل بازار خودرو ایران می شود، فروش محصولات در یک صنعت توسط تعداد کمی از شرکت های بزرگ انجام می شود. در این بازار، سطح رقابت کمی بالاتر از کل بازار انحصاری است. اما باز هم شرکت ها می توانند در مورد قیمت اجباری خودرو یا هر کالای دیگری با یکدیگر به توافق برسند.
طبق آمار تولید خودرو از ابتدای سال تا پایان. تیر منتشر شده در ماه 1402، از 442 هزار و 686 دستگاه خودرو تولید شده، تنها 90 هزار و 259 دستگاه توسط بخش خصوصی تولید شده است. این بدان معناست که تقریبا 80 درصد از کل تولید خودرو در کشور متعلق به ایران خودرو و سایپا است که خودروسازان دولتی محسوب می شوند. بنابراین هنگام اظهار نظر قوی در مورد عدم انحصار در بازار خودرو، ابتدا باید جوانب موضوع را سنجید. البته وضعیت خودرو در بازار داخلی آنقدر بر همگان آشکار است که نیازی به توضیح بیشتر ندارد.
آیا حذف اجباری قیمت خودرو اوضاع را بهتر می کند؟
در شرایط کنونی که هیچ خودروسازی توان رقابت با دو غول صنعت خودرو کشور را ندارد و همچنین عدم حضور رقبای جهانی در بازار خودرو، ایران خودرو و سایپا در حال تاختن به بازار هستند و شما نمی توانید باشید. برای حمایت از حقوق مصرف کننده به قیمت خودرو اعتماد کنید.
البته توجه به این نکته خالی از لطف نیست که قیمت اجباری خودرویی که انجام می شود باید کارشناسی شده باشد تا خودروسازان متضرر نشوند.
منبع: تجارت نیوز