به گزارش پی ام آپ، یک نیروی متخصص انرژی در عراق ماهانه 2000 دلار درآمد دارد که معادل تقریباً 100 میلیون تومان پول ملی ما است. این جمله را جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفت. سنجابی با اعلام افزایش مهاجرت نیروی کار ایرانی به عراق گفت: دو گروه از ایران به عراق مهاجرت می کنند، یک گروه کارگران ساده که حجم عمده مهاجرت را تشکیل می دهد و دسته دوم نیروی کار ماهر است. منطقی است که یک کارفرمای عراقی برای ماندن یک کارگر ماهر هزینه کند. به گفته سنجابی، کارگران ایرانی احساس می کنند با کار در عراق می توانند به سطح اقتصادی بهتری دست یابند.
چندی پیش یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس خط فقر در تهران را 30 میلیون تومان اعلام کرد. بر اساس داده های مرکز پژوهش های مجلس، نزدیک به 30 میلیون نفر زیر خط فقر زندگی می کنند. بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی، ایران پنجمین کشور جهان از نظر تورم قیمت مواد غذایی است. از طرفی اجاره یک آپارتمان کوچک 60 متری در تهران طبق گزارشات حدود 10 تا 20 میلیون تومان در ماه است. در این شرایط در بهترین حالت حقوق و مزایای یک کارگر 9 میلیون تومان است.
حسین راغوفر درباره مهاجرت کارگران ایرانی به عراق گفت: عراق کشوری همسایه و نزدیک است و شباهت های فرهنگی زیادی با ایران دارد. علاوه بر این، جامعه برخی از مناطق عراق، ایرانیان را بهتر از سایر کشورهای همسایه می پذیرد. همچنین حقوق در عراق بالاست و اساسا با حقوق پرداختی در ایران قابل مقایسه نیست. مسیر مهاجرت نیروی کار به عراق بسیار ساده تر از کشورهای غربی و اروپایی است و هیچ مانع سفت و سختی برای مهاجرت به این کشور وجود ندارد.
وی افزود: این موضوع زمانی تشدید می‌شود که مسئولان برنامه‌های انقلابی خود را تنظیم کنند و حداقل دستمزد و امکانات مورد نیاز نیروی کار را سرکوب کنند. در نتیجه این سرکوب دستمزدها و مزایای کارگری، مردم تصمیم به مهاجرت به هر وسیله ای می گیرند. سفر به عراق به دلیل مجاورت ایران و عراق بسیار ساده و ارزان است و مراحل اخذ ویزا و سفر نیز نسبت به بسیاری از کشورها ساده تر است. عراق بازار کار نسبتاً فعالی برای تقاضای نیروی کار و به ویژه نیروی کار فنی دارد. این نیروی کار هم در زمینه های تخصصی و هم در زمینه ساخت و ساز و عمران استفاده می شود.
این کارشناس اقتصادی گفت: حداقل در سه دهه اخیر دستمزد و حقوق کارگران سرکوب شده است و یکی از ویژگی های اقتصاد ایران سرکوب دستمزد نیروی کار است. این مشکل قطعا یکی از دلایل جدی مهاجرت کارگران از ایران در 34 سال اخیر بوده است. به نظر من این پدیده چندان جدید نیست، اما طی یک دهه اخیر با توجه به شرایط اقتصاد ایران شدت یافته و بیشتر دیده شده است. در اینجا لازم است به برنامه هفتم توسعه اشاره شود. سرکوب مزد و حقوق کارگری تا کنون به اندازه برنامه هفتم رسمیت نداشته است.
راغوفر افزود: موضوع مهاجرت بدترین ویژگی اقتصاد کشور است که در سال‌های اخیر رخ داده است و اتفاقاً در حال حاضر نیز شاهد تبعات تشدید مهاجرت نیروی کار (کارگران یا کارشناسان حرفه‌ای) هستیم. وضعیت اقتصاد ایران بعد از انقلاب هرگز به این بدی که امروز می بینیم نبوده است. می گویند آینده جهان «جنگ علیه نیروهای متخصص» است. این بدان معنی است که هر کشوری که امکان جذب نیروهای متخصص و واجد شرایط را ارائه دهد، می تواند در بازار رقابتی جهانی از سایرین پیشی بگیرد. در حال حاضر یکی از مناطق اصلی درگیری بین آمریکا و چین همین نیروی کار است. در اکتبر سال گذشته، ایالات متحده تحریم های جدی را علیه مهاجرت سرمایه انسانی و دانش فنی از ایالات متحده به چین اعمال کرد. این نشان دهنده اهمیت سرمایه انسانی است. این در حالی است که متأسفانه در کشور ما در حال حاضر دغدغه دیگری جز بحث حفظ توسعه و سرمایه انسانی وجود دارد.
سه چهار برابر حقوق کارگران در عراق
چرا کارگران ایرانی به عراق می روند؟ احسان سلطانی در گفتگو با فرارو در توضیح مهاجرت کارگران به عراق گفت: موضوع خیلی ساده است. در کشوری که دستمزد کارگران به شدت سرکوب شده است، تعجبی ندارد که نیروی کار از بازار کار کشور عصبانی باشد. حدود یک دهه پیش حداقل دستمزدها بر اساس دلار امروزی حدود 600 دلار در ماه بود، اما متأسفانه در سایه شوک های ارزی و تورم، دستمزد نیروی کار به شدت کاهش یافت و به حدود یک سوم یا یک چهارم رسید. اگر این رقم حقوق را در مقایسه قرار دهیم، می بینم که بسیار بدتر از کشورهایی مانند چین و بسیاری از کشورهایی است که ما از آنها کالا وارد می کنیم.
وی افزود: سوال اینجاست که نتیجه این کاهش ارزش نیروی کار در ایران چیست؟ در حال حاضر حقوق کارگران ما با کشورهای بسیار عقب مانده از جمله کشورهای آفریقایی برابری می کند. طبیعتاً وقتی یک کارگر می تواند حداقل 600 دلار در ماه در عراق درآمد داشته باشد، چرا این فرصت را هدر دهیم؟ عراق تنها کشوری نیست که کارگران ماهر ایرانی را جذب می کند. عربستان سعودی و ترکیه نیز از دیگر کشورهایی هستند که کارگران ماهر ایرانی را جذب می کنند. کارگری که بتواند خود را به اروپا برساند می تواند تا 2000 دلار درآمد داشته باشد، بنابراین طبیعتاً وقتی حقوق برای هزینه های فعلی زندگی کافی نباشد، مهاجرت آشکار خواهد شد.
این کارشناس اقتصادی گفت: با درآمد پایه 7 تا 8 میلیون تومانی نه تنها زندگی در کلانشهر تهران غیرممکن است، بلکه زندگی در شهرستان ها نیز سخت می شود. در حال حاضر اجاره ماهانه آپارتمان های کوچک به 10 میلیون تومان رسیده است. اتفاق بد دیگری که رخ داده این است که نیروی کار تحصیل کرده در کنار کارگران در حال مهاجرت هستند. بنابراین به زودی نه تنها با بحران کمبود کارگر، بلکه با کمبود پزشک، مهندس و متخصص مواجه خواهیم شد. دقیقاً به همان دلیلی که مردم افغانستان به کشور ما پناه می برند، ایرانی ها هم به دامان کشورهای منطقه پناه می برند. این یک حقیقت تلخ، اما ساده است.