بیشتر اوقات آنچه در مورد دایناسورها و موجودات ماقبل تاریخ خوانده، شنیده و یا دیده ایم به کشورهای دیگر مرتبط بوده است، اما با توجه به قدمت سرزمین ما مشخص است که آثاری از آنها در ایران پیدا شده یا خواهد بود.
مجید میرزایی اتابادی، دانشیار دیرینه شناسی دانشگاه زنجان می گوید: موضوع بقایای جانوری ماقبل تاریخ به ویژه دایناسورها در ایران را باید به دو قسمت رد پا و بقایای اسکلت تقسیم کرد که بخش اول که مربوط به رصد است. ردپای دایناسور در ایران، روز به روز تنوع بیشتری دارد. در بخش دوم، تنها رد استخوان دایناسور کشف شده در شمال کرمان به نمونه ای از دندان دایناسور محدود می شود. این تنها اثری است که با اطمینان می توان به آن نسبت داد. بقایای اسکلت دایناسورها در ایران و قطعاً فرصتی برای یافتن کار بیشتر وجود دارد.”
دندان از دست رفته
میرزایی عطابادی درباره این دندان کشف شده گفت: البته نمونه دندان دایناسوری که پیش از این در منطقه شمال کرمان کشف شده بود به صورت امانت برای مطالعات به موزه ملی برزیل منتقل شد اما با توجه به آتش سوزی که در این موزه رخ داد چند سال پیش ممکن است چنین نمونه ای گم شده باشد. سرنوشت این نمونه هنوز مشخص نیست و به ما پاسخ روشن و قطعی داده نشده است که اثری از آن در بقایای آتش سوزی پیدا شده یا اصل آن در گوشه ای دیگر نگهداری می شود اما عکس ها و کپی هایی که از نمونه اصلی تهیه کرده ایم در موزه سازمان است «زمین شناسی حفظ می شود».
آقای میرزایی درباره کشف فسیل‌های دایناسورها در ایران صحبت کرده است و بیان کرده که علاوه بر منطقه کرمان، ردپاهای زیادی از دایناسورها در مناطق دیگر ایران نیز پیدا شده است. او به دلیل حرکات پوسته زمین و ریزش دامنه یا زلزله، برخی از این ردپاها از بین رفته‌اند، اما در کل منطقه البرز، غنی از این نوع فسیل‌هاست. همچنین، در شرق البرز و حتی نواحی البرز غربی نیز فسیل‌های دایناسوری کشف شده است و کوه‌های البرز از نظر ردپای دایناسورها، مناطق غنی‌تری هستند. اگر با انتخاب محل مناسب و استفاده از متخصصان باتجربه، به کشف این نمونه‌ها پرداخته شود، امکان کشف فسیل‌های دایناسوری قوی‌تر خواهد بود.
شانس
این استاد دیرینه شناسی درباره بخش یافتن آثار و ردپای دایناسورها نیز گفت: بهره بردن از شانس حرف اول را می زند، با توجه به کشف آثار و ردپاها در فعالیت های اکتشافی گذشته، امکان یک کشف خوب، ارزشمند و جالب است. در ایران افزایش می یابد. انجام 3-4 دوره جستجو و اکتشاف در مناطق مذکور ما را در وضعیت بهتری نسبت به امکان کشف فسیل دایناسورها قرار می دهد. متاسفانه در سال های اخیر به دلایلی از جمله شیوع کرونا و سایر محدودیت ها، فعالیت های اکتشافی در این زمینه متوقف شده است. البته علت اصلی توقف فعالیت‌های اکتشافی که قبلا با همکاری اساتید خارجی و در قالب بین‌المللی انجام می‌شد، گسترش ویروس کرونا در جهان بود که فعالیت‌های میدانی را به مدت 4.3 سال متوقف کرد. بنابراین در صورت از سرگیری این فعالیت ها، امکان کشف آثار جدید با در نظر گرفتن اکتشافات قبلی منتفی نیست.
در دیدگاه استاد دانشگاه زنجان، یکی از موضوعات مهم پیش رو در شروع فعالیت‌های اکتشافی، محدودیت‌های مرتبط با وقت، هزینه‌های بالا و نیاز به تجهیزات و امکانات پیشرفته در مناطق صحرایی است. همچنین، به دلیل حساسیت‌های مرتبط با بخش شرقی کشور، ادامه فعالیت‌های اکتشافی در این مناطق با دشواری‌ها و محدودیت‌های خاصی روبرو است. با این حال، ادامه فعالیت‌های اکتشافی در محدوده کرمان، که به کشف تنها اثر دایناسورها در ایران منجر شده است، با توجه به وضعیت منطقه و موضوع امنیتی بودن مرزها، بسیار سخت است و گروه‌های داخلی نیاز به کار در این زمینه دارند.
منبع: همشهری